Hơn 40 năm vật vã trong cơn nghiện “nàng tiên nâu”, đến lúc chợt tỉnh suy nghĩ làm lại cuộc đời, Chá Văn Súng (55 tuổi), trú tại bản Hua Pù (xã Pù Nhi - Mường Lát - Thanh Hóa) tự đặt cho mình cái “luật”: mỗi khi lên cơn, lại cai nghiện bằng việc… phá đá mở đường. Phương pháp cai nghiện của Chá Văn Súng là “độc nhất vô nhị”, và con đường dưới chân giờ là "chứng tích" hùng hồn nhất…
 |
| Con đường mang tên ông nối bản Hua Pù với bản Cá Nọi |
Nghiện từ năm 12 tuổi
Từ TP.Thanh Hóa, chúng tôi phải vượt gần 300 km qua những con dốc ngoằn nghèo hiểm trở. Cả quãng đường không có nổi một đoạn bằng phẳng, chỉ quanh co, cua gấp tay áo, bên núi cao bên vực thẳm và dù đồng hồ điểm 9h’ sáng nhưng sương mù vẫn dày đặc, càng đi càng lạnh. Đi trên cung đường này, dẫu có "cả gan" buồn ngủ cũng không thể ngủ nổi.
Mất một ngày trời, chúng tôi mới đặt chân đến được xã Pù Nhi. Được biết, trước đây Pù Nhi được coi là thủ phủ thuốc phiện, người dân trồng nhiều vô kể. Chính vì vậy, chỉ tính riêng người nghiện thì xã Pù Nhi đã chiếm tới 50% số người nghiện toàn huyện. Ông Hơ Văn Dính – Cán bộ văn hóa xã Pù Nhi - cho biết: Khoảng 5 năm trở lại đây, số người nghiện đã giảm rất nhiều nhờ vào việc tuyên truyền xóa bỏ cây thuốc phiện. Năm 2012, trên địa bàn xã chỉ còn gần 30 người nghiện hút và để có được kết quả này, một phần cũng do nhận thức của người dân.
Theo giới thiệu của ông Dính, chúng tôi ngược lên bản Pha Đén, nơi có một người trước đây đã từng nghiện từ năm 12 tuổi. Bước vào căn nhà lụp xụp, chen chúc ba thế hệ, chúng tôi bắt gặp hình ảnh một người đàn ông tuổi đã ngoài 50, vẻ bề ngoài khắc khổ, gầy gò, tóc đã điểm hai màu. Đó chính là Chá Văn Súng. Trò chuyện, chúng tôi được ông kể cho nghe câu chuyện ông đến với thuốc phiện – thứ thuốc đầy ma lực mà bất cứ ai dính vào nó đều khó có thể thoát ra được nếu không có nghị lực, quyết tâm cao nhất.
Năm 12 tuổi, đúng vào dịp tết Nguyên Đán, ông Súng cùng những đứa trẻ trong bản rủ nhau lên rừng chặt cành đào. Trong lúc chặt, do bất cẩn nên ông bị trượt chân, ngã xuống vách núi, bị hôn mê gần 10 tiếng đồng hồ. Khi tỉnh dậy, ông thấy lồng ngực đau buốt, khó thở.
Nhìn thấy ông bị cơn đau hành hạ, bố mẹ đã đưa ông đi bệnh viện khám, lấy thuốc về uống nhưng cơn đau vẫn không dứt. Thương con, mỗi lần đau, tức ngực khó thở, mặt mũi tái mét, bố ông - một người nghiện thuốc phiện lâu năm – lại cho ông hút thứ thuốc phiện với mong muốn để con mình bớt đau hơn mà đâu biết chính mình đang dẫn con đi theo vết xe đổ.
Sau một tuần dùng thuốc phiện để chữa trị, Súng cảm thấy dễ chịu hơn nhiều, không còn đau tức ngực nữa nhưng đổi lại, ngày nào cũng lên cơn thèm thuốc.
Súng tâm sự: “Khi bố tôi còn sống thì cứ lên cơn nghiện là có thuốc dùng ngay, nên không sao cả. Nhưng sau này khi bố mất, không còn ai cho thuốc hút nữa, mỗi lần lên cơn nghiện tôi như điên như dại, không làm chủ được bản thân. Có nhiều hôm lên cơn thế là bao nhiêu đồ đạc trong nhà tôi đều phá hết, đến khi tỉnh dậy chỉ thấy vợ con mắt đỏ hoe đang thu dọn chiến trường mà tôi tạo ra”.
“Kể từ ngày đó, tôi gắn với thuốc phiện như một người bạn không thể tách rời. Lúc đó với tôi không có cái gì quý bằng thuốc phiện, tôi làm đủ mọi việc để có được nó, bởi không có nó tôi sẽ chết”, Súng nói.
 |
| Ông Súng nhớ lại câu chuyện đến với thuốc phiện |
Phá đá mở đường để cai nghiện
Dính vào nghiện, ngoài công việc trên nương, chàng trai người Mông này lại đem bán sức khỏe của mình để lấy tiền mua thuốc hút. Ông làm đủ việc, ai thuê gì làm nấy: “Ngày còn nghiện, cứ làm thuê được đồng nào tôi lại nướng vào thuốc phiện; khi không còn tiền thì xúc gạo, xúc ngô đi đổi lấy thuốc để thỏa mãn cơn nghiện của mình. Cứ thế, ngày qua ngày tôi chìm vào mộng mị theo thuốc phiện mà không làm được việc gì ra hồn”.
Nghĩ lại cuộc đời, ông vẫn ngại ngùng, nói: “Có nhiều lúc tôi muốn chết cho xong để vợ con đỡ khổ. Thế nhưng, nghĩ vợ con vẫn còn thương mình, vẫn lo cho mình, ở bên mình mỗi khi lên cơn tôi lại thấy hổ thẹn nên quyết tâm làm lại cuộc đời”. Nhưng, ông lại không biết bắt đầu từ đâu! Rồi một ngày, ông đưa ra một quyết định không giống ai, cai nghiện bằng cách “phá núi làm đường”.
Quyết định của ông khiến vợ con ông, bà con hàng xóm, láng giềng đều bảo ông bị “khùng”. Dù bị mọi người cho là “khùng” nhưng ông nghĩ nếu không làm vậy thì không biết đến bao giờ mới có thể cai được nghiện. Với suy nghĩ đó, mỗi sáng ông lại vác cuốc, xẻng đi và chỉ quay về nhà khi mặt trời đã xuống núi.
Với một người bình thường, chắc hẳn không ai dám nghĩ chứ chưa nói đến làm cái việc “phá núi mở đường”. Nhưng với ông, một con nghiện nặng, lại tự đặt ra cho mình cái “luật” để mỗi khi lên cơn lại “phá đá mở đường” Ông nhớ lại: “Nhiều hôm đang đào núi, cơn nghiện lên, người tôi bỗng hóa điên hóa dại, có lúc tôi vứt hết cuốc, xẻng chạy khắp rừng như một con thú bị thương, vừa chạy vừa gào thét. Có hôm, không chịu được tôi lại tự lấy đá đập vào tay cho đến khi chảy máu để cơn đau có thể át đi cơn thèm thuốc”.
Sau 2 tháng hành hạ thân xác bằng việc phá núi mở đường mỗi khi lên cơn, ông đã mở được con đường mang tên mình với chiếu dài 2km, nối bản ông với bản Pục Chiên. Cơn nghiện cũng đã biến mất, ông không còn cảm giác thèm thuốc nữa. Ông đã cai được nghiện trong sự ngỡ ngàng và niềm vui sướng của vợ con, bà con làng xóm.
Để “chắc ăn”, ông Súng quyết định đào núi mở thêm một con đường nữa nối bản Cá Nọi với bản Hua Pù. Sau một tháng, ông cũng hoàn thành xong con đường thứ hai mang tên mình. Lúc này, cơn nghiện trong ông dường như biến mất hoàn toàn, nhìn thấy thuốc phiện ông Súng không còn cảm giác gì nữa.
Anh Chá Pó Dính – một người trong bản - cho biết: “Ngày ông Súng quyết định cai nghiện bằng cách phá núi làm đường, tôi và dân làng ai cũng cho đó là một ý nghĩ điên rồ. Tôi nghĩ ông sẽ không thực hiện được, bởi việc đào núi để làm thành một con đường quả không dễ chứ chưa nói đến có thật sự cai được nghiện không? Thế nhưng, những con đường mà ông Súng mở được kia cùng với việc cai được nghiện khiến tôi và bà con trong bản ai cũng ngỡ ngàng, khâm phục nghị lực của ông”.
Tâm sự về “phương pháp” cai nghiện của Chá Văn Súng với chúng tôi, ông Lương Văn Xích - Chủ tịch UBND xã Pù Nhi - cho biết: “Chá Văn Súng là tấm gương sáng để cho mọi người trong noi theo. Từ một người nghiện ngập từ thuở 12 nhưng anh lại có thể cai được nghiện sau 40 năm vật vã với nó, để rồi làm nên những con đường mang tên mình”. Ghi nhận những đóng góp của ông Súng, trưởng bản Ly Chá Pó đã hỗ trợ gia đình 30 kg gạo, xã Pù Nhi cũng biểu dương và đề nghị tỉnh khen thưởng về những việc mà ông Súng đã làm được.
Từ những nghị lực phi thường của ông Chá Văn Súng, không những dân bản khâm phục, ngỡ ngàng mà đến chúng tôi lúc đầu nghe đến cũng khó có thể tin nổi sự thực này. Nhưng vẫn còn kia những con đường mới toanh, được Chá Văn Súng mở ra trong những ngày vật vã cai nghiện, làm chứng tích hùng hồn...
Phạm Thọ
