Người đứng đầu Chính phủ “chốt” vấn đề: Trạm thu phí nào không lắp đặt sử dụng hệ thống ETC sẽ buộc phải đóng cửa. Xe ô tô vào kiểm định phải dán thẻ ETC. Trước đó, Nghị định 100/2019/NĐ-CP đã có quy định xe nào không dán thẻ mà cố tình đi vào làn ETC sẽ bị phạt đến 2 triệu đồng, tước GPLX đến 2 tháng.
Thu phí ETC đã nhiều lần được Chính phủ khẳng định và cả xã hội nhất trí là hình thức hiện đại, xu hướng không thể thay đổi, nhằm minh bạch trong hoạt động thu phí, văn minh, thuận tiện cho người tham gia giao thông, tiết kiệm chi phí xã hội. Mỗi xe hơi dán một chiếc thẻ nhỏ xíu cỡ đầu đũa, chủ xe được cấp một tài khoản riêng. Sau khi nạp tiền, mỗi lần gặp trạm thu phí chỉ việc chạy thẳng, hệ thống sẽ tự trừ tiền. Không nhân công, không giấy tờ, không thể gian lận.
Ích lợi như thế, nhưng có thể nói thu phí theo hình thức ETC cũng là chủ trương bị “gặp khó” rất nhiều. Rất nhiều lần Thủ tướng đã ra các quyết định, chỉ thị về vấn đề này. Rất nhiều cuộc họp do lãnh đạo Chính phủ chủ trì đã diễn ra. Cả một dàn cán bộ Bộ GTVT đã bị kỷ luật vì không hoàn thành nhiệm vụ tổ chức thực hiện đề án đúng lộ trình.
Nguyên nhân không chỉ đến từ việc một số trạm thu phí cố tình trì hoãn nhằm gian lận trộm cắp từ việc một số đối tượng lợi ích nhóm câu kết nhằm hưởng lợi. Nguyên nhân còn đến từ thực tế đề án có một số điểm không phù hợp, phải sửa đổi khi triển khai thực tế, như vướng mắc về nguồn vốn đầu tư hệ thống máy móc đặt tại các trạm, vướng mắc giữa nhà đầu tư trạm thu phí và đơn vị vận hành hệ thống ETC…
Còn có những nguyên nhân mà đến nay đề án vẫn chưa thể khắc phục, như chưa quy hết về một đầu mối nhà đầu tư vận hành, nên mới có tình trạng muốn không dừng ở tất cả các trạm thu phí trên lãnh thổ, thì ít nhất xe phải dán vài chiếc thẻ. Thực tế cũng cho thấy có những khi chiếc thẻ ETC gắn ở đầu xe lại gây phiền toái cho chủ xe, khi “xung đột” với các thiết bị điện tử khác. Ở một số bãi gửi xe, hệ thống nhận dạng sẽ hú còi ầm ĩ, không mở barie cho xe qua vì bị “nhiễu” con chip ETC gắn trên xe.
Thủ tướng đã quyết vấn đề và đây không còn là lúc bàn lùi. Những bàn cãi, kiến nghị, tranh luận kéo dài nhiều năm nay về ETC đã đến hồi chấm dứt. Những vướng mắc, khó khăn gặp phải trong quá trình thực hiện, vướng đến đâu sẽ tìm cách gỡ đến đó. Điều đọng lại là để tiến đến xã hội điện tử, tiến tới xã hội 4.0, những nhà hoạch định chính sách, những cán bộ chuyên ngành cần nhớ lại những vướng mắc khó khăn từng gặp phải khi triển khai đề án ETC làm bài học kinh nghiệm, để lên kế hoạch và dự đoán được căn cơ chính xác hơn, để những đề án trong tương lai có thể ngay lập tức đi vào thực tiễn cuộc sống.