“Điệp khúc” hủy án
Vụ kiện tranh chấp giữa nguyên đơn là Cty TNHH sản xuất và xuất nhập khẩu bao bì (gọi tắt là Cty Bao bì) và bị đơn là Cty TNHH Đông Nam Á Lào Cai (Cty Đông Nam Á) đều có trụ sở tại KCN Tằng Loỏng (huyện Bảo Thắng, Lào Cai).
Mới đây nhất, sau phiên tòa sơ thẩm lần 3 của TAND huyện Bảo Thắng ngày 20/8/2019, Viện KSND tỉnh Lào Cai lại tiếp tục kháng nghị giải quyết lại vụ án theo thủ tục sơ thẩm lần 4 vì những lỗi vi phạm tố tụng cũ từng bị kháng nghị trước đó.
Nội dung vụ án tóm tắt như sau: năm 2008, theo Hợp đồng 66/HĐKT Cty Bao Bì bán cho Cty Đông Nam Á 8.000 thùng phuy trị giá 4,7 tỷ đồng, số thùng phuy trên được giao thành 3 đợt. Chứng từ, hóa đơn và Biên bản thanh lý hợp đồng cho thấy Cty Đông Nam Á đã thanh toán đầy đủ tiền cho Cty Bao bì.
Thế nhưng 5 năm sau, Cty Bao bì bỗng kiện Cty Đông Nam Á cho rằng phía Đông Nam Á vẫn còn nợ hơn 1 tỷ đồng từ lần giao hàng thứ 2 của Hợp đồng 66 năm 2008. Chứng cứ là có một “Văn bản xin hoãn thời gian trả nợ đến 30/9/2011” (đề ngày 15/2/2010) mà Cty Bao bì mới tìm thấy, với nội dung Cty Đông Nam Á xin khất nợ vì đang gặp khó khăn về tài chính.
Điều đáng nói, “văn bản xin khất nợ” được Bộ Công an giám định kết luận là khống chỉ (con dấu và chữ kỹ có trước, nội dung có sau), nhưng TAND huyện Bảo Thắng vẫn coi đó là “chứng cứ”, tuyên buộc Cty Đông Nam Á phải trả cho Cty Bao bì hơn 2 tỷ đồng (cả gốc và lãi) tại phiên sơ thẩm 2015.
 |
| Vụ kiện tranh chấp kéo dài nhiều năm gây thiệt hại cho các bên. |
Thậm chí vụ kiện đã lên tận Tòa án cấp cao tại Hà Nội và bị tuyên hủy. Tòa cấp trên đã chỉ ra rằng “văn bản xin khất nợ” này không đủ căn cứ là có giá trị pháp lý hay không, nhưng TAND huyện Bảo Thắng khi xử sơ thẩm lần 3 mới đây (tháng 8/2019) vẫn khẳng định nó có giá trị.
Ngoài ra, còn một loạt vi phạm tố tụng khác như thu thập chứng cứ không đầy đủ, sai án phí, sai quy trình tố tụng...
Đánh giá vụ kiện, ông Lưu Bình Nhưỡng - đại biểu Quốc hội phát biểu trên Truyền hình Việt Nam chiều 19/10 cho rằng, điệp khúc hủy án “lên lên, xuống xuống như giã gạo cho thấy năng lực, trình độ cấp tòa sơ thẩm rất có vấn đề, và đang gây xói mòn lòng tin của nhân dân vào hệ thống tố tụng. Và cần có phán quyết đi đến chấm dứt vụ kiện.
Sai bản chất vụ kiện?
Thep phân tích của Luật sư Trần Thái Dương (Đoàn LS TP.HCM) thì, nếu phía Cty Bao bì vẫn cho rằng lần giao hàng thứ 2 thuộc Hợp đồng 66 năm 2008 phía Cty Đông Nam Á vẫn còn nợ tiền hàng, giờ Cty Bao bì khởi kiện tranh chấp thì đây phải là “tranh chấp hợp đồng thương mại” - vì đó là hợp đồng mua bán, đúng với bản chất vụ kiện, và như vậy thì từ năm 2008 đến năm 2013 đã hết thời hiệu khởi kiện. Tòa cần ra quyết định đình chỉ vụ kiện mới là đúng!
Ngay chính tòa phúc thẩm TAND tỉnh Lào Cai cũng đã cho rằng đến ngày 23/9/2013 Cty Bao Bì mới khởi kiện thì không còn thời hiệu. Tuy nhiên tòa Bảo Thắng lại cho rằng đây là vụ kiện “tranh chấp đòi tài sản”, trong khi Cty Đông Nam Á chưa từng cầm cố, vay mượn tài sản gì của Cty Bao bì.
Đó là chưa kể suốt từ năm 2008 đến 2013, phía Cty Đông Nam Á còn nhiều lần mua hàng của Cty Bao bì với trị giá hàng chục tỷ đồng. Ngay trong biên bản đối chiếu công nợ năm 2009 giữa hai bên cũng không đề cập gì việc nợ nần. Việc phải nợ lại 1,01 tỷ đồng là không phù hợp với thực tế.
Thế nhưng gần đây Viện KSND tỉnh Lào Cai lại kiến nghị “định hướng” cho tòa phúc thẩm hủy án và đưa “bóng” về vạch xuất phát là tòa Bảo Thắng xử lại sơ thẩm với tên gọi “Tranh chấp đòi tài sản” với cách vận dụng Nghị quyết 03/2012/NQ-HĐTP.
 |
| Tòa án Nhân dân huyện Bảo Thắng. |
Bỏ lọt dấu hiệu hình sự
Tại phiên xử do tòa Bảo Thắng mở gần đây cho rằng phía Cty Đông Nam Á “phải chịu trách nhiệm pháp lý về việc ký và đóng dấu” văn bản khất nợ. Tuy nhiên tòa không nói rõ “chịu trách nhiệm pháp lý” ở đây là thế nào, trong khi nó đã được xác định là khống chỉ.
Bản thân ông Trần Việt Dũng, Giám đốc Cty Đông Nam Á, đã nhiều lần trình bày với tòa và có đơn đến Cơ quan điều tra, tố cáo đối tượng Bùi Đức Đoàn - từng là người của Cty Bao bì đã biển thủ một số giấy tờ, hóa đơn, chứng cứ quan trọng liên quan Hợp đồng 66, và cũng tố cáo ông Đỗ Anh Tuấn - Giám đốc Cty Bao bì hiện nay, đã ngụy tạo ra “văn bản xin khất nợ” nhằm trục lợi sai trái, nhưng TAND huyện Bảo Thắng không đánh giá đây là dấu hiệu hình sự, không chuyển vụ việc sang CQĐT. Còn CQĐT Công an tỉnh Lào Cai thì viện cớ vụ kiện dân sự đang được tòa thụ lý nên không vào cuộc.
Ông Đỗ Văn Phúc - Giám đốc Cty Bao bì giai đoạn năm 2008-2010, cũng khẳng định chưa từng nhận được “Văn bản xin khất nợ” do Cty Đông Nam Á chuyển đến, và không biết văn bản này được chuyển đến bằng cách nào, Cty cũng chưa từng có văn bản đồng ý chấp nhận chuyện khất nợ này.
LS Trần Hoàng Anh (Đoàn LS Tp.Hà Nội) đặt nghi vấn: “Tại sao kháng nghị lại tiếp tục hủy để làm gì?”!. Theo ông Hoàng Anh, vụ kiện nên kháng nghị theo hướng sửa án sơ thẩm, hoặc bác đơn yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn vì chứng cứ làm căn cứ khởi kiện đã không còn giá trị chứng minh. Đặc biệt, Cty Bao Bì có dấu hiệu giả mạo chứng cứ để đòi nợ là có dấu hiệu hình sự. Tòa án và Viện kiểm sát nên tạm đình chỉ vụ án để chuyển sang CQĐT làm rõ những dấu hiệu này.
“Do đó, quan điểm là cần bác đơn của nguyên đơn và xử lý hình sự”, LS Hoàng Anh nhấn mạnh.
Đại diện Cty Đông Nam Á đã phải kêu oan ức khắp nơi rằng: “Không hiều vì sao khi mà hàng chục cơ quan báo chí TW vào cuộc điều tra và phản ánh những sai phạm tố tụng nghiêm trọng nhiều lần, kéo dài của TAND huyện Bảo Thắng, và Cty Đông Nam Á chúng tôi đã làm đơn gửi lên nhiều cấp Đảng, chính quyền, nhiều cơ quan có chức năng giám sát hoạt động Tư pháp của Tỉnh Lào Cai, của Quốc hội.
"Cty Đông Nam Á chúng tôi đang hết sức mong mỏi một sự công bằng từ hệ thống pháp lý và những người được giao nhiệm vụ cầm cân nảy mực công tâm khách quan, sớm dứt điểm kết thúc vụ kiện vô lý và nhiều sai phạm này"
