Quy định thiếu khả thi

(PLVN) - Theo báo cáo tổng kết 12 năm thi hành Luật Phòng, chống bạo lực gia đình mới được Bộ VHTT&DL công bố, số vụ bạo lực gia đình đã giảm dần qua các năm: Năm 2009 là 53.206 vụ, giảm xuống còn 20.108 vụ trong năm 2015 và chỉ còn 8.176 vụ trong năm 2019.

Luật Phòng, chống bạo lực gia đình như vậy đã phát huy hiệu quả trong thực tế, nhưng nhiều ý kiến cho rằng, một số quy định trong bộ luật này vẫn còn những xung đột, bất hợp lý, thiếu linh động, thiếu khả thi.

Giai đoạn 2009-2019 đã có trên 33.000 vụ bạo lực gia đình mà người gây bạo lực được xử lý, trong đó biện pháp góp ý phê bình trong cộng đồng dân cư được áp dụng chủ yếu (chiếm khoảng 73,6%). Tuy nhiên, các biện pháp xử lý vi phạm như góp ý, hòa giải, phê bình tại cộng đồng, xử phạt hành chính chưa đảm bảo tính răn đe. Các thủ tục hành chính và điều kiện để xử lý vụ việc còn khá phức tạp, nhất là quy định về viết đơn, tố cáo.

Về phía cơ quan Nhà nước, các cơ sở hỗ trợ nạn nhân hiện nay hoạt động chưa hiệu quả, đặc biệt một số cơ sở chỉ có tên trong luật mà chưa có ở thực tiễn sau 12 năm triển khai. Việc hỗ trợ nạn nhân bạo lực gia đình trong các trường hợp khẩn cấp còn mang nặng thủ tục hành chính và không phù hợp với trường hợp cần ra khỏi nhà để bảo vệ an toàn sức khỏe tính mạng.

Quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực phòng chống bạo lực gia đình hiện chưa nhất quán với BLHS. Trong khi BLHS quy định “xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của người khác bị phạt cảnh cáo, phạt tiền từ 10-30 triệu đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm”. Trong khi đó, xúc phạm nhân phẩm, danh dự của người khác là một dạng bạo lực tinh thần, song hành vi đối với thành viên gia đình chỉ bị phạt tiền từ 500 ngàn đồng đến 1,5 triệu (Điều 51 Nghị định 167/2013/NĐ-CP).

Một trong những quy định thiếu khả thi nhất: Nạn nhân bạo lực là người vợ/chồng hoặc bố mẹ là người nộp tiền phạt hoặc phải lấy tiền từ quỹ chi tiêu chung của gia đình để nộp phạt cho người “gây án”. Như vậy có khi người vừa bị đánh, lại phải tự móc túi lấy tiền nộp phạt cho người đánh mình. Điều này khiến cho nạn nhân không muốn tố cáo.

Khi những bất hợp lý đã được nhận diện nêu rõ, sớm muộn sẽ được cơ quan chức năng tiếp thu sửa đổi. Một vấn đề khác cần lưu ý, nhiều quốc gia trên thế giới đã thay thế phạt tiền người gây bạo lực gia đình bằng hình thức giáo dục bắt buộc hay lao động công ích, cũng là điều cần cân nhắc tham khảo học hỏi.