Nhận diện những dấu hiệu pháp lý bất thường vụ “1 khách hàng mua 19 hợp đồng bảo hiểm”

Đối tượng đã được chi trả khoảng 4 tỷ đồng

Theo đó, sau khi nhận tin báo, tố giác ông Nguyễn Văn Khánh (sinh năm 1987, thường trú TP Hải Phòng) “có dấu hiệu gian dối trong kê khai mua bảo hiểm nhằm chiếm đoạt tiền bảo hiểm”, do Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam và 9 doanh nghiệp bảo hiểm nhân thọ và phi nhân thọ gửi, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã tiến hành điều tra, xác minh.

Theo báo chí đưa tin, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an mới đây đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản, theo quy định tại điều 174 Bộ luật Hình sự. Cơ quan điều tra cũng cho biết đã thông báo đến VKSNDTC, bên tố giác và người bị tố giác.

Trước đó, sau khi nhận được tin báo từ các doanh nghiệp bảo hiểm liên quan, tháng 4/2021, Hiệp hội bảo hiểm Việt Nam đã gửi thông tin tố giác đến cơ quan chức năng. Bên tố giác cho biết đã cung cấp thông tin và bằng chứng cho thấy ông Khánh đã biết trước mình bị ung thư tuyến giáp, bằng cách giả mạo thông tin nhân thân để khám tại bệnh viện và nhận được kết quả chẩn đoán là bị ung thư tuyến giáp.

Tuy nhiên, chỉ trong một thời gian ngắn sau khi biết mình bị bệnh, từ cuối tháng 9/2019 đến đầu tháng 11/2019, ông Khánh đã có 25 yêu cầu bảo hiểm tại 15 công ty bảo hiểm và đã mua được 19 hợp đồng bảo hiểm nhân thọ và bảo hiểm sức khỏe, bằng cách che giấu thông tin mình đã bị bệnh, che giấu hoặc cung cấp thông tin không chính xác việc mình đã có nhiều yêu cầu mua bảo hiểm và đã mua được hợp đồng bảo hiểm tại các doanh nghiệp bảo hiểm khác.

Sau khi hết thời gian chờ theo quy định của hợp đồng bảo hiểm, ông Khánh đã hợp pháp hóa hồ sơ bệnh án bằng cách đi khám và điều trị tại Bệnh viện K Hà Nội và nộp hồ sơ yêu cầu chi trả quyền lợi bảo hiểm.

Cho đến thời điểm phát hiện vụ việc, ông Khánh đã được 5 công ty bảo hiểm chi trả số tiền ban đầu khoảng 4 tỷ đồng. Nếu không kịp thời điều tra làm rõ, số tiền các công ty bảo hiểm sẽ phải tiếp tục chi trả có thể lên tới trên 20 tỷ đồng.

Cần sự can thiệp của cơ quan chức năng

Sự việc liên quan ông Khánh gây xôn xao, nổ ra nhiều tranh luận trái chiều của các thành viên trong giới bảo hiểm, một bên cho rằng khách hàng này trục lợi bảo hiểm, bên kia thì không.

Từ góc nhìn pháp lý bình luận về vụ việc, Luật sư Nguyễn Đức Hùng - Phó Trưởng Phòng Tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, hiện nay, pháp luật không có quy định về giới hạn số lượng hợp đồng bảo hiểm nhân thọ mà một người có thể tham gia. Vì vậy, một người có thể tham gia một hay nhiều hợp đồng nhân để bảo vệ cho một đối tượng bảo hiểm dựa trên nhu cầu và điều kiện tài chính của mình. Trong trường hợp một người mua từ hai bảo hiểm nhân thọ trở lên thì khi có rủi ro xảy ra người đó sẽ được hưởng quyền lợi bảo hiểm theo tất cả các hợp đồng.

Tuy nhiên, việc một người tham gia đến 19 hợp đồng bảo hiểm là dấu hiệu bất thường. Bởi vì, khi giao kết hợp đồng bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến hợp đồng bảo hiểm, giải thích các điều kiện, điều khoản bảo hiểm cho bên mua bảo hiểm; bên mua bảo hiểm có trách nhiệm cung cấp đầy đủ thông tin liên quan đến đối tượng bảo hiểm cho doanh nghiệp bảo hiểm. Các bên chịu trách nhiệm về tính chính xác, trung thực của thông tin đó.

Doanh nghiệp bảo hiểm có trách nhiệm giữ bí mật về thông tin do bên mua bảo hiểm cung cấp. Trong trường hợp doanh nghiệp bảo hiểm cố ý cung cấp thông tin sai sự thật nhằm giao kết hợp đồng bảo hiểm thì bên mua bảo hiểm có quyền đơn phương đình chỉ thực hiện hợp đồng bảo hiểm; doanh nghiệp bảo hiểm phải bồi thường thiệt hại phát sinh cho bên mua bảo hiểm do việc cung cấp thông tin sai sự thật.

Do đó, việc kê khai và cung cấp thông tin bảo hiểm khi tham gia nhiều bảo hiểm cần phải tuân thủ các quy định của pháp luật, nếu có hành vi vi phạm các điều cấm theo quy định tại Điều 124 Luật Kinh doanh bảo hiểm năm 2000 thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.

Để xảy ra tình huống trên, theo ông Hùng, có thể là sự thiếu hiểu biết pháp luật về hành vi phạm tội hoặc người đó hiểu rất rõ nhưng lại có lòng tham; sự thiếu liên kết, sự chia sẻ thông tin giữa các công ty bảo hiểm và lỗ hổng trong quy định của pháp luật, sự lỏng lẻo trong chế tài xử phạt đối với hành vi trục lợi từ bảo hiểm nhân thọ. Theo quy định của pháp luật kinh doanh BH, doanh nghiệp bảo hiểm có quyền yêu cầu bên mua bảo hiểm cung cấp đầy đủ, trung thực thông tin liên quan đến việc giao kết và thực hiện hợp đồng bảo hiểm.

Bởi thế, việc khai thông tin khi ký kết hợp đồng bảo hiểm nhân thọ phụ thuộc hoàn toàn vào sự trung thực của khách hàng và không có yêu cầu về việc thẩm định chặt chẽ nội dung lời khai. Trên thực tế, nhiều loại bệnh ung thư khó phát hiện, nhiều công ty bảo hiểm chỉ khám tổng quát mà không khám chuyên sâu do kiểm tra chuyên sâu sẽ tốn kém chi phí hơn nên hoàn toàn chỉ dựa vào lời khai và tôn trọng lời khai của khách hàng.

Doanh nghiệp bảo hiểm cũng thiếu sự phối hợp với bệnh viện để xác minh hồ sơ và cũng chưa có sự thẩm định kỹ trước khi duyệt hồ sơ chi trả. Bên cạnh đó, phía doanh nghiệp kinh doanh bảo hiểm còn lỏng lẻo, thiếu sự hợp tác hoặc cung cấp chia sẻ thông tin giữa các doanh nghiệp dẫn đến bị lợi dụng.

Cũng không loại trừ trường hợp tư vấn viên của công ty bảo hiểm hay đại lý bảo hiểm đã cẩu thả trong việc kiểm tra hồ sơ, hoặc giấu bệnh, khia và điền hồ sơ yêu cầu bảo hiểm không trung thực để tăng lượng khách tham gia bảo hiểm; Hoặc cố ý làm sai lệch hồ sơ, thông tin yêu cầu bảo hiểm, giả mạo tài liệu, thỏa thuận ăn chia hoặc nhận phần trăm tiền thưởng hoa hồng cho các bên môi giới bảo hiểm.

Đại lý bảo hiểm ủy quyền để thực hiện hoạt động đại lý bảo hiểm không thực hiện theo đúng quy định của Luật Kinh doanh bảo hiểm và các quy định khác của pháp luật có liên quan dẫn đến tình trạng nhiều công ty bảo hiểm chỉ chú trọng tăng lượng khách hàng tham gia bảo hiểm mà không quan tâm đến hậu quả của việc thực hiện công tác bồi thường trách nhiệm.

Để làm rõ hành vi này, cần phải có sự can thiệp của các cơ quan chức năng cấp có thẩm quyền về việc kiểm soát, giám sát thực hiện việc kinh doanh bảo hiểm theo quy định của pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho người mua bảo hiểm.

Để góp phần tạo nên thị trường bảo hiểm minh bạch và rõ ràng, Luật sư Hùng khuyến nghị, trường hợp phát hiện khách hàng có hành vi gian dối nhằm trục lợi từ hợp đồng bảo hiểm, cần có sự vào cuộc quyết liệt của cơ quan chức năng để thanh tra, kiểm tra lại hồ sơ chi trả của các công ty bảo hiểm. Đồng thời, các công ty bảo hiểm cần phối hợp với cơ quan Công an xem xét có dấu hiệu trục lợi bảo hiểm hay không để xử lý theo quy định của pháp luật.

Nếu việc chi trả hợp đồng bảo hiểm không đúng theo quy định sẽ làm ảnh hưởng đến đến quyền lợi của rất nhiều người, tạo tiền lệ và giảm niềm tin của những khách hàng chân chính. Ngoài ra, các cơ quan công quyền cần có tinh thần trách nhiệm trong việc phối hợp, hỗ trợ, điều tra, xác minh các hồ sơ khiếu nại có nghi ngờ trục lợi.