Hỏi: Sau khi cưới, cha mẹ vợ cho vợ chồng tôi một thửa đất nông nghiệp để ra riêng làm ăn, việc cho không có giấy tờ gì. Vợ chồng tôi đã làm nhà và sinh sống ổn định từ đó đến nay đã gần chục năm.
Ba năm trước, do gia đình cần vay tiền làm ăn nên vợ chồng tôi đã làm thủ tục kê khai, chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất thổ cư và đã được cấp sổ đỏ đứng tên hai vợ chồng toàn bộ thửa đất trên.
Quá trình sinh sống, tôi đã hết lòng hết sức vun vén hạnh phúc cũng như tu chí làm ăn, tạo lập khối tài sản chung vợ chồng. Nay xảy ra chuyện vợ tôi ngoại tình dẫn đến vợ chồng ly hôn, bỗng dưng cha mẹ vợ quay ra đòi lại thửa đất vì không muốn phải chia cho tôi một nửa...
Xin hỏi trong trường hợp này pháp luật xác định thửa đất thuộc sở hữu của vợ chồng tôi hay chúng tôi phải trả lại đất cho cha mẹ? (Anh Hoàng Quốc B., 40 tuổi ở Hà Nội)
Luật sư tư vấn: Theo các thông tin anh cung cấp, có thể tạm chia thành hai trường hợp như sau:
- Trường hợp thứ nhất: Nếu cha mẹ vợ anh có chứng cứ chứng minh việc sang tên quyền sử dụng đất chỉ để vợ chồng anh thực hiện các thủ tục vay vốn ngân hàng giúp và các chứng cứ này được Tòa án có thẩm quyền chấp nhận, thì mảnh đất này vẫn thuộc quyền sở hữu của cha mẹ vợ anh mà không phải thuộc quyền sở hữu của vợ chồng anh.
Theo đó, cha mẹ vợ anh phải là người vay vốn và có trách nhiệm trả nợ cho ngân hàng. Trong trường hợp này khi vợ chồng anh ly hôn, mảnh đất cũng như cả khoản nợ trên sẽ không được xem xét để phân chia.
- Trường hợp thứ hai: Nếu cha mẹ vợ anh không có chứng cứ chứng minh việc sang tên quyền sử dụng đất chỉ để anh thực hiện các thủ tục vay vốn ngân hàng hộ; ngược lại bản thân anh chứng minh được việc sang tên sổ đỏ cho vợ chồng anh được cha mẹ vợ thực hiện hoàn toàn tự nguyện, hợp pháp thì thửa đất thuộc sở hữu hợp pháp của vợ chồng anh và sẽ được tiến hành chia tài sản chung vợ chồng khi giải quyết ly hôn.
Bên cạnh đó, việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất và việc vay vốn ngân hàng đã được xác lập một cách hợp pháp, theo quy định tại Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014 về việc xác định tài sản chung của vợ chồng thì mảnh đất là tài sản chung và và khoản nợ cũng là nợ chung của hai vợ chồng anh.
Bên cạnh đó, theo nguyên tắc quy định tại điều 59 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, nếu hai bên không thỏa thuận được về việc phân chia tài sản thì tài sản chung của vợ chồng được chia đôi nhưng có tính đến các yếu tố sau đây:
“a) Hoàn cảnh của gia đình và của vợ, chồng;
b) Công sức đóng góp của vợ, chồng vào việc tạo lập, duy trì và phát triển khối tài sản chung. Lao động của vợ, chồng trong gia đình được coi như lao động có thu nhập;
c) Bảo vệ lợi ích chính đáng của mỗi bên trong sản xuất, kinh doanh và nghề nghiệp để các bên có điều kiện tiếp tục lao động tạo thu nhập;
d) Lỗi của mỗi bên trong vi phạm quyền, nghĩa vụ của vợ chồng…”.
Căn cứ theo quy định vừa trích dẫn ở trên và những gì anh trình bày, trong trường hợp này anh có thể thu thập các tài liệu, chứng cứ chứng minh vợ anh là người có lỗi khi đã vi phạm nghĩa vụ vợ chồng (lỗi ngoại tình); anh là người có đóng góp nhiều hơn trong việc tạo lập cũng như duy trì khối tài sản chung để Tòa án xem xét quyết định phân chia cho hợp lý, bảo đảm các quyền và lợi ích hợp pháp của mình.