VCCI không muốn quy định số lượng xe tối thiểu của một doanh nghiệp

Theo quy định tại khoản 4 Điều 15, khoản 4 Điều 16, khoản 7 Điều 17, khoản 4 Điều 18, khoản 2 Điều 19 Nghị định 86/2014/NĐ-CP yêu cầu về số lượng xe tối thiểu mà doanh nghiệp phải đáp ứng khi kinh doanh vận tải hành khách theo tuyến cố định; bằng xe buýt; bằng xe taxi; theo hợp đồng; vận tải khách du lịch bằng xe ô tô. Khoản 18, 16, 18, 19 Điều 1 Dự thảo có sửa đổi các quy định này của Nghị định 86, tuy nhiên lại không sửa đổi về yêu cầu số lượng xe tối thiểu. Đây cũng là một trong những quy định gây tranh cãi nhiều thời gian qua trong cộng đồng DN kinh doanh vận tải và các chuyên gia pháp luật.

Phân biệt đối xử, cản trở tính cạnh tranh

Liên quan đến quy định này, trước đây,  nhiều lần VCCI đã bày tỏ quan điểm rằng đây là quy định chưa hợp lý, có tính chất cản trở tính cạnh tranh của các DN kinh doanh trên thị trường vận tải.

Một lần nữa, VCCI tiếp tục cho rằng quy định về số lượng xe tối thiểu là không hợp lý. Theo các chuyên gia của VCCI, quy định về điều kiện số lượng tối thiểu phương tiện mà DN phải đáp ứng khi tham gia vào hoạt động kinh doanh sẽ dẫn tới hệ quả chỉ những DN có tiềm lực tài chính thì mới được quyền tham gia vào hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực này.

“Trong khi đó, hoạt động kinh doanh vận tải hành khách, quy mô, năng lực tài chính của DN không phải là “bảo chứng” trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ, an toàn của phương tiện khi lưu thông” – VCCI khẳng định – “Việc áp đặt điều kiện về quy mô sẽ tạo ra rào cản và phân biệt một cách bất hợp lý giữa các đối tượng khi gia nhập vào thị trường trong hoạt động kinh doanh vận tải hành khách”.

Theo VCCI, giải pháp áp đặt về quy mô chỉ thích hợp nếu có số liệu thống kê rõ ràng chứng minh rằng đơn vị kinh doanh quy mô nhỏ là nguyên nhân gây tai nạn nhiều hơn đáng kể so với DN có quy mô lớn, những DN có quy mô lớn sẽ đảm bảo được chất lượng dịch vụ cũng như sự an toàn của các phương tiện khi lưu thông. Tuy nhiên hiện không có số liệu nào đáng tin cậy được đưa ra.

Thực tế, ngay trong giải trình của Bộ Giao thông Vận tải liên quan đến việc “thực hiện quy mô đối với các đơn vị kinh doanh vận tải” cũng chỉ ra số lượng các DN có quy mô nhỏ trong lĩnh vực kinh doanh vận tải chiếm tỷ lệ khá cao và “theo lộ trình quy định tại Nghị định 86/2014/NĐ-CP thì hầu hết các đơn vị này sẽ không thực hiện được quy định về quy mô, điều này sẽ gây khó khăn trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh của DN”. Thông tin này cho thấy, quy định về quy mô trong Nghị định 86/2014/NĐ-CP đã gây khó khăn cho các DN quy mô bé và các DN này khó mà có thể đáp ứng được yêu cầu về quy mô này. 

Hãy để thị trường quyết định tồn vong của DN

“Bản thân đề xuất sửa đổi lộ trình thực hiện quy định về quy mô này trong Dự thảo cũng không khả thi, bởi, trong gần 02 năm thực hiện Nghị định 86/2014/NĐ-CP, số đơn vị đáp ứng điều kiện về quy mô này là rất ít, vậy liệu trong 02 năm tới theo lộ trình Dự thảo nghị định sửa đổi đưa ra là từ nay đến hết 2018 có đủ để gần 17,8 nghìn đơn vị (chiếm 72,2% tổng số đơn vị kinh doanh vận tải”) đang có dưới 5 xe gia tăng số xe để đáp ứng quy định về số lượng xe tối thiểu không? Nếu không thì các đơn vị này buộc phải ngừng kinh doanh? Các tác động của việc ngừng kinh doanh đồng loạt này đã được tính đến chưa? Với tình trạng như hiện nay, chắc chắn 02 năm nữa tình hình cũng sẽ không có thay đổi lớn. Vậy khi đó lại tiếp tục sửa đổi Nghị định để mở rộng thêm lộ trình? Pháp luật như vậy liệu còn ý nghĩa không?” – các chuyên gia pháp luật của VCCI đưa ra một loạt thắc mắc.

Liên quan đến quy mô lượng xe của DN vận tải, một số ý kiến cho rằng “các quy định về quy mô cũng góp phần thúc đẩy chất lượng dịch vụ, đảm bảo người dân được hưởng các dịch vụ tốt hơn trong quá trình vận chuyển”, “yếu tố về quy mô cho phép DN đáp ứng được nhu cầu đi lại của người dân thông qua số lượng phương tiện hoạt động trên tuyến. Nếu không đưa ra các yếu tố về quy mô sẽ xảy ra trường hợp đơn vị vận tải chỉ có 1 hoặc 2 xe hoạt động trên 1 tuyến xe buýt thì không thể đáp ứng được yêu cầu về tần suất hoạt động và thời gian giãn cách tối thiểu 30 phút/chuyến và tổng số chuyến/ngày; hoặc một đơn vị vận tải tuyến Bắc – Nam chỉ có số lượng xe nhỏ sẽ không đảm bảo được việc số chuyến xe chạy/tháng, không đảm bảo phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân, đồng thời trong quá trình hoạt động nếu có sự cố thì không có phương tiện thay thế …”.

Về mặt bản chất, các vấn đề như vậy đều là vấn đề của thị trường: nếu thị trường có nhu cầu, DN tự biết cách đáp ứng để phát triển, thu lợi nhuận lớn hơn, nếu người tiêu dùng có nhu cầu cao về chất lượng, DN sẽ tự mình phải cải thiện dịch vụ để cạnh tranh và tồn tại. “Nếu đúng là quy mô ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh của DN thì cũng theo logic này, DN có quy mô nhỏ sẽ bị đào thải tự nhiên mà không cần sự can thiệp của Nhà nước trong việc quy định quy mô tối thiểu” – các chuyên gia nhận định. Chính vì thế, đại diện cho cộng đồng DN đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc, bỏ các quy định về giới hạn quy mô số lượng phương tiện tối thiểu đối với DN vận tải.