Hạn chế tình trạng cò mồi, lừa dối người lao động
Theo Cục Quản lý lao động ngoài nước (Bộ LĐTB&XH), trong những năm gần đây số lượng người lao động đi làm việc ngày càng tăng qua các năm. Nếu như năm 2016 chỉ có 126 nghìn lao động thì năm 2019 có 152 nghìn.
Bên cạnh đó, thu nhập tiết kiệm của người lao động làm việc ở nước ngoài cũng tăng lên so với trước đây, khoảng 1.500 USD/tháng tại Nhật Bản và 1.800/tháng USD ở Hàn Quốc... Đối với lao động có chứng chỉ trình độ tay nghề thì mức lương cơ bản khoảng 900 – 1.000 USD/tháng, nhưng thu nhập có thể đến 1.500 – 2.000 USD/tháng nhờ làm thêm và năng suất lao động. Hàng năm, số tiền do người lao động đi làm việc ở nước ngoài gửi về nước khoảng 2,7 – 3,3 tỷ USD.
Để có được kết quả trên, ngoài việc các doanh nghiệp (DN) chủ động tìm kiếm, khai thác hợp đồng và phát triển thị trường lao động ngoài nước... còn có sự góp sức rất lớn của các cơ quan chức năng trong lĩnh vực này.
Đơn cử như việc xây dựng thể chế và chính sách hỗ trợ người lao động và DN trong lĩnh vực này; kiểm tra, thanh tra hoạt động của các DN để kịp thời xử lý các vấn đề phát sinh, bảo vệ quyền lợi của người lao động... Đồng thời, thời gian qua, Cục Quản lý lao động ngoài nước đã phối hợp với các cơ quan liên quan trong công tác ổn định và phát triển thị trường lao động ngoài nước.
Ông Nguyễn Gia Liêm, Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước cho biết, từ 2016 đến nay, Cục và các cơ quan thanh tra đã tiến hành 150 cuộc thanh tra định kỳ và kiểm tra các DN hoạt động dịch vụ đưa người lao động đi làm việc ở nước ngoài, phát hiện và xử phạt vi phạm hành chính 68 DN vi phạm trong hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài.
Phần lớn các lỗi vi phạm tập trung vào việc tuyển chọn lao động, đào tạo lao động trước khi đi, quản lý lao động ở nước ngoài và việc thu tiền của người lao động không đúng quy định. Bên cạnh đó, một số địa phương cũng đã thực hiện công tác kiểm tra, giám sát thường xuyên hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài trên địa bàn.
Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm kiên quyết, liên tục trong một thời gian dài đã góp phần từng bước lập lại trật tự hoạt động đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài, hạn chế được tình trạng thu tiền của người lao động quá quy định và qua các tổ chức trung gian; qua đó đã phát hiện những bất cập trong cơ chế, chính sách trong lĩnh vực người lao động đi làm việc ở nước ngoài để đề nghị sửa đổi nhằm phù hợp với thực tiễn.
Nhà nước hỗ trợ nâng cao chất lượng đào tạo người lao động
Ông Nguyễn Gia Liêm cho biết, nhằm điều chỉnh những vấn đề mới từ thực tế trong bối cảnh tác động của cuộc Cách mạng 4.0 và bảo hộ quyền làm việc của công dân, Dự thảo Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng đang được sửa đổi với nhiều nội dung có lợi cho người lao động và tạo thuận lợi hơn cho các DN hoạt động trong lĩnh vực này.
Cụ thể, về chi phí đối với người lao động đi làm việc ở nước ngoài, Dự thảo luật bỏ quy định người lao động phải hoàn trả cho DN dịch vụ khoản tiền thù lao môi giới; đồng thời cũng quy định khoản tiền dịch vụ không phải DN chỉ nhận từ người lao động, mà còn cả từ bên nước ngoài tiếp nhận người lao động.
Bởi trong xu hướng hiện nay, một số thị trường và một số lĩnh vực có nhu cầu đối với lao động Việt Nam, bên tiếp nhận nước ngoài sẵn sàng trả các chi phí cho việc tuyển chọn, đào tạo và tiền dịch vụ cho DN Việt Nam, đặc biệt là đối với lao động có trình độ, kỹ năng nghề, ngoại ngữ đáp ứng yêu cầu của bên tiếp nhận.
Liên quan đến quyền, nghĩa vụ của người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, Dự thảo Luật quy định: người lao động được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khi bị ngược đãi, cưỡng bức lao động, xâm hại tình dục… Đồng thời, dự luật cũng bổ sung quy định về việc khai báo trực tuyến thông tin của người lao động giao kết hợp đồng sau khi xuất cảnh để được hưởng các chế độ, quyền lợi và sự bảo vệ theo quy định của pháp luật.
Bên cạnh đó, nghĩa vụ của người lao động sau khi đi làm việc ở nước ngoài trở về phải thông báo với chính quyền địa phương nơi cư trú để cập nhật thông tin và được hỗ trợ tìm kiếm việc làm, khởi nghiệp theo quy định.
“Với chủ trương nâng cao chất lượng lao động đi làm việc ở nước ngoài, trong đó đưa lao động có chất lượng cả về nghề, kỹ năng, ngoại ngữ và ý thức tổ chức kỷ luật là một trong yếu tố quan trọng trong việc cạnh tranh, củng cố vị thế của lao động Việt Nam ở nước ngoài, góp phần quan trọng vào việc mở rộng và phát triển thị trường lao động Việt Nam ở các nước, địa bàn có thu nhập cao…, trên cơ sở luật hiện hành, Dự thảo luật cũng bổ sung chính sách của Nhà nước hỗ trợ nâng cao chất lượng đào tạo người lao động”- Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nước thông tin.
