Báo cáo của HoREA cho biết, hiện nay cả nước có khoảng 82.900 căn hộ du lịch (condotel), phần lớn nằm trong tòa nhà cao tầng thuộc các khu du lịch nghỉ dưỡng, sử dụng quỹ đất là đất thương mại, dịch vụ có thời hạn sử dụng đất tối đa 50 năm, trường hợp đặc biệt tối đa không quá 70 năm.
Các dự án condotel tập trung chủ yếu tại các địa phương có thế mạnh du lịch như Bà Rịa - Vũng Tàu, Đà Nẵng, Thanh Hóa, Bình Định, Khánh Hòa, Bình Thuận, Kiên Giang... với tổng nguồn vốn đầu tư ước khoảng 100.000 tỷ đồng.
Trong hơn 10 năm qua, chỉ có một số UBND cấp tỉnh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở không hình thành đơn vị ở (ổn định lâu dài) cho căn hộ du lịch (condotel) nhưng bị một số cơ quan có thẩm quyền “tuýt còi”, nhận định việc cấp sổ này trái với quy định của Luật Đất đai.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA cho rằng căn cứ theo Luật Kinh doanh bất động sản và Luật Đất đai cùng hướng dẫn từ các Nghị định liên quan, chủ sở hữu condotel có quyền yêu cầu được cấp giấy chứng nhận đối với tài sản gắn liền với đất (sổ hồng) có thời hạn, theo thời hạn của dự án.
Thế nhưng, do chưa có các quy định pháp luật đồng bộ, nên các công trình xây dựng trong dự án condotel vẫn chưa được cấp sổ hồng. "Những vướng mắc này cần được các cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét giải quyết vì đây là yêu cầu chính đáng của người dân", ông Châu nhấn mạnh.
Chủ tịch HoREA phân tích, condotel có nhiều điểm tương đồng với căn hộ chung cư, hầu hết đều nằm trong tòa nhà cao tầng. Tuy nhiên, hiện nay chỉ có dự án chung cư có căn cứ pháp luật điều chỉnh tương đối đầy đủ và khá chặt chẽ, thông qua các quy định của Luật Nhà ở, Luật Đất đai, Luật Kinh doanh bất động sản. Ngược lại, condotel vẫn còn thiếu các quy định pháp luật điều chỉnh, nên chưa thể xử lý được bắt nguồn từ 3 vướng mắc pháp lý cơ bản.
Vướng mắc thứ nhất là chưa có căn cứ pháp luật để xác định phần sở hữu riêng, phần sở hữu chung, quyền sử dụng đất chung, để cấp sổ hồng cho chủ sở hữu condotel.
Thứ hai, chưa có căn cứ pháp luật để xác định trách nhiệm bảo trì, kinh phí bảo trì, quản lý sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung của chủ sở hữu căn hộ du lịch.
Thứ ba, chưa có quy định về cơ chế quản lý vận hành tòa nhà khi đưa dự án condotel vào khai thác kinh doanh.
Từ những vướng mắc trên, ông Châu đề xuất hoàn thiện khuôn khổ pháp luật để cấp sổ hồng cho căn hộ condotel. Song song đó tiến đến cấp sổ hồng cho những loại bất động sản nghỉ dưỡng khác như biệt thự du lịch, nhà phố du lịch (shophouse du lịch), văn phòng lưu trú (officetel), căn hộ dịch vụ (serviced apartment), căn hộ thương mại (shophouse).
Theo đó, Bộ TN&MT có thể hướng dẫn các địa phương ghi diện tích phần sở hữu riêng, quyền sử dụng đất của chủ sở hữu condotel vào giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình căn hộ du lịch. Đồng thời HoREA cũng đề nghị các bộ ngành tiến đến quy định thêm trách nhiệm bảo trì, kinh phí bảo trì, quản lý sử dụng kinh phí bảo trì phần sở hữu chung và cơ chế quản lý vận hành đối với tòa nhà condotel.
Theo một số liệu vừa công bố, toàn cảnh diễn biến thị trường căn hộ du lịch (condotel) và biệt thự biển trong năm 2020 khá ảm đạm. Trong năm 2020, toàn thị trường biệt thự biển chào bán 541 căn, giảm 79% so với cùng kỳ. Số lượng hàng bán được khoảng 239 căn, giảm 88% so với cùng kỳ. Nguồn cung và lượng tiêu thụ biệt thự biển thấp kỷ lục trong 5 năm.
Trong khi đó, cả năm 2020 chỉ có 3 dự án condotel mới tung ra thị trường, tổng nguồn cung là 525 căn, giảm 95% so với năm trước đó. Thanh khoản condotel cũng giảm 96% so với 12 tháng trước đó.
Những thị trường từng dẫn đầu về phát triển condotel như Khánh Hòa, Đà Nẵng, Phú Quốc... từ đầu năm 2020 đến nay không ghi nhận dự án mới nào được mở bán, dẫn đến thanh khoản kém kỷ lục vì gần như không phát sinh giao dịch.
Thị trường condotel và biệt thự biển trầm lắng kể từ khi Covid-19 bùng phát và kéo dài đến tận cuối năm, đồng thời ngành du lịch nghỉ dưỡng cũng rơi vào khủng hoảng trầm trọng nhất trong nhiều thập kỷ qua. Các chuyên gia xác nhận ngành nghỉ dưỡng đã phải hứng chịu những biến động lớn chưa từng có do tác động nặng nề của đại dịch và cảnh báo thị trường khó hồi phục ngay trong năm 2021.
