Theo báo cáo của các cơ quan tổ chức hữu quan tại Hội thảo của Đoàn giám sát tổ chức đầu năm nay, mỗi ngày, hơn 720.000 hình ảnh xâm hại trẻ em bị đưa lên mạng với hầu hết hình ảnh bạo lực, xâm hại tình dục. Kết quả khảo sát cho thấy, cứ 4 trẻ được khảo sát thì 1 trẻ chia sẻ từng có trải nghiệm đau buồn khi từng là nạn nhân bị bắt nạt trên mạng. Số trẻ em gái bị bắt nạt cao gấp 3 lần so với trẻ em nam.
Hiểm họa khi trở thành công dân số quá sớm
Sáng 27/5, Quốc hội thảo luận về công tác phòng, chống xâm hại trẻ em. Sau khi nghe báo cáo kết quả giám sát “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phòng, chống xâm hại trẻ em”, Quốc hội dành phần lớn thời lượng buổi sáng để lắng nghe ý kiến của đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố.
Bên cạnh những ý kiến về việc xâm hại trẻ em tại các không gian ở ngoài xã hội, trong gia đình, ở trường học, các đại biểu cũng đề cập đến việc xâm hại trẻ em trên môi trường mạng.
Những đứa trẻ sinh sau năm 2000 được gọi là iGen - thế hệ lớn lên cùng công nghệ, các ứng dụng điện thoại và mạng xã hội, thậm chí rành rọt cách sử dụng các thiết bị này trước lúc biết đọc, biết viết. Với iGen, mạng xã hội là một phần tất yếu của cuộc sống.
Theo bà Nguyễn Thị Thủy, đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Kạn, sự phát triển của Internet và mạng xã hội khiến trẻ em trở thành công dân số từ rất sớm. Sự phát triển của mạng đã tạo ra những thay đổi lớn trong cách thức các em giao tiếp với xã hội.
Đại biểu Nguyễn Thị Thủy chỉ rõ, mỗi ngày có hơn 720.000 hình ảnh xâm hại trẻ em được đưa lên mạng với hầu hết là clip bạo lực, xâm hại tình dục. Kết quả khảo sát cho thấy 1/3 số trẻ cho biết từng là nạn nhân bị bắt nạt trên mạng và số em gái cao gấp 3 lần số trẻ em nam.
"Về thủ đoạn phạm tội, qua nghiên cứu các vụ án thấy rằng, với công nghệ, chưa bao giờ việc tiếp cận và xâm hại trẻ em lại xảy ra dễ dàng đến như vậy", bà Thủy cho biết.
| |
| Đại biểu Nguyễn Thị Thủy – Đoàn ĐBQH tỉnh Bắc Kạn |
Bà Thủy cho rằng, hậu quả xảy ra đối với trẻ em xảy ra trên môi trường mạng để lại hậu quả lớn và rất nghiêm trọng so với các vụ xâm hại ở ngoài xã hội. Nếu các vụ xâm hại ở ngoài xã hội chỉ vài người chứng kiến thì xâm hại đưa lên mạng thì hình ảnh xâm hại có thể theo các em suốt cả đời.
Trong khi đó, đối với công tác điều tra tội phạm mạng, đối tượng tội phạm xuyên biên giới, các đối tượng phạm tội hầu hết đều thành thạo công nghệ. Thông tin về kẻ phạm tội đều là ảo, mạo danh. Do đó, các nước đều phản ánh gặp khó khăn trong điều tra tội phạm này và còn nhiều kẻ phạm tội trẻ em còn đang nhởn nhơ trên mạng xã hội.
Theo đó, thủ đoạn kẻ xấu thường dùng là lập các phòng chat ảo, thiết lập hoặc tham gia các trang web, các diễn đàn trên mạng để tìm kiếm trẻ em và thả tin nhắn, lời thoại làm quen. Các đối tượng luôn lấy tên tuổi hình ảnh giả và tạo ấn tượng ban đầu với các em là người có học thức, có điều kiện kinh tế khá giả, hiểu tâm lý sở thích của trẻ em và luôn sẵn sàng chia sẻ.
Sau một thời gian trò chuyện, bọn chúng chuyển chủ đề từ học hành sở thích sang chủ đề về giới, về tình dục, lôi kéo trẻ cùng xem phim, xem các hình ảnh khiêu dâm trên mạng. Bước tiếp theo, các đối tượng này dụ dỗ trẻ, phơi bày các bộ phận cơ thể, tạo dáng, biểu diễn tình dục trước máy quay giống như trong phim. Khi đã có những hình ảnh, đoạn phim của trẻ thì các đối tượng ép trẻ phải quan hệ tình dục, nếu không sẽ phát tán hình ảnh trên mạng.
Ngoài ra, các đối tượng cũng có thể giả làm người cùng giới với trẻ. Chúng lấy ảnh đại diện là bé gái 14-15 tuổi, rồi nhắn tin, kết bạn, làm quen, trò chuyện về sự phát triển các bộ phận trên cơ thể. Sau đó là gạ gẫm, chụp cho nhau xem. Nhiều em nghĩ rằng là bạn cùng giới nên đã mất cảnh giác gửi hình ảnh cho chúng. Nhiều vụ án, các đối tượng sử dụng các đoạn phim này để khai thác thương mại.
Đừng ngăn cấm, hãy trở thành bạn của con
Sự phát triển thần tốc của Internet và mạng xã hội đã trở thành một phần tất yếu của cuộc sống. Vì vậy, các bậc cha mẹ thay vì ngăn cấm thì hãy cùng con cần chấp nhận, tìm hiểu và hướng dẫn trẻ các nguyên tắc xử dụng mạng xã hội đúng cách và an toàn.
Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng MSD, cho rằng không nên dùng quyền kiểm soát các con và chỉ nên là người đồng hành thì sẽ tốt hơn. “Hiện các con giỏi hơn cha mẹ rất nhiều, nếu cha mẹ kiểm soát thì các con sẽ cảm thấy vô lý. Vì vậy, cha mẹ phải thay đổi cách nghĩ, sẵn sàng học hỏi để đồng hành cùng con. Tuy nhiên, các con cũng cần phải chia sẻ và để cha mẹ bảo vệ các con tốt hơn”, bà Linh nói.
Bố mẹ nên hướng dẫn con biết cách bảo vệ quyền riêng tư và thông tin cá nhân của bản thân ở các bài đăng trên mạng xã hội. Khi sử dụng email cá nhân hoặc số điện thoại để đăng kí vào các trang mạng xã hội cũng nên chú ý vì kẻ xấu có thể lợi dụng hình ảnh, thông tin liên lạc... của con.
Việc các con bắt đầu một mối quan hệ mới trên mạng xã hội các bậc cha mẹ cũng cần quan tâm và nhắc nhàng. Nếu chưa từng gặp mặt thì con không được cung cấp các thông tin riêng tư như số nhà, trường học, lớp học, số điện thoại. Khi con hẹn gặp những người bạn quen từ trên mạng thì cần có cha mẹ hay người lớn đáng tin cậy đi cùng.
Khi con bước vào tuổi dậy thì, có những mối quan hệ thân thiết, cha mẹ hãy chia sẻ thân tình với con về các tình huống rủi ro về thông tin trên mạng, dặn dò con không gửi ảnh nhạy cảm của mình cho bạn hay bất kì ai.
| |
| Cha mẹ nên đồng hành cùng con trong việc sử dụng Internet và mạng xã hội |
Ngày nay, nhiều bạn trẻ coi nhẹ việc đăng tải hay chia sẻ điều gì đó lên mạng xã hội. Đặc biệt, những thông tin có thể ảnh hưởng đến danh tiếng của các con trong tương lai vì mọi thứ trên internet đều là “bất tử”. Những thông tin và tấm hình bông đùa quá trớn của con có thể đánh mất tương lai của chúng. Bởi vậy, bố mẹ hãy nhắc nhở con cẩn trọng khi bình luận và cư xử tử tế với bạn bè trên mạng như khi ở ngoài đời.
Thỉnh thoảng cha mẹ cần kiểm tra tài khoản, điện thoại và máy tính của con, nhưng hãy làm việc đó một cách nhẹ nhàng, công khai. Hãy cùng con kiểm tra để con hiểu rằng chuyện cha mẹ đang làm là để bảo vệ, hướng dẫn cho con, chứ không phải đang theo dõi con.
Nếu phát hiện những nguy cơ hoặc những hành động không đúng của con, hãy bình tĩnh, góp ý nhẹ nhàng để con hiểu và cùng sửa chữa. Việc kết bạn với con trên mạng xã hội sẽ dễ dàng giúp cha mẹ hiểu và nắm được cuộc sống của con mình hơn. Để bảo vệ con khỏi những tác hại của mạng xã hội thì bản thân bố mẹ cần làm gương cho chúng, vì phần lớn thói quen sử dụng mạng xã hội của con có thể bị ảnh hưởng bởi bố mẹ.
Ngoài ra, trong phiên họp Quốc hội 27/5, Đại biểu Nguyễn Thị Thủy cũng đã kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa nội dung giảng dạy về an toàn trên môi trường mạng vào giờ học tin học; và Bộ Công an thông tin đầy đủ về thủ đoạn của loại tội phạm này để trẻ em và gia đình đề cao cảnh giác, đồng thời tăng cường biện pháp nghiệp vụ để ngăn chặn hiệu quả hành vi phạm tội.