Liên quan đến tranh chấp giữa Hanoimilk và EMC, Báo PLVN đã có bài viết phản ánh, để khách quan, thông tin đa chiều và rộng đường dư luận, chúng tôi tiếp tục thông tin về những vấn đề pháp lý liên quan đến vụ việc.
Doanh nghiệp làm sai, địa phương buông lỏng quản lý
Cụ thể, theo tìm hiểu và tài liệu thu thập được, ngày 2/1/2002, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có quyết định số 02/QĐ-UB về việc phê duyệt địa điểm lập dự án khả thi xây dựng trụ sở làm việc và nhà máy sản xuất sữa xuất khẩu (sữa tiệt trùng, sữa đậu nành và nước hoa quả) của Hanoimilk tại xã Quang Minh, huyện Mê Linh nay là thị trấn Quang Minh, huyện Mê Linh, Hà Nội.
Ngày 6/2/2002, UBND Tỉnh Vĩnh Phúc có Quyết định số 490/QĐ-UB thu hồi 48.544,5m2 đất đã bồi thường, giải phóng mặt bằng, giao cho Hanoimilk thuê đất xây dựng trụ sở làm việc, cửa hàng giới thiệu sản phẩm, nhà máy chế biến sữa. Trong đó có 39.621,5m2 đất cho thuê (XDCB) và 8.923,0m2 đất làm hành lang đường (có 3520m2 đất hành lang đường cao tốc).
Ngày 26/6/2002, đại diện Sở Địa chính Vĩnh Phúc và Hanoimilk đã ký hợp đồng thuê đất số 300/HĐ-TĐ. Thời hạn thuê là 49 năm (từ 6/2/2002 đến ngày 6/2/2051). Hanoimilk đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số U 497033 ngày 18/2/2002 với diện tích 39.621,5m2.
Trong đó, điều 1 của hợp đồng 300/HĐ-TĐ nêu mục đích thuê đất để sử dụng vào xây dựng trụ sở làm việc, cửa hàng giới thiệu sản phẩm, nhà máy chế biến sữa. Điều 3 hợp đồng quy định: việc xây dựng các công trình trên khu đất thuê phải phù hợp với mục đích đã ghi trong điều 1.
Thế nhưng trong quá trình sử dụng đất, ngày 3/6/2007, Hội đồng quản trị (HĐQT) Hanoimilk có quyết định góp vốn cùng Cty TNHH Khang Minh và ông Nguyễn Viết Lũy thành lập EMC. Ngày 26/6/2007, EMC được cấp Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh số 1903000303.
Cũng trong khoảng thời gian này, HĐQT EMC đã thống nhất lập dự toán và xây dựng 1 Showroom ô tô.
Cụ thể, tại biên bản số 02 họp HĐQT Cty EMC ngày 20/6/2007, các công trình dự toán gồm: Nhà trưng bày và bán sản phẩm với diện tích: 1000m2x2,5 tầng và 3000m2 nhà xưởng phía sau; phòng sơn (250m2); san nền và đường vào (4000m2). Biên bản hợp số 04 (15/11/2007) bổ sung thêm mái nối và 1 số công trình khác với diện tích khoảng hơn 1000m2. Biên bản số 03 (1/8/2007) quyết định số vốn đầu tư cho công trình là hơn 13 tỷ đồng.
Tới ngày 15/12/2007, Hanoimilk và EMC ký hợp đồng kinh tế số 09/2007/HĐ-HNM trong đó thống nhất, Hanoimilk cho EMC thuê diện tích đất gồm mặt bằng và nhà xưởng 1 tầng cấp 4 (300m2) trong khuôn viên 5600m2 để xây dựng mặt bằng nhà xưởng kinh doanh gara ô tô trong thời hạn 10 năm (từ 1/1/2008 đến hết ngày 31/12/2017). Năm 2009, Hanoimilk chuyển nhượng số cổ phần tại EMC của mình cho bà Nguyễn Thị Hồng Yến.
Đại diện Hanoimilk cho rằng, quá trình thực hiện hợp đồng 09/2007/HĐ-HNM, EMC còn nợ tiền thuê đất và đến nay đã hết hạn nhưng cũng không bàn giao lại mặt bằng.
Đáp lại ý kiến này, phía EMC cho rằng, trong nội dung hợp đồng 09/2007/HĐ-HNM, Hanoimilk phải chịu trách nhiệm về hồ sơ pháp lý của khu đất nhưng lại không cung cấp đầy đủ cho EMC. Hanoimilk chỉ đưa cho EMC duy nhất bản photo 1 trang của giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không phản ánh đầy đủ mục đích thuê đất dẫn đến việc EMC đã đầu tư cơ sở hạ tầng trên diện tích lên tới hơn 10.000m2 với số tiền đầu tư lên tới hơn 15 tỷ đồng.
Xem xét về việc sử dụng đất của Hanoimilk, một luật sư thuộc Đoàn luật sư TP.Hà Nội cho rằng, việc này có dấu hiệu của việc sử dụng không đúng mục đích sử dụng đất, vi phạm quy định của Luật đất đai 2003. Điều đáng nói, việc sử dụng đất không đúng mục đích như trên ngoài trách nhiệm của doanh nghiệp còn có vai trò của cơ quan quản lý nhà nước đã thiếu sâu sát, buông lỏng, khiến cho mâu thuẫn, tranh chấp giữa các doanh nghiệp trở nên phức tạp.
Cần khởi kiện ra tòa
Căn cứ vào hồ sơ vụ việc, để xem xét giá trị pháp lý của hợp đồng thuê đất 09/2007/HĐ-HNM giữa Hanoimilk và EMC cần quay trở lại quyết định giao đất, hợp đồng thuê đất giữa Hanoimilk và cơ quan quản lý nhà nước (đại diện là Sở Địa chính Vĩnh Phúc).
Cụ thể, theo hợp đồng thuê đất số 300 ký ngày 26/6/2002 giữa Sở Địa chính Vĩnh Phúc và Hanoimilk, phương thức nộp tiền thuê đất là nộp hàng năm. Tại thời điểm ký hợp đồng 09/2007/HĐ-HNM, luật đất đai 2003 đang có hiệu lực áp dụng.
Đối chiếu với điều 111 của luật này, Tổ chức kinh tế được Nhà nước cho thuê đất ngoài các quyền và nghĩa vụ quy định tại Điều 105 và Điều 107 của Luật này, còn có quyền cho thuê lại trong 2 trường hợp: Cho thuê lại đất đã được xây dựng xong kết cấu hạ tầng trong trường hợp được phép đầu tư xây dựng kinh doanh kết cấu hạ tầng tại khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế; hoặc đã trả tiền thuê đất cho cả thời gian thuê hoặc đã trả trước tiền thuê đất cho nhiều năm mà thời hạn thuê đất đã được trả tiền còn lại ít nhất là năm năm.
Như vậy, dựa vào hồ sơ vụ việc, có thể thấy, Hanoimilk không có quyền cho tổ chức, cá nhân khác thuê lại đất. Tuy nhiên, để xác định hợp đồng 09/2007/HĐ-HNM giữa Hanoimilk và EMC có vi phạm điều cấm của pháp luật dẫn đến vô hiệu không thì cần khởi kiện ra tòa án dân sự.
Theo quy định của pháp luật dân sự, giao dịch dân sự vô hiệu không làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt quyền, nghĩa vụ dân sự của các bên kể từ thời điểm xác lập. Khi giao dịch dân sự vô hiệu thì các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận, nếu không hoàn trả được bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng tiền, trừ trường hợp tài sản giao dịch, hoa lợi, lợi tức thu được bị tịch thu theo quy định của pháp luật. Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường.
