Bất lực nhìn cá chết
Sau cơn mưa lớn kéo dài nhiều giờ đồng hồ diễn ra vào đêm 15 đến rạng sáng ngày 16/5, cá bè trên sông La Ngà bỗng dưng chết hàng loạt, nổi kín cả mặt nước, thiệt hại nhiều tỷ đồng khiến người dân chỉ biết khóc ròng. Một không khí u buồn, ảm đạm bao trùm cả làng cá bè trên sông La Ngà (huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai).
Ngồi trong túp lều tạm rách nát bán nước bên bờ sông đưa ánh mắt mệt mỏi quan sát những người làm đang vận chuyển các bao tải cá chết, bốc mùi hôi thối từ dưới ghe lên xe tải để đi bán cho những người dân trong vùng làm phân bón, anh Huỳnh Văn Sang (47 tuổi) là một ngư dân có gần 30 năm thâm niên nuôi cá bè tại đây rầu rĩ nói: “Thế là năm nay gia đình chúng tôi lại trắng tay rồi. Cá chết không còn một con, không những vậy phần lớn dèo nuôi cá cũng bị gãy và chìm xuống sông. Toàn bộ vốn liếng hàng trăm triệu đồng bỏ vào đây gia đình tôi đều phải vay mượn đã tiêu tan theo cơn mưa đầu mùa giờ không biết lấy đâu ra mà trả”.
Anh Sang cũng cho biết trong đợt này toàn bộ 6 dèo cá diêu hồng và một bè cá lăng được bốn tháng tuổi của gia đình anh đều bị chết hết, thiệt hại khoảng 32 tấn cá các loại. Năm ngoái, gia đình anh Sang cũng có khoảng 70 tấn cá bị chết.
Cạnh đó, anh Nguyễn Văn Trí (người dân nuôi cá gần 20 năm trên sông La Ngà) cũng ủ rủ nói: “Trong 2 năm trở lại đây những hộ dân nuôi cá ở dưới khu vực suối Tam Bung bị thiệt hại nặng nề về kinh tế vì cá liên tục bị chết hàng loạt, còn một số hộ ở phía trên thượng nguồn thì hầu như không bị thiệt hại nhiều.
Tình trạng cá chết liên tục đã khiến người dân chúng tôi mất trắng tay, nếu chính quyền địa phương không tìm ra nguyên nhân khiến nguồn nước bị ô nhiễm khiến cá chết hàng loạt thì người dân chúng tôi đành bỏ nghề thôi chứ đâu dám đầu tư tiền mua cá giống về nuôi. Từ năm ngoái đến nay cá nuôi trên sông La Ngà đã chết bất thường đến 3 lần khiến người dân chúng tôi trắng tay, lâm vào cảnh nợ nần chồng chất…”.
Bà Nguyễn Thị Phên đưa ánh mắt xa xăm nhìn về bè cá nơi mà chỉ còn lác đác ít con cá sắp đến kỳ thu hoạch bởi cá của gia đình bà đã chết gần hết. “Đợt cá chết năm ngoái đã ôm nợ nần rất nhiều, chưa kịp trả hết, giờ cố gom vớt vát để nuôi đợt này lại chết tiếp. Cá cứ chết trắng bè như vậy thì chúng tôi biết sống sao, giờ ngoài nuôi cá ra cũng không biết làm gì. Chỉ mong nhà nước sớm hỗ trợ cho bà con chúng tôi và cho chúng tôi biết nguyên nhân cá chết”, bà Phên nói.
Các hộ nuôi cá bè cho rằng đợt cá này chết là do hoạt động xả thải của một số cơ sở sản xuất ở địa phương. Cụ thể, đó là các công ty chế biến xoài đã xả thải trực tiếp ra suối Tam Bung nên cá ở khúc suối Tam Bung trở xuống sẽ “gặp nạn” còn cá phía thượng nguồn thì không.
“Suối Tam Bung có độ dài khoảng 5km chảy qua địa phận của 3 huyện Xuân Lộc, Thống Nhất và Định Quán của tỉnh Đồng Nai, sau đó đổ vào sông La Ngà. Trước đây con suối vốn là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho người dân địa phương. Tuy nhiên nhiều năm gần đây, một số cơ sở sản xuất có hoạt động xả thải ra khu vực này khiến nguồn nước ô nhiễm rất nặng.
Vào mùa nắng, nước của suối Tam Bung bốc mùi hôi thối, còn đến mùa mưa, nhất là sau những trận mưa lớn, nước suối đen ngòm theo dòng chảy đổ ra sông La Ngà nên cá mới chết nhiều”, bà Nguyễn Thị Hương, một người dân địa phương cho biết.
 |
| Khác hẳn so với vẻ nhộn nhịp thường ngày, bây giờ chỉ còn lẻ tẻ vài hộ dân tái đầu tư nuôi lứa cá mới cho kịp vụ tết |
Gấp rút tìm nguyên nhân
Về vấn đề này theo báo cáo của UBND huyện Định Quán, tính đến thời điểm ngày 20/5 có khoảng 81 hộ với 308 dèo và 26 bè nuôi cá tại xã La Ngà và xã Phú Ngọc bị thiệt hại với khoảng gần 1.000 tấn cá gồm các loại cá lăng, cá chép, cá diêu hồng, cá mè.
UBND huyện Định Quán cũng lý giải tình trạng cá bè nuôi chết bất thường, thường xuyên xảy ra vào dịp giao mùa, khi kết thúc mùa khô chuyển sang mùa mưa. Thời điểm này nước sông xuống cạn, khi xảy ra mưa lớn làm nước từ đất liền chảy xuống, trong khi số lượng bè nuôi dày làm lượng oxy trong nước tụt giảm dẫn đến cá chết.
Vào cùng kỳ tháng 5/2018, trên địa bàn huyện Định Quán cũng xảy ra mưa to gây ra tình trạng cá chết hàng loạt với 132 hộ dân với 552 dèo bị thiệt hại, tổng lượng cá chết theo kê khai là khoảng 2.000 tấn của các hộ dân nuôi cá bè tại khu vực trên.
Vào đầu mùa mưa năm nay UBND huyện Định Quán đã tuyên truyền vận động các hộ nuôi cá giảm đàn, giảm mật độ nuôi, khẩn trương bán các loại cá khi đến kỳ thu hoạch nên số lượng cá chết đã giảm, tuy nhiên nhiều hộ nuôi chưa kịp bán nên còn thiệt hại.
Liên quan đến vụ cá chết bất thường nổi trắng sông La Ngà (huyện Định Quán, tỉnh Đồng Nai), Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã có văn bản đề nghị tỉnh Đồng Nai khẩn trương lấy mẫu nước mặt sông La Ngà để đánh giá mức độ ô nhiễm, rà soát các nguồn thải chính ra sông này nhằm ngăn chặn tình trạng gây ô nhiễm, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật nếu có vi phạm.
Còn ngay sau khi xảy ra vụ việc trên, lực lượng Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường (PC05) Công an tỉnh Đồng Nai đã có mặt tại hiện trường, phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đồng Nai và UBND huyện Định Quán đã lấy mẫu nước, mẫu cá để phân tích, điều tra làm rõ nguyên nhân. Bước đầu, cơ quan chức năng nhận định, khả năng do sau trận mưa, nước đầu nguồn bẩn chảy về khiến cá thiếu ôxy, dẫn đến chết hàng loạt.
