Cất tiếng hát quên ưu phiền khuyết tật
Nhiều người dân phường Đồng Sơn nói riêng, TP Đồng Hới, tỉnh Quảng Bình nói chung, khi nhắc đến “nhạc sĩ mù”, đều biết đó là Nguyễn Xuân Tý (SN 1947). Ông hát hay, đàn giỏi, thổi sáo điêu luyện, còn có người vợ hiền thảo, tình nguyện xe duyên với ông khi là “gái tân” ở tuổi 22, còn ông lúc đó đã 45 tuổi.
Nhà ông ở trong xóm thuộc TDP 8, phường Đồng Sơn. Nghe khách tự giới thiệu là người của quê hương Mẹ Suốt anh hùng, bên kia sông Nhật Lệ, “nhạc sĩ mù” nâng đàn guita lên, hát bài “Quê hương người mẹ anh hùng” do chính ông sáng tác nhiều năm trước. Rồi trong sự hứng khởi, ông hát tiếp bài “Đồng Hới quê hương mình”, cũng chính do ông sáng tác.
Là con thứ ba của 5 anh em trong một gia đình nghèo sống bên sông Nhật Lệ, tai họa ập đến khi năm lên ba, cậu bé Tý bị mắc bệnh đậu mùa. Căn bệnh nan y thuở đó đã phá hủy đôi mắt.
Cậu bé mù khôn lớn trong tình thương của cha mẹ và anh em. Năm mười tuổi, niềm đam mê âm nhạc xâm nhập vào trái tim. Ban đầu, nghe người ta hát, rồi từ lĩnh hội, hát theo đúng lời, đúng nhạc.
Niềm vui lớn dần khi một người hàng xóm tặng một cây sáo trúc. Tiếng sáo trúc chàng thiếu niên thổi khi dìu dặt, khoan thai, khi dồn dập, réo rắt khiến “lúc đó có rất nhiều người cảm động thưởng tiền”.
Sau ngày Đồng Hới giải phóng năm 1954, ông xin vào lớp đàn guitar do một giáo viên dạy nhạc trong thị xã mở ban đêm. Ông Tý có niềm đam mê mới. Với những kiến thức nhạc lý cơ bản từ lớp học này, ông Tý đã tập sáng tác. Những bài hát ngày đó như “Trăng sáng”, “Phố nhỏ bên sông”, “Thiếu nhi nghe lời Bác dặn”… cùng chất giọng ấm đã làm nhiều người cảm phục. Biệt danh “nhạc sĩ Tý mù” bắt đầu có từ đó. Năm 2012, ông được kết nạp vào Hội Văn học Nghệ thuật Quảng Bình thuộc phân ban âm nhạc, là trường hợp đặc cách.
Tháng 2/1965, Mỹ đánh vào Đồng Hới, mở màn cho chiến tranh phá hoại miền Bắc. Người dân Đồng Hới phải lên sơ tán, lập làng dọc chân dãy Trường Sơn. Cuộc sống lao động, chiến đấu của thời chiến sôi động. “Nhạc sĩ mù” được Thành Đoàn Đồng Hới mời vào tham gia đội văn nghệ xung kích, có nhiệm vụ đến những đơn vị bộ đội, dân quân đang canh trực bắn máy bay quân thù; ca hát, phục vụ những người đang trực tiếp chiến đấu. Tiếng sáo, tiếng hát của ông đã làm phấn khích bao người nghe, góp phần cho phong trào “tiếng hát át tiếng bom” thêm rộn ràng, ý nghĩa. Rồi những đám cưới “đời sống mới” không thể thiếu sự có mặt góp tiết mục vui của ông. “Tôi không có đôi mắt nhưng tiếng hát và tiếng sáo, tiếng đàn đã làm sáng tâm hồn và cuộc đời tôi”, ông Tý tự bạch.
|
Người vợ đảm đang của ông Tý |
“Mặt trời” đặc biệt
Chiến tranh, gia đình sơ tán lên vùng Cầu Cúp hẻo lánh của phía Tây thị xã Đồng Hới lúc bấy giờ. Trong cụm dân người thị xã sơ tán ấy có gia đình bà Dư Thị Thủy (SN 1962). Bấy giờ, bà Thủy là một bé gái út trong một gia đình có 6 anh chị em. “Cảm phục là biết ông bị mù từ nhỏ mà lại hát hay, đàn giỏi, thổi sáo tài ba”, bà Thủy bộc lộ.
Hết chiến tranh, nhiều gia đình trở về định cư quê cũ. Năm 1992, nhạc sĩ Tý trở lại Cầu Cúp thăm xóm cũ nơi gia đình mình sơ tán trong chiến tranh. Chuyến đi ấy ghi dấu mốc cuộc đời ông. Đó là việc ông gặp được cô gái đẹp Dư Thị Thủy. Ông mạnh dạn tỏ tình. Cô gái có những rung cảm bấy lâu, nay được dịp gần gũi, đã không chối từ. Tình yêu ấy như ông nói: “Bà ấy là mặt trời của đời tôi”.
Chồng mù, người vợ trẻ từ đó bắt đầu tần tảo bằng việc mua bán rau, củ ở chợ nghèo trong khu dân cư. Ở nhà, ngoài những lúc phục vụ tiết mục văn nghệ theo yêu cầu người đến rước mời phục vụ những đám cưới “đời sống mới”, ông Tý mò mẫm thái rau, băm chuối, đun lò nấu cám nuôi heo. Hạnh phúc tràn đầy khi đến tối, ra sân, “nhạc sĩ mù” nâng đàn hát cho vợ nghe. Ông Tý ví mình là Ca ren, nhạc sĩ mù từ thuở nhỏ, hát cho Xô na – cô gái láng giềng nghe.
Lần lượt hai con trai ra đời khi cha mẹ và anh em trong gia đình cắt đất, giúp đỡ kinh tế làm nhà cho đôi vợ chồng trẻ. Bà Thủy sáng nào cũng xuống chợ Cộn (Đồng Sơn) mua bán hàng rau củ kiếm thêm chút ít đồng lãi. Buổi chiều lao vào việc chăm gà, chăm heo, chăm bể lươn. Ông Tý thường ngày vẫn giúp vợ thái rau, băm chuối, nấu cám như thường khi, khi vợ đi chợ và con đi học.. Khuyết tật, bận rộn, nhưng đàn lợn vẫn núc ních sắp xuất chuồng, đàn gà tíu tít ngoài vườn.
Nhìn khuôn đất dài 15m, rộng 7m, đổ bằng bê tông vững vàng, vuông vắn hứa hẹn một ngôi nhà xây sẽ mọc lên nơi đây khang trang cạnh ngôi nhà cấp 4 rêu phong, ai đến thăm cũng đều mừng thầm. Ông cười, nhắc lại: “Bà ấy là mặt trời của đời tôi”.
Cuộc sống vẫn không tròn đầy với “nhạc sĩ mù” khi người con đầu Nguyễn Văn Tuấn (SN 1993) mới học xong tiểu học thì bị bệnh tim. Bệnh tiến triển nặng khiến em bị biến dạng cơ thể, còi cọc, khập khiễng chân. Em bỏ học và ở nhà giúp việc cho cha mẹ.
Cậu con trai thứ hai của ông bà là Nguyễn Văn Tú (SN 1996) thì khá khôi ngô, đã tốt nghiệp THCS và em đang có dự định nay mai vào TP HCM, nhờ sự giúp đỡ của gia đình hai bà cô trong đó để học nghề.
Được biết hiện Nhà nước hỗ trợ cho ông Nguyễn Xuân Tý và con trai đầu tật nguyền Nguyễn Văn Tuấn mỗi tháng 1,2 triệu đồng theo tiêu chuẩn đối với người khuyết tật.