Hỏi: Bác của bạn tôi mắc bệnh tâm thần hoang tưởng, bỏ nhà đi lang thang, không may gặp tai nạn giao thông và qua đời. Tôi được biết thì việc đăng ký khai tử được thực hiện tại Ủy ban nhân dân xã có đúng không ạ? Xin hỏi gia đình xin cấp giấy báo tử ở đâu, thủ tục đăng ký khai tử như thế nào? (Bạn Vũ K.A, 25 tuổi ở Long An)
Luật sư tư vấn: Về thẩm quyền đăng ký khai tử, ngoài Ủy ban nhân dân cấp xã thì còn một số cơ quan cũng có thẩm quyền thực hiện việc đăng ký khai tử cho công dân.
Theo như bạn trình bày, bác của bạn mất do tai nạn giao thông nhưng bạn không nói rõ mất tại hiện trường vụ tai nạn hay mất tại cơ sở y tế, hay nạn nhân được đưa về gia đình mới mất... Bởi vậy, luật sư xin viện dẫn các quy định của pháp luật về thẩm quyền đăng ký khai tử, hồ sơ, cũng như thủ tục đăng ký khai tử để bạn và gia đình tham khảo cách giải quyết.
Thủ tục đăng ký khai tử được thực hiện theo Luật Hộ tịch 2014 và hướng dẫn chi tiết tại Nghị định 123/2015/NĐ-CP, cụ thể như sau:
Thẩm quyền đăng ký khai tử
Theo quy định tại Điều 32 Luật Hộ tịch 2014: “Ủy ban nhân dân cấp xã nơi cư trú cuối cùng của người chết thực hiện việc đăng ký khai tử. Trường hợp không xác định được nơi cư trú cuối cùng của người chết thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó chết hoặc nơi phát hiện thi thể người chết thực hiện việc đăng ký khai tử”.
Khoản 2 Điều 4 Nghị định 123/2015/NĐ-CP còn quy định những cơ quan sau đây cũng có thẩm quyền thực hiện việc đăng ký khai tử:
a) Đối với người chết tại cơ sở y tế thì Thủ trưởng cơ sở y tế cấp Giấy báo tử;
b) Đối với người chết do thi hành án tử hình thì Chủ tịch Hội đồng thi hành án tử hình cấp giấy xác nhận việc thi hành án tử hình thay Giấy báo tử;
c) Đối với người bị Tòa án tuyên bố là đã chết thì Bản án, quyết định có hiệu lực của Tòa án thay Giấy báo tử;
d) Đối với người chết trên phương tiện giao thông, chết do tai nạn, bị giết, chết đột ngột hoặc chết có nghi vấn thì văn bản xác nhận của cơ quan công an hoặc kết quả giám định của Cơ quan giám định pháp y thay Giấy báo tử;
đ) Đối với người chết không thuộc một trong các trường hợp nói trên thì Ủy ban nhân dân cấp xã nơi người đó chết có trách nhiệm cấp Giấy báo tử.
Như vậy, nếu bố bạn mất tại nhà thì ủy ban nhân dân cấp xã nơi bố bạn cư trú cuối cùng có thẩm quyền thực hiện việc đăng ký khai tử cho bố của bạn.
Theo Điều 33 Luật Hộ tịch: “Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày có người chết thì vợ, chồng hoặc con, cha, mẹ hoặc người thân thích khác của người chết có trách nhiệm đi đăng ký khai tử; trường hợp người chết không có người thân thích, đại diện của cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm đi khai tử. Công chức tư pháp - hộ tịch thường xuyên kiểm tra, đôn đốc việc khai tử cho người chết; trường hợp không xác định được người có trách nhiệm đi khai tử thì công chức tư pháp - hộ tịch thực hiện đăng ký khai tử”.
Hồ sơ đăng ký khai tử:
Theo Điều 34, bạn đi đăng ký khai tử cho bố phải nộp các giấy tờ sau:
- Tờ khai theo mẫu (do UBND xã, phường cung cấp).
- Giấy báo tử do Thủ trưởng cơ sở y tế cấp (vì bố bạn mất trong bệnh viện).
- Sổ hộ khẩu gia đình bạn.
- Giấy chứng minh nhân dân của bạn.
Về thời hạn giải quyết
Cũng theo Điều 34 Luật này: “Ngay sau khi nhận giấy tờ trên, nếu thấy việc khai tử đúng, công chức tư pháp - hộ tịch ghi nội dung khai tử vào Sổ hộ tịch, cùng người đi khai tử ký tên vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho người đi khai tử…”.
Như vậy, ngay sau khi nhận được các giấy tờ cần thiết, nếu thấy việc khai tử đúng thì công chức tư pháp – hộ tịch ghi nội dung khai tử vào Sổ hộ tịch, cùng bạn ký tên vào Sổ hộ tịch và báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã cấp trích lục cho bạn.
