Thực trạng
Chung cư nói chung hay chung cư mini là loại hình nhà ở khá phổ biến ở Hà Nội từ nhiều năm gần đây. Sau khi Nghị định số 7 ngày 26/06/2010 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành Luật Nhà ở, việc cấp sổ đỏ cho chung cư và chung cư mini cũng được nhắc tới.
Tuy nhiên, đây là loại hình nhà ở đã được đầu tư xây dựng, mua bán, sử dụng nhưng số lượng được cấp sổ đỏ chỉ là con số rất nhỏ, còn các chung cư mi ni thì hầu như đang bế tắc. Việc mua bán nhà chung cư, chung cư mini, các giấy tờ được chủ đầu tư là cá nhân, công ty bất động sản chỉ bàn giao cho khách hàng khi ký hợp đồng mua bán gồm: bản sao công chứng sổ đỏ của mảnh đất, bản sao công chứng giấy phép xây dựng, bản sao bộ hồ sơ thiết kế đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, bản sao hồ sơ thiết kế điện nước, sơ đồ của căn hộ.
Riêng chung cư mi ni, Hà Nội có cả nghìn căn hộ chung cư mini chưa được cấp sổ, với quyết định số 13/2013/QĐ-UBND của Ủy ban nhân dân Hà Nội về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, thì sổ đỏ được cấp nếu chung cư mini bảo đảm các tiêu chí: nhà ở do hộ gia đình, cá nhân xây dựng có từ hai tầng trở lên.
Còn những trường hợp chung cư mini được xây dựng không có giấy phép xây dựng hoặc xây dựng sai với giấy phép thì không được cấp sổ đỏ. Chủ đầu tư chung cư mini là công ty hay cá nhân sẽ thay mặt các hộ gia đình, cá nhân mua căn hộ chung cư mini làm thủ tục giấy chứng nhận quyền sở hữu các căn hộ.
Thế nhưng, thực tế do chưa được cấp sổ đỏ nên nhiều người có tâm lý ngần ngại, có chút lo lắng khi mua chung cư. Tuy nhiên, vẫn có nhiều trường hợp dù biết mua chung cư là khó làm sổ đỏ hoặc không làm được nhưng vẫn đành “nhắm mắt” mua liều và hành lang pháp lý để bảo vệ chính quyền lợi của họ, đành phó mặc cho chủ đầu tư và cơ chế chính sách.
Tồn đọng nhiều hồ sơ
Theo Sở TNMT Hà Nội thì hiện tại Hà Nội còn tồn đọng trên 80.000 căn hộ tại các dự án nhà ở chưa được cấp sổ đỏ. Trong năm 2014, HĐND TP. Hà Nội giao chỉ tiêu cho Sở TNMT cấp sổ đỏ cho 40.000 căn hộ và đến hết tháng 7 đã cấp sổ đỏ cho 15.000 căn hộ.
Việc cấp giấy chứng nhận cho các căn hộ chung cư tại các dự án, ông Nguyễn Hữu Nghĩa, Phó Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Hà Nội cho biết hiện nay Thành phố còn tồn đọng gần 180.000 hồ sơ vì vướng mắc nhiều vấn đề. Lỗi chủ yếu thuộc về chủ đầu tư dự án như nợ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, vi phạm pháp luật về đất đai, quy hoạch, và xây dựng sai phép.
Ông Nghĩa cho biết thêm, chính những vi phạm trong quá trình đầu tư, xây dựng các dự án về nhà ở đã ảnh hưởng lớn đến việc cấp sổ đỏ cho người dân. Tuy nhiên, Thông báo số 327/TB-VPCP Kết luận của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải sau Hội nghị Kiểm điểm việc thực hiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã gỡ nhiều “điểm nghẽn” trong vấn đề này.
Trong đó việc tạo điều kiện để người mua nhà tại những dự án nhà ở xây dựng vượt tầng hoặc xây dựng sai phép, chưa hoàn thành nghĩa vụ tài chính… vẫn được cấp sổ đỏ. Sở TNMT TP. Hà Nội đã thông tin rộng rãi đến các chủ đầu tư và người dân về các quy định mới, thành lập các đoàn công tác rà soát dự án trên địa bàn để trực tiếp tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình làm thủ tục cấp sổ đỏ cho dân.
Lời giải của bài toán sổ đỏ
Đến thời điểm này, Sở TNMT đã tiến hành thanh tra 150 dự án về việc chấp hành các quy định cấp sổ đỏ cho người dân đã mua nhà, đất tại các dự án chung cư, nhà ở, khu đô thị mới. Bên cạnh đó, từ tháng 8/2014, thủ tục cấp sổ đỏ thuộc các dự án phát triển nhà sẽ giảm một nửa và Sở TNMT Hà Nội trực tiếp nhận hồ sơ, thẩm định và cấp cho người dân thay vì phải chuyển về UBND các quận, huyện thẩm định xong mới ký và cấp cho người dân như trước đây.
Quy trình mới này sẽ làm giảm đáng kể các thủ tục phiền hà, thời gian chờ đợi và đi lại của người xin cấp sổ đỏ. Các thủ tục nộp thuế cũng được tạo điều kiện theo hướng đơn giản, thuận tiện tối đa như các thủ tục được rút ngắn, thời gian giải quyết hồ sơ, giấy tờ cấp sổ đỏ cho người dân mua nhà tại các dự án nhà ở, chung cư, khu đô thị mới trên địa bàn thành phố.
Người dân chỉ cần có hợp đồng mua bán căn hộ, thanh lý hợp đồng, biên bản bàn giao nhà sẽ được cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai tiếp nhận, giải quyết và tiến hành các thủ tục cấp sổ đỏ.
Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội liên thông cùng Cục Thuế, kho bạc và ngân hàng để tiếp nhận, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nộp phí trước bạ, các loại thuế, phí khi làm thủ tục xin cấp sổ đỏ. Sau khi tiếp nhận, thụ lý giải quyết hồ sơ xin cấp sổ đỏ của người dân, cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai Hà Nội sẽ chuyển thông tin qua Cục Thuế bằng thư điện tử. Sau 2 ngày, Cục Thuế hoàn thành việc tính thuế sẽ thông báo đến người dân. Với quy trình mới này, thời gian tiếp nhận, giải quyết các thủ tục cấp sổ đỏ giảm từ khoảng 60 ngày với ít nhất 6 lần đi lại xuống còn 7 ngày với 1 - 2 lần đi lại.
Theo ông Nghĩa, trong trường hợp hồ sơ còn thiếu giấy tờ, cán bộ Văn phòng Đăng ký đất đai vẫn tiếp nhận và phải thông báo lại cho người dân sau 1 ngày để bổ sung hoàn thiện hồ sơ theo đúng quy định.
Sở TNMT Hà Nội cho biết những trường hợp xin cấp sổ đỏ đã được Văn phòng Đăng ký đất đai thẩm định và chuyển đến UBND các quận, huyện trước ngày 5/8 vẫn thực hiện theo quy trình cũ và hạn cuối cấp sổ đỏ trước ngày 31/8.
Sau thời gian này nếu không hoàn thành giải quyết hồ sơ, UBND các quận, huyện phải chuyển trả lại Văn phòng Đăng ký đất đai để xử lý. Bên cạnh đó, lãnh đạo Sở TNMT Hà Nội cũng đề nghị người dân và doanh nghiệp cung cấp thông tin để kịp thời xử lý nghiêm cán bộ chức năng có biểu hiện tắc trách, nhũng nhiễu, sai phạm trong quá trình cấp sổ đỏ cho người dân.
