Chiều 4/3, tại Hà Nội, Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức Lễ trao Giải thưởng Kovalevskaia năm 2018.
GS. TS. Nguyễn Thị Lan, Giám đốc Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã đoạt giải cá nhân và Bộ môn Công nghệ môi trường, Khoa môi trường, Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội nhận giải tập thể.
Mặc dù là cá nhân trẻ tuổi nhất từng được nhận Giải thưởng Kovalevskaia, GS.TS. Nguyễn Thị Lan (SN 1974) đã có nhiều thành tích nghiên cứu khoa học xuất sắc, bao gồm 105 công bố khoa học (29 công bố ISI/Scopus, 79 công bố trong nước) và nhiều sản phẩm được chuyển giao và ứng dụng trong nông nghiệp, tiêu biểu như bộ kit chẩn đoán nhanh hội chứng rối loạn hô hấp và sinh sản (PRRS), bệnh tai xanh ở lợn; chế phẩm vi sinh vật (đệm lót sinh học) sử dụng trong chăn nuôi…
GS.TS. Nguyễn Thị Lan cũng là nhà khoa học nữ thứ ba ở Học viện Nông nghiệp được trao giải Kovalevskaia, sau PGS.TS. Tạ Thu Cúc (năm 1991) và PGS.TS. Nguyễn Thị Trâm (năm 2000).
Giải tập thể được trao cho các nhà khoa học nữ ở bộ môn Công nghệ môi trường, Khoa Môi trường, Đại học Khoa học tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội với nhiều thành tích đã đạt được trong hai hướng nghiên cứu chính: Công nghệ xử lý, tận dụng chất thải và phân tích, đánh giá chất lượng môi trường.
Từ hai hướng này, nhiều đề tài, mô hình đã được triển khai ứng dụng như: “Xây dựng hệ thống xử lý nước dệt vải nhuộm”, “Nghiên cứu chế tạo hệ thống đồng bộ xử lý nước ngầm có hàm lượng asen cao”, “Sử dụng các biện pháp sinh học để xử lý nước thải”…
Ngoài giải thưởng, Học bổng Kovalevskaia 2018 cũng chọn và trao cho 3 nữ sinh có thành tích xuất sắc trong học tập.
Một điều đặc biệt là trong lễ trao giải năm nay phần giao lưu giữa các nhà khoa học nữ với học sinh, sinh viên. Ngoài mục tiêu trao đổi, học hỏi thêm kiến thức, kinh nghiệm, Ban Tổ chức kỳ vọng các nhà khoa học nữ sẽ “truyền cảm hứng” cho các thế hệ đi sau tiếp tục kiên trì trên con đường nghiên cứu khoa học, đặc biệt là lĩnh vực khoa học tự nhiên - hiện đang có tỷ lệ nhà khoa học nữ ở mức thấp.
Phát biểu tại Lễ trao giải, ông Trần Thanh Mẫn, Bí thư Trung ương Đảng, Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định: “Bình đẳng giới trong khoa học công nghệ không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà còn là của cả thế giới.
Ở Việt Nam, bên cạnh việc phải đối mặt với những khó khăn chung như một số cơ chế chính sách còn thiếu nhạy cảm giới, cơ sở hạ tầng cho nghiên cứu khoa học còn chưa hiện đại, đầy đủ, đội ngũ các nhà nghiên cứu khoa học nữ Việt Nam còn đứng trước không ít thách thức khá đặc thù”.
Đó là quan niệm mang tính định kiến về trách nhiệm của phụ nữ đối với công việc gia đình, là rào cản khiến không ít các chị em phải nỗ lực gấp bội nếu muốn dành thời gian tương tự như nam giới cho công việc, cho niềm say mê nghiên cứu phát minh, ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến.
Để có thể vượt qua những khó khăn, thách thức đó, ngoài sự nỗ lực tự thân của chính các nhà khoa học nữ, rất cần sự thay đổi trong nhận thức và ghi nhận của xã hội về vị trí, vai trò, đóng góp của các chị em.
Ông Mẫn cho biết trong thời gian tới, Đảng, Nhà nước sẽ tiếp tục có các chính sách, quan tâm tạo điều kiện để phụ nữ Việt Nam nói chung, phụ nữ làm công tác nghiên cứu khoa học nói riêng tiếp tục phát huy tài năng, trí tuệ, không ngừng cống hiến, đóng góp cho sự bình đẳng, phát triển của phụ nữ.
