Tiếp thu, giải trình trên 280 triệu lượt ý kiến góp ý về sửa đổi Hiến pháp 2013

Đề nghị Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 có hiệu lực từ ngày được Quốc hội thông qua

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng cho biết, với sự tham gia tích cực của các tầng lớp Nhân dân, theo Báo cáo số 472/BC-CP của Chính phủ, sau 1 tháng tổ chức lấy ý kiến, đã có hơn 280,2 triệu lượt ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết. Chính phủ đã tập hợp, tổng hợp đầy đủ, kịp thời, khách quan, trung thực ý kiến của Nhân dân để phục vụ việc tiếp thu, chỉnh lý.

Trên cơ sở ý kiến của Nhân dân, ý kiến của các ĐBQH và các cơ quan, tổ chức hữu quan, bám sát Cương lĩnh và các nghị quyết, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 đã khẩn trương tổ chức việc nghiên cứu, tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết để trình QH cho ý kiến tại Kỳ họp này đối với từng nội dung cụ thể.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, sau khi tiếp thu, chỉnh lý, dự thảo Nghị quyết có 2 điều, trong đó, Điều 1 sửa đổi, bổ sung 5 điều, khoản của Hiến pháp năm 2013 (gồm Điều 9, Điều 10, khoản 1 Điều 84, Điều 110 và Điều 111); không sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 112, khoản 1 Điều 114 và khoản 2 Điều 115 như đề xuất tại dự thảo Nghị quyết đã trình QH từ đầu Kỳ họp. Còn Điều 2 quy định về hiệu lực thi hành của Nghị quyết, kết thúc hoạt động của đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp huyện và điều khoản chuyển tiếp.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Các nội dung được tiếp thu, chỉnh lý trong dự thảo Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp đã bám sát các chủ trương của Đảng và trên tinh thần cầu thị, lắng nghe tiếp thu tối đa ý kiến của Nhân dân, của các ĐBQH để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết trình QH.

Để tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ, các Bộ, ngành ở Trung ương và địa phương có thêm thời gian, kịp thời triển khai thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị và tạo cơ sở pháp lý hiến định cho việc thực hiện mô hình chính quyền địa phương (CQĐP) 2 cấp, sớm đưa tổ chức bộ máy của CQĐP ở các ĐVHC chính thức đi vào hoạt động từ ngày 1/7/2025, Ủy ban đề nghị xác định thời điểm có hiệu lực của Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 là từ ngày được QH thông qua (dự kiến là ngày 16/6/2025); đề nghị Chủ tịch nước thực hiện việc công bố Nghị quyết này ngay trong ngày được QH thông qua để kịp thời thông tin rộng rãi về nội dung sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đến đông đảo cử tri và Nhân dân cả nước.

Đồng thời, để bảo đảm đủ thời gian cho công tác chuyển giao nhiệm vụ, quyền hạn, đồng bộ với lộ trình sắp xếp ĐVHC nói chung, đề nghị chỉnh lý quy định tại khoản 2 Điều 2 của dự thảo Nghị quyết theo hướng khẳng định các ĐVHC cấp huyện trong cả nước kết thúc hoạt động từ ngày 1/7/2025.

Cần tiếp tục hoàn thiện quy định về đơn vị hành chính

Ngay sau khi nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến Nhân dân, ý kiến thảo luận tại tổ và hội trường (lần thứ nhất), QH đã thảo luận ở hội trường về dự thảo Nghị quyết của QH sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013 (lần thứ hai).

Đại biểu Mai Văn Hải. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Phát biểu thảo luận, ĐB Mai Văn Hải (Đoàn Thanh Hóa) cho biết, Điều 84 khoản 1 có quy định “cơ quan trung ương của các tổ chức chính trị xã hội có quyền trình dự án luật trước QH, trình dự án pháp lệnh trước Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH”. Theo ĐB, cần xem xét lại quy định này để đảm bảo phù hợp với các quy định tại khoản 2 Điều 9, các tổ chức chính trị xã hội tổ chức và hoạt động thống nhất trong Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng với các tổ chức thành viên khác của Mặt trận, hiệp thương dân chủ, phối hợp và thống nhất hành động do Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ trì.

Hơn nữa, các đoàn thể công đoàn, đoàn thanh niên, phụ nữ, nông dân, cựu chiến binh là các tổ chức chính trị xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nên để có sự thống nhất và phù hợp hơn với việc sắp xếp tổ chức bộ máy của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị xã hội, theo ĐB, cần quy định các tổ chức chính trị xã hội trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thực hiện quyền trình dự án luật, pháp lệnh trước QH, UBTVQH thông qua một đầu mối là cơ quan Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Còn các tổ chức thành viên khác thì nên quy định trình các dự án luật, pháp lệnh trước QH, UBTVQH thông qua Chính phủ để trình và thực tế Chính phủ cũng đã thực hiện nhiệm vụ.

Về khoản 1 Điều 110 “các ĐVHC của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức thành 2 cấp, gồm tỉnh, TP trực thuộc trung ương và các ĐVHC dưới tỉnh, TP trực thuộc trung ương do luật định”. Đây là nội dung được rất nhiều ĐBQH, cử tri và Nhân dân quan tâm. Ủy ban dự thảo sửa đổi, bổ sung Hiến pháp đã báo cáo tiếp thu, giải trình vấn đề này. Trong dự thảo cũng có khẳng định mô hình CQĐP 2 cấp nhưng dưới cấp tỉnh, ĐB Hải nhận thấy vẫn chưa được rõ và trong giải trình việc bổ sung cụm từ “ĐVHC dưới tỉnh, TP trực thuộc Trung ương” là để đảm bảo tính ổn định lâu dài của quy định, tạo cơ sở cho việc sau này trong quá trình phát triển có yêu cầu hình thành các loại ĐVHC mới sẽ không phải sửa đổi, bổ sung quá thường xuyên các quy định của Hiến pháp.

Cơ bản thống nhất nội dung giải thích, song theo ĐB, nếu giải thích để tạo cơ sở cho việc sau này trong quá trình phát triển có yêu cầu hình thành các ĐVHC mới như thế cũng chưa khẳng định nhất quán mô hình CQĐP 2 cấp mà vẫn để trong tương lai phát triển có thể hình thành ĐVHC mới. Từ đó, ĐB đề nghị nên quy định cụ thể các ĐVHC của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam gồm 2 cấp: cấp tỉnh, TP trực thuộc Trung ương và các xã, phường, đặc khu là phù hợp.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Trong khi đó, ĐB Nguyễn Anh Trí (Đoàn Hà Nội) lại cho rằng cách viết “và các ĐVHC dưới tỉnh, TP trung ương” là rất hợp lý, vì đảm bảo tốt cho việc tổ chức ĐVHC 2 cấp, từ tỉnh rồi đến xã như hiện nay đang triển khai. Hơn thế nữa, quy định này sẽ tạo nên một không gian rộng hơn để sau này có thể có những điều chỉnh hợp lý hơn mà không bị vướng, không phải sửa đổi lại Hiến pháp.

ĐB nêu rõ, trong việc thực hiện CQĐP 2 cấp đang có một thực tiễn là các TP cấp tỉnh và các thị xã bị tách nhỏ thành phường trực thuộc tỉnh. Chúng ta đều thấy đô thị hóa là xu hướng chung trên toàn cầu và ở nước ta đô thị hóa có thể thấy rất rõ từ năm 1975 cho đến nay. Bên cạnh những TP của tuổi đời lâu như Vinh, Nam Định, Nha Trang, Đà Lạt đã xuất hiện rất nhiều TP mới như Đồng Hới, Hòa Bình, Hải Dương... đã làm giàu mạnh các tỉnh, thành và đã làm đẹp hơn cho đất nước. Quá trình đô thị hóa vẫn đang và sẽ tiếp tục nên ĐB đồng tình, việc quy định như ở khoản 1 Điều 110 sửa đổi là rất hợp lý và có tầm nhìn xa.

ĐB Trí cũng tán thành với nội dung “ĐVHC kinh tế đặc biệt do QH thành lập”. Tuy nhiên, ĐB cho rằng, đây là vấn đề rất nhạy cảm nên khi triển khai cần được cân nhắc thật kỹ, đồng ý là phải mạnh dạn, phải cởi mở, nhưng cũng cần hết sức lưu ý đến các yếu tố như thời gian, cơ hội, đối tác và đặc biệt là yếu tố địa chính trị, vì sự ổn định an ninh của quốc gia, của Tổ quốc.

Đại biểu Dương Khắc Mai. (Ảnh: Cổng TTĐTQH)

Quan tâm góp ý về hiệu lực thi hành, ĐB Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông) tán thành Nghị quyết có hiệu lực ngay sau khi QH biểu quyết thông qua để làm cơ sở nền tảng vững chắc cho việc thực hiện các nhiệm vụ đang rất cấp bách trong thực hiện cuộc cách mạng sắp xếp tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị mà điểm nhấn quan trọng là thực hiện CQĐP 2 cấp, bỏ cấp trung gian nhằm đảm bảo xây dựng chính quyền với nền hành chính gần dân, sát dân, phục vụ tốt người dân.

Việc Nghị quyết có hiệu lực sớm ngày nào cũng là góp phần khắc phục nhanh chóng những khó khăn, vướng mắc, nếu không nói là cả những đình trệ để đảm bảo đồng bộ từ chủ trương của Đảng đến pháp luật của Nhà nước, tạo động lực, sinh lực mới cho toàn xã hội, từ người dân đến doanh nghiệp tham gia tích cực vào công cuộc xây dựng đất nước hùng cường và đây cũng thể hiện thực hiện lời dạy của Bác Hồ: “việc gì có lợi cho dân thì phải hết sức làm” và cũng là thể hiện quan điểm của Đảng ta trong suốt quá trình cách mạng xây dựng chủ nghĩa xã hội và hội nhập quốc tế ngày nay.