Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Minh Vũ cho rằng, nhận thức của công chúng về phụ nữ, hòa bình và an ninh đã được nâng lên rộng khắp. Vai trò của phụ nữ được công nhận rộng rãi, các quyền của phụ nữ ngày càng được bảo vệ và phụ nữ thực sự đã đóng vai trò quan trọng như là “tác nhân thay đổi” vì một xã hội công bằng và hòa bình. Ông Nguyễn Minh Vũ đánh giá, Nghị quyết 1325 của Liên Hợp quốc về phụ nữ, hòa bình và an ninh (WPS) vào năm 2000 là nội dung quan trọng nhưng chưa thực sự được quan tâm trên tất cả trụ cột Cộng đồng ASEAN.
Theo Thứ trưởng Nguyễn Minh Vũ, ASEAN đã có những nỗ lực to lớn trong thực hiện chương trình nghị sự về phụ nữ, hòa bình và an ninh như Tuyên bố chung về thúc đẩy phụ nữ, hòa bình và an ninh tại ASEAN được các nhà lãnh đạo ASEAN thông qua hồi năm 2017, Nhóm phụ nữ ASEAN vì hòa bình (AWPR) được thành lập hồi năm 2018, Nghiên cứu khu vực ASEAN về phụ nữ, hòa bình và an ninh được công bố hồi năm 2021... Phụ nữ, hòa bình và an ninh cũng được chú trọng trong các kế hoạch hành động trong ASEAN và giữa ASEAN với các đối tác đối thoại. Về phía Việt Nam, Việt Nam đã chủ trì tổ chức thành công Hội nghị Thượng đỉnh Lãnh đạo nữ ASEAN; Đối thoại cấp Bộ trưởng ASEAN về tăng cường vai trò của phụ nữ vì hòa bình và an ninh bền vững; Đối thoại ASEAN-Australia về phụ nữ, hòa bình và an ninh với những kết quả đáng khích lệ. Việt Nam cũng đã lồng ghép chương trình nghị sự về phụ nữ, hòa bình và an ninh vào thực tế, điển hình là việc cử các nữ quân nhân tham gia các hoạt động Gìn giữ hòa bình của Liên Hợp quốc.
Thông qua Hội thảo, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao kỳ vọng ASEAN sẽ tìm ra bước đi tiếp theo để tăng cường thảo luận về WPS trong các cơ quan chuyên ngành, thực thể của ASEAN trên cả ba trụ cột; hình thành các khái niệm WPS và lồng ghép vào Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN sau 2025, hướng tới xây dựng Kế hoạch hành động khu vực về WPS (RAP) với các mục tiêu, hoạt động cụ thể. Theo Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, ASEAN có thể lồng ghép giới cùng các lĩnh vực liên quan vào các trụ cột Cộng đồng ASEAN; trong các phân tích về chính sách hòa bình, an ninh truyền thống và phi truyền thống của khu vực bằng cách thông qua các khuôn khổ “đáp ứng giới”, tương tự như khuôn khổ “Một ASEAN, Một phản ứng” được hình thành nhằm quản lý thảm họa và đưa ra những cảnh báo sớm, từ đó ngăn chặn thảm họa, khủng bố, xung đột.
Bà Vicky Ford - Thứ trưởng Bộ Ngoại giao và Phát triển Anh phụ trách châu Phi, Mỹ Latin và khu vực Caribe - nhấn mạnh, bình đẳng giới là cách duy nhất để xây dựng một xã hội công bằng, thịnh vượng. Anh cam kết hỗ trợ Việt Nam xây dựng dự thảo Kế hoạch hành động quốc gia về WPS (NAP), hợp tác với Viện Nghiên cứu ASEAN về hòa bình và hòa giải (AIPR) tổ chức các học phần đào tạo về WPS; hoan nghênh các cam kết, kết quả của ASEAN trong xây dựng Kế hoạch hành động khu vực về WPS.
Tại Phiên 1 của Hội thảo có chủ đề “Nỗ lực của ASEAN và quốc tế trong thúc đẩy nghị sự WPS”, các đại biểu đã rà soát những nỗ lực, đóng góp, thành tựu của thế giới và ASEAN trong thúc đẩy nghị sự WPS, triển khai Nghị quyết 1325 và Tuyên bố chung về thúc đẩy WPS trong ASEAN. Thiếu tá Nguyễn Thị Minh Phương, nữ sĩ quan quân sự đầu tiên của Việt Nam tại Phái bộ Nam Sudan, đã chia sẻ kinh nghiệm và khuyến nghị của Việt Nam nhằm thúc đẩy vai trò của phụ nữ trong các hoạt động gìn giữ hòa bình.
Trong Phiên 2 với chủ đề “Lồng ghép nghị sự WPS: con đường phía trước”, các chuyên gia đã thảo luận về hai sáng kiến tăng cường nghị sự WPS trong ASEAN bao gồm xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về WPS của từng nước thành viên ASEAN và Kế hoạch hành động khu vực về WPS của ASEAN. Đồng thời, đại diện các nước ASEAN và đối tác cũng đưa ra các khuyến nghị để tăng cường hợp tác thúc đẩy nghị sự WPS trong và ngoài ASEAN.
Thông qua những phần trình bày từ các diễn giả, ASEAN và đối tác đã bước đầu nhận định được các phương thức triển khai hiệu quả Nghị quyết 1325, các bước để xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia về WPS và Kế hoạch hành động khu vực về WPS. Đây là biện pháp thiết thực để ASEAN lồng ghép nghị sự WPS vào các trụ cột Cộng đồng, cơ chế của ASEAN, hướng tới một tương lai khi phụ nữ có vai trò và tiếng nói gia tăng, xứng đáng với quyền và năng lực của mình.
