Lạng Sơn: Vì sao Trạm kiểm soát Than Muội xây xong rồi bỏ trống?

Buôn lậu diễn biến phức tạp

Theo báo cáo số 197/BC-UBND của UBND tỉnh Lạng Sơn vừa gửi Thủ tướng Chính phủ thì hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (gọi tắt là buôn lậu) vẫn tiềm ẩn nhiều diễn biến phức tạp.

Địa bàn hoạt động của các đối tượng này chủ yếu là trên một số đường mòn qua biên giới thuộc các xã Tân Mỹ, Tân Thanh (huyện Văn Lãng); thị trấn Đồng Đăng, xã Bảo Lâm (huyện Cao Lộc)..., do những nơi này có vị trí địa lý, điều kiện về địa hình, địa vật phức tạp thuận tiện cho việc mang vác hàng lậu qua biên giới.

Hàng hóa nhập lậu đa dạng, trong đó có nhiều nhóm mặt hàng ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người, môi trường và nền sản xuất trong nước như hàng giả, hàng vi phạm sở hữu trí tuệ, thực phẩm không qua kiểm dịch, không đảm bảo chất lượng, thuốc bảo vệ thực vật, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, ma túy, tiền Việt Nam giả,... 

Báo cáo này nhận định, đối với gian lận thương mại, trong khu vực nội địa chủ yếu gian lận về lĩnh vực thuế, sử dụng hóa đơn bán hàng gian lận về giá trị, chủng loại hàng hóa, gian lận về đo lường, chất lượng, nhãn hàng hóa.... Các đối tượng chủ yếu lợi dụng thủ tục hải quan điện tử để khai sai các thông tin về hàng hóa và lợi dụng các quy định thông thoáng về chính sách quản lý hàng hóa XNK thực hiện hành vi gian lận thương mại.

Tình hình gian lận thương mại có dấu hiệu gia tăng nếu không có sự quản lý, kiểm soát ngay từ biên giới. Do vậy, công tác chống buôn lậu trong thời gian tới vẫn là nhiệm vụ trọng tâm của tỉnh Lạng Sơn.

Nhiệm vụ này đòi hỏi phải được tổ chức chặt chẽ, chuyên sâu, duy trì kiểm tra, kiểm soát thường xuyên và có sự tham gia phối hợp của các ngành chức năng để giải quyết kịp thời các tình huống đảm bảo có hiệu quả nhằm ngăn chặn hàng lậu ngay từ cửa khẩu, khu vực biên giới và đầu các tuyến đường giao thông khu vực biên giới.  

Song song với đó, cần phải có các giải pháp kiểm tra, kiểm soát tối ưu để vừa kiểm soát chặt chẽ các dấu hiệu vi phạm pháp luật, đấu tranh, xử lý hiệu quả và vừa phải tạo điều kiện thông thoáng để thu hút đầu tư, kinh doanh và hoạt động XNK qua địa bàn tỉnh Lạng Sơn, góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của tỉnh phát triển nhanh, bền vững. 

Đang có sự nhầm lẫn?

Buôn lậu ở Lạng Sơn đang diễn biến phức tạp, nói cách khác là buôn lậu đang thách thức các cơ quan chức năng. Trước tình hình này, UBND tỉnh Lạng Sơn đã bỏ hơn 64 tỉ đồng để xây dựng trạm Kiểm soát liên hợp (KSLH mới):  Trạm KSLH tại ngã tư Than Muội, xã Quang Lang, huyện Chi Lăng (gọi tắt là trạm Than Muội), trên diện tích 22.613 m2, với mục đích thay thế trạm KSLH Dốc Quýt hiện đang hoạt động.

Nhưng, điều oái ăm đã xảy ra, trạm KSLH Tham Muội nay đã  xây dựng xong và đang sẵn sàng đưa vào sử dụng để thay thế trạm Dốc Quýt thì chính UBND tỉnh Lạng Sơn lại đề xuất với Thủ tướng giữ nguyên trạm Dốc Quýt vì trạm Than Muộn đã đầu tư xây dựng “nhầm chỗ”, sẽ không phát huy được hiệu quả chống buôn lậu.

Về việc nhầm lẫn, đầu tư chống buôn lậu “nhầm chỗ” đối với trạm Than Muội đi đến lãng phí?  Ông Vũ Hồng Thủy, Giám đốc Sở Công thương Lạng Sơn cho biết, nguyên nhân khách quan trạm Than Muội xây xong chưa sử dụng do dự án đường cao tốc Lạng Sơn-Bắc Giang được khởi công từ cuối năm 2015, dự kiến hết năm 2017 sẽ được hoàn thành.

Chính vì thế, vị trí đặt trạm Than Muội lúc này không còn phù hợp khi con đường này hoàn thành, do đó hoạt động sẽ rất hạn chế.

Thứ hai, việc đặt trạm KSLH ở Than Muội với mục tiêu chống buôn lậu, nhưng vị trí đặt trái tuyến, mật độ xe hàng ngày đi lại qua khu vực rất đông khoảng 7-8 nghìn xe nên sẽ dẫn đến xung đột giao thông.

Thứ 3, đặt trạm KSLH ở Than Muội sẽ ảnh hưởng đến hình ảnh của Lạng Sơn trong thu hút đầu tư, trong thúc đẩy hoạt động XNK vì vị trí đặt gần khu vực trước khi vào thành phố. Thêm nữa, khi chuyển trạm Dốc Quýt về trạm Than Muội thì việc hàng hóa nhập lậu từ cửa khẩu vào thành phố Lạng Sơn cũng như thị trấn Đồng Mỏ sẽ có diễn biến phức tạp, đồng thời buôn lậu tuyến đường sắt Đồng Đăng sẽ nguy cơ gia tăng.

Khi xây, không lường hết các vấn đề

Theo Sở Công thương tỉnh Lạng Sơn, tình hình buôn lậu vào thời điểm cuối năm 2014 - đầu 2015 diễn biến phức tạp; trạm Dốc Quýt cơ sở hạ tầng đã xuống cấp không đáp ứng được công tác chống buôn lậu. Nên Sở Công thương đồng tình phương án di dời trạm Dốc Quýt. Lúc này, đặt trạm Than Muội là cần thiết vì có thể bao quát được cả những chiến lược khác ngoài việc kiểm soát hàng hóa nhập theo các tuyến đường truyền thống. 

Ông Vũ Hồng Thủy, Giám đốc Sở Công thương cho biết, khi xác định vị trí đặt trạm KSLH mới tại Than Muội, phía tỉnh Lạng Sơn không lường hết được các vấn đề nên khi xây xong có nhiều ý kiến trái chiều dẫn đến việc chưa thể dời trạm Dốc Quýt về Than Muội hoạt động.

“Việc trạm Dốc Quýt có chuyển đi hay giữ nguyên đang là vấn đề rất nhạy cảm của tỉnh Lạng Sơn. Sở Công thương chỉ là tổ chức thực hiện, được giao là chủ đầu tư xây trạm Than Muội, đầu tư xong mình báo cáo là xong, còn hoạt động mình không quyết được. Do đó, Sở Công thương sẽ chờ ý kiến chỉ đạo của cơ quan thẩm quyền cao hơn và thực hiện theo”, ông Thủy nói.

Rõ ràng tình hình buôn lậu ở Lạng Sơn đang diễn biến phức tạp, khiến các cơ quan chức năng rất đau đầu.

 Ngày 22/7, UBND tỉnh Lạng Sơn đã có báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ đề xuất 2 phương án hoạt động của trạm KSLH: Một, giữ nguyên hoạt động của trạm KSLH Dốc Quýt hiện tại. Hai, giải pháp đối với trạm KSLH Than Muội là UBND tỉnh Lạng Sơn giao cho UBND huyện Chi Lăng tiếp nhận, quản lý và sử dụng để bố trí cho UBND xã Quang Lang làm trụ sở.

Cần nói thêm rằng, theo tìm hiểu của PV, trong quy hoạch của tỉnh Lạng Sơn không có trạm Than Muội. Công tác chống buôn lậu ở Lạng Sơn luôn “nóng bỏng”, việc xây dựng trạm Than Muội có lãng phí hay không cần chờ kết luận của cơ quan chức năng. Bây giờ, hơn lúc nào hết, việc đặt các trạm KSLH ở đâu đang là đòi hỏi cấp bách của công tác chống buôn lậu ở Lạng Sơn. Mọi  sự chậm trễ sẽ được hiểu là “buông lỏng” hoặc bỏ ngỏ “trận địa”…?