Nhà nhà bán hàng online
Mở facebook ra một ngày bỗng thấy đồng loạt các bạn từ “nhà nọ”, “nhà kia”, tiến sỹ các kiểu...bỗng đều khởi nghiệp rao hàng online.
Không chỉ chị em bạn dì mà ngay các ông nhà văn, nhà thơ, nhà báo rao hỗ trợ vợ bán nem rán, cá kho, hoa hồng các kiểu… Mà các ổng rao thì duyên thôi rồi, nào thì cá kho chắc, bùi, ngậy từ miếng riềng, chuẩn vị “cơm mẹ nấu”… Thời dịch bệnh, từ con tép, nắm dưa, đến sơn hào hải vị, nhà cửa, thời trang, mỹ phẩm, pass đồ… ngày ngày rộn ràng “thị trường online”…
Tôi có biết một chị bạn kinh doanh thực phẩm chức năng, lúc đầu chỉ là tay trái vào nghề, với số vốn ít ỏi, mỗi lần nhập hàng chỉ dám nhập chục hộp vì sợ không có khách mua, không có vốn xoay vòng. Vậy mà chỉ mất 1 năm lăn lội trên thị trường online, chị đã trở thành một trong những đại lý lớn nhất miền Bắc. Chị cũng bỏ luôn công việc công sở gò bó để tập trung buôn bán. Mỗi tháng chị có thể bán ra được hàng trăm hộp và đổ sỉ cho rất nhiều nơi.
Khi được hỏi bí quyết, chị chia sẻ: “Chỉ cần làm việc gì cũng có tâm là được”. Đúng như vậy từ khâu tư vấn khách hàng cho đến bán hàng chị luôn tận tuỵ chăm sóc từng khách một như khách VIP, bao nhiêu người đã mua đều quay lại và giới thiệu khách mua hàng cho chị. Sản phẩm bên chị luôn có chứng nhận đầy đủ, nguồn gốc uy tín càng khiến cho khách hàng tin yêu mà mua hàng…
Bán hàng online hay kinh doanh online, những thuật ngữ không còn xa lạ ở thời đại công nghệ 4.0 này. Bán hàng online là một hình thức kinh doanh trên mạng internet thông qua các kênh online và mạng xã hội như: bán hàng qua Facebook, bán hàng trên Youtube, tiếp thị trên Zalo… Nhờ sự phổ biến rộng rãi của các trang mạng xã hội để quảng bá, trưng bày các sản phẩm. Lợi ích của việc bán hàng online đó là tiết kiệm được nhiều chi phí như thuê mặt bằng và nhân viên. Bên cạnh các trang mạng xã hội, sàn thương mại điện tử cũng là nơi để các nhà bán hàng có thể đăng ký gian hàng và kinh doanh online dễ dàng. Những sàn thương mại nổi tiếng và uy tín như Shopee, Lazada, Sendo,…
Câu chuyện bán hàng online vốn đã xuất hiện từ vài năm trở lại đây, nhưng đến năm 2020 thì “nghề nghiệp” này mới thực sự bùng nổ. Bỗng một ngày thức dậy thấy người người nhà nhà trên Facebook đều bán hàng online. Chỉ nói riêng trên Facebook đã có đầy đủ các mặt hàng từ quần áo, đồ ăn, vật dụng cá nhân cho đến mọi thứ mà người tiêu dùng cần. Dường như mọi người đều bắt kịp xu hướng kinh doanh của năm nay, từ những bà mẹ bỉm sữa cho đến các anh chị công sở, những người ở nhà,… đều bán hàng online. Giờ chỉ với một thao tác click chuột, bạn đã có mọi thứ bạn cần giao tận đến nhà.
Đối với thị trường online, đại dịch Covid cũng được coi là yếu tố giúp thị trường mở rộng hơn, bên cạnh sự gia nhập của nhiều nhà bán hàng online còn có nhu cầu mua hàng online tăng cao của người tiêu dùng. Bởi khi đại dịch bùng phát, với chủ trương phòng tránh dịch bệnh, nhiều người không ra đường, các cửa hàng kinh doanh dịch vụ đóng cửa,… nhưng nhu cầu cá nhân thì vẫn có. Vì vậy, đa phần người tiêu dùng chuyển từ mua sắm offline sang mua hàng online để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình. Đây là thời thế tốt nhất cho hình thức kinh doanh online phát triển. Và cho đến bây giờ khi dịch bệnh đã được kiểm soát, nhưng kinh doanh online vẫn chưa hạ nhiệt bởi nhiều người tiêu dùng đã hình thành thói quen mua bán online từ kinh doanh trong mùa dịch.
| |
| Đa cấp núp bóng bán hàng online. |
Và chiêu trò, đa cấp
Dẫu biết rằng bán hàng online đang là trào lưu, đem về lợi nhuận khủng nhưng không phải ai cũng thành công với hình thức kinh doanh này. Có nhiều câu chuyện buồn vui, may rủi xoay quanh công việc “chốt đơn online”. Giờ đây cứ mở bất kì một trang mạng xã hội nào đều dễ dàng thấy các nhà bán hàng online, từ chuyên nghiệp cho đến mới vào nghề. Muốn trở thành một người bán hàng online không chỉ cần có vốn, có một vài tài khoản mạng xã hội là có thể làm được. Nhiều người mới tham gia vào hình thức kinh doanh này mà không được trang bị các kỹ năng bán hàng, kiến thức về các mặt hàng cũng như sự tỉnh táo thì sẽ rất dễ sinh ra rủi ro.
Điển hình trong đó là “đa cấp biến tướng” núp bóng dưới bán hàng online. Có nhiều hình thức đa cấp online khác nhau nhưng điểm chung là đều có lượng người tham gia và số tiền khổng lồ. Theo câu chuyện của chị T.T.T (30 tuổi, Hà Nội), chị đã tham gia vào một đường dây đa cấp online mà chị không hề hay biết.
Vốn định kiếm thêm chút tiền từ việc kinh doanh online, chị đã tìm hiểu đến nhãn hàng D chuyên bán mỹ phẩm. Khi thấy các hình ảnh hào nhoáng được dựng lên như doanh số mấy trăm triệu một tháng, được thưởng điện thoại đời mới, ô tô,… chị T đã siêu lòng trước “món hời” này và đăng ký làm đại lý. Muốn làm đại lý thì phải nhập nhiều hàng, chị đã bỏ ra số tiền gần trăm triệu đồng để nhập hàng với ước mơ đổi đời như bọn họ vẽ ra.
Nhưng đời không như là mơ, doanh số mấy trăm triệu đâu không thấy, chỉ thấy hàng trăm sản phẩm nhập về mà không ai mua. Hỏi ra mới biết khách hàng tiêu thụ sản phẩm không có, chỉ có hàng trăm người cũng làm đại lý giống như chị.
Chị kể: “Ai biết đến sản phẩm này thì cũng làm đại lý rồi thì biết bán cho ai?”. Cuối cùng chị đành tư vấn, bán cho bạn bè người thân của mình để thu hồi vốn. Nhưng bạn bè sử dụng người thì dị ứng, người thì hỏng da,… lúc ấy chị mới biết hoá ra đây chỉ là kem trộn với giá thành rất rẻ nhưng được đóng gói bao bì sang trọng chỉ để lôi kéo mọi người vào đường dây đa cấp này. Nếu như chị muốn thu hồi vốn, sinh lãi thì chị lại phải vẽ ra những con số đáng mơ ước để tuyển đại lý nhập hàng của chị. Nhưng chị thà mất tiền chứ không tham gia vào đường dây đa cấp, bởi theo chị như vậy là thất đức. Dễ thấy rằng quy mô của mô hình đa cấp online này giống như một vòng lặp, cứ như vậy sẽ có rất nhiều người mất tiền oan vì nó.
Bên cạnh rủi ro nói trên, nhiều người cũng vì thiếu kiến thức về sản phẩm, nguồn hàng không uy tín mà nhập nhầm hàng giả về bán. Như vậy chả khác gì “treo đầu dê bán thịt chó” , hậu quả là không chỉ mất uy tín với khách hàng mà còn phải bồi thường cho khách cũng như mất hết vốn liếng nhập hàng. Cũng có nhiều trường hợp không tồn tại lâu được bởi không có kinh nghiệm bán hàng, thái độ phục vụ kém, không kiên nhẫn với khách hàng, đôi khi còn mắng chửi khách. Dù cho mặt hàng và giá thành có tốt đến đâu cũng khó trụ vững được.
Và cả những mánh khoé, chiêu trò,… Trong bất kì hình thức kinh doanh nào cũng có những mánh khoé, chiêu trò và bán hàng online cũng vậy. Người bán sử dụng những hình thức đó nhằm giúp bản thân bán được nhiều hàng hơn. Những mánh khoé có thể kể đến như nâng giá sản phẩm lên rồi thông báo sale từ 20% đến 50%. Đặc biệt là trên Facebook, các bạn trẻ “hot face” tạo ra những “phốt” tố nhau giật chồng, đánh ghen,… để PR bản thân từ đó cũng PR sản phẩm mình bán. Không chỉ vậy, nhiều người còn sử dụng những chiêu trò để cạnh tranh không lành mạnh với các shop khác. Anh N.Đ.L (Nam Định), chủ shop đồ ăn vặt: “Bản thân anh đã từng bị đối thủ chơi xấu, họ đặt hàng đồ ăn của anh về sau đó tráo đổi kêu đồ ăn của anh hết hạn, hỏng rồi đăng đàn tố anh làm mất hết uy tín và danh dự của shop anh”. Đây chỉ là một trường hợp giữa rất nhiều trường hợp bị vu khống, chửi bới, dựng chuyện để bôi nhọ đối thủ của mình nhằm “dìm” người khác xuống và “nâng tầm” mình lên.
Nói qua cũng phải nói lại, mặc dù kinh doanh online đang rất phát triển nhưng nó không còn là mảnh đất màu mỡ nữa. Bởi khi tất cả mọi người đều trở thành một tiệm tạp hoá thì liệu sự cạnh tranh có còn hay không? Có lẽ rằng với những người dễ nhụt chí và không có kiến thức, kinh nghiệm sẽ khó lòng chen chân được vào thị trường này. Còn đối với những người vẫn đang loay hoay trên con đường bán hàng online, đôi khi không cần mánh khoé, chiêu trò mà chỉ cần có tâm thì sẽ đạt được thành công của riêng mình, giống như người đời vẫn nói “có tâm ắt có tầm”...