Luật Trẻ em được Quốc hội thông qua ngày 15/4/2016; trong đó tại Điều 74 quy định: việc xây dựng và triển khai chương trình, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải có sự tham gia của trẻ em hoặc tổ chức đại diện tiếng nói của trẻ em; Điều 78 quy định: hằng năm, Hội đồng nhân dân (HĐND) các cấp chủ trì, phối hợp với các cơ quan, tổ chức liên quan có trách nhiệm tổ chức gặp mặt, đối thoại, lắng nghe ý kiến, nguyện vọng của trẻ em về các vấn đề trẻ em quan tâm.
Để thúc đẩy việc thực hiện quyền tham gia của trẻ em, Tổ chức Plan ký thỏa thuận với Trung ương Đoàn xây dựng và triển khai đề án “Thúc đẩy quyền tham gia của trẻ em vào các vấn đề của trẻ em”. Đề án tập trung xây dựng và triển khai nhân rộng mô hình Hội đồng trẻ em (HĐTE) trên phạm vi toàn quốc để đưa ý kiến của trẻ em được lắng nghe trong quá trình xây dựng các chương trình chính sách liên quan đến trẻ em.
HĐTE là tổ chức đại diện cho trẻ em để định kỳ bày tỏ ý kiến, nguyện vọng, trao đổi, đối thoại với đại diện HĐND các cấp, Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố về các vấn đề liên quan đến trẻ em tại địa phương. Đồng thời, HĐTE là tổ chức tham vấn cho lãnh đạo địa phương về các vấn đề liên quan đến trẻ em trong việc xây dựng các chương trình, kế hoạch, chính sách có liên quan đến trẻ em.
Cho đến nay, tại 5 tỉnh vùng dự án Plan, đã có 5 HĐTE cấp tỉnh và 8 HĐTE cấp huyện được thành lập với tổng số trẻ em được các bạn bầu chọn tham gia là 453 (155 nam, 298 nữ). Trong 2 năm qua, đã có 18 phiên đối thoại của HĐTE với đại biểu Quốc hội tỉnh, HĐND cấp tỉnh, HĐND cấp huyện xoay quanh những vấn đề “nóng” hàng ngày của trẻ em như: tảo hôn tại các vùng đồng bào dân tộc, miền núi, bảo vệ trẻ em khỏi bị xâm hại, bóc lột, thiết chế văn hóa cho trẻ em tại vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng hải đảo, bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, thực hiện quyền cho trẻ em khuyết tật, trẻ em tại mái ấm, nhà mở…
Sau các cuộc đối thoại, các cơ quan chức năng đã tích cực vào cuộc giải quyết sâu sắc hơn các vấn đề trẻ em nêu. Đơn cử như tỉnh Hà Giang, đã vận động, xã hội hóa, tạo ra hàng chục sân chơi tại các thôn bản cho trẻ em, xây dựng nhà văn hóa thiếu nhi cấp huyện tại huyện Xín Mần với kinh phí hơn 800 triệu. UBND tỉnh ban hành nhiều văn bản để yêu cầu các cấp, các ngành vào cuộc thực hiện chăm sóc, giáo dục và bảo vệ trẻ em tốt hơn nữa.
Mới đây, tại thành phố Hà Giang, Ban Công tác Đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội phối hợp cùng Tổ chức Plan International Vietnam triển khai Hội nghị tập huấn về vai trò của HĐND trong thúc đẩy đối thoại, tham vấn trẻ em.
Chia sẻ tại buổi tập huấn, ông Nguyễn Hải Long - Phó Giám đốc, Trung tâm Bồi dưỡng Đại biểu Dân cử cho biết: “Từ những nội dung được tập huấn, các đại biểu hiểu rõ hơn vai trò của mình trong việc giải quyết các vấn đề của trẻ em. Thông qua đối thoại với các em giúp các đại biểu hiểu rõ hơn thực trạng cuộc sống của trẻ em. Các ý kiến của trẻ em giúp lãnh đạo các ban ngành, đại biểu HĐND các cấp xác định, xây dựng chương trình, chính sách tại địa phương phù hợp hơn với thực tế. Đồng thời ý kiến của trẻ em hỗ trợ các ban ngành thực thi các chương trình, chính sách liên quan đến trẻ em hiệu quả hơn”.
Hội nghị tập huấn bồi dưỡng năng lực làm việc với trẻ em, kỹ năng tiếp xúc, đối thoại và tham vấn với trẻ em, giám sát và lồng ghép các vấn đề của trẻ em cho các đại biểu HĐND đã thể hiện sự quyết tâm của lãnh đạo, của HĐND các cấp và cơ quan công tác đại biểu của Quốc hội trong việc giải quyết các vấn đề của trẻ em, chăm sóc giáo dục và bảo vệ trẻ em được tốt hơn.
