Vụ án tranh chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất giữa nguyên đơn là bà Trần Thị Lang (trú tại 183 Núi Thành, quận Hải Châu, TP Đà Nẵng) và bị đơn là vợ chồng anh Dương Văn Diệt (con trai bà Lang) đã qua hai cấp xét xử nhưng phía bị đơn vẫn không tâm phục, khẩu phục với phán quyết của tòa.
Theo trình bày của vợ chồng anh Diệt thì nguồn gốc diện tích đất 328m2 thuộc thửa số 175, tờ bản đồ số 14 tại thôn Sâm Linh Tây, xã Tam Quang là do anh mua của bố mẹ đẻ (bà Trần Thị Lang và ông Đinh Hoàng) năm 1992. Khi mua bán, hai bên làm đầy đủ thủ tục giấy tờ pháp lý và có kèm theo sơ đồ nhà nhưng đến nay anh Diệt đã để thất lạc. Sau đó, vợ chồng anh đăng ký quyền sử dụng đất và được UBND huyện Núi Thành cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) với diện tích 235,5m2.
Năm 2013 do nhà xuống cấp trầm trọng, vợ chồng anh thống nhất xây dựng lại nhà mới thì xảy ra mâu thuẫn với mẹ đẻ và bà Lang đã có đơn khởi kiện cho rằng diện tích 235,5m2 đất là quyền sử dụng hợp pháp của bà.
Chính quyền: con kê khai và được cấp sổ đỏ đúng trình tự
Anh Diệt cho biết, trước khi đưa vụ án ra xét xử, TAND huyện Núi Thành đã có công văn gửi UBND huyện Núi Thành hỏi về nguồn gốc đất. Tại Công văn số 263/UBND-TNMT (19/3/2015), UBND huyện Núi Thành trả lời rõ: Nguyên bà Trần Thị Lang có nhà ở tọa lạc tại thôn 1, xã Tam Quang, huyện Tam Kỳ (cũ). Trước năm 1984, địa bàn xã Tam Quang chưa thực hiện việc đo đạc, thành lập hồ sơ địa chính trong công tác quản lý nhà nước về đất đai. Đến năm 1985, địa bàn xã Tam Quang được đo đạc, thành lập hồ sơ địa chính theo Chỉ thị 299/TTg ngày 10/11/1980 của Thủ tướng Chính phủ và đã hoàn thành vào năm 1987. Đối chiếu với hồ sơ này, vị trí diện tích đất tranh chấp nêu trên thuộc phạm vi thửa đất 354 tờ bản đồ 01, loại đất thổ cư, không có chủ sử dụng đất đứng tên kê khai đăng ký.
Ngày 23/11/1992, bà Lang điểm chỉ, lập giấy bán nhà cho con trai là Dương Văn Diệt đối với ngôi nhà nền tráng xi măng, tường xây, mái ngói (địa chỉ thôn 1, xã Tam Quang) và được các nhân chứng ký tên gồm: Nguyễn Hùng, Dương Văn Dũng, Dương Văn Diệt, Đinh Thị Nam, Đinh Thị Dân, Đinh Thị Chủ và được Ban nhân dân thôn 1 xác nhận ngày 16/12/1992 và UBND xã Tam Quang ký xác nhận nội dung: “Chứng thực ngôi nhà có diện tích như trong Giấy đã ghi thuộc quyền sở hữu của bà Trần Thị Lang, nay đồng ý bán lại cho con trai là Dương Văn Diệt”.
Đến năm 1998-1999, thực hiện Nghị định 64/CP, địa bàn thôn 1 và thôn 2, xã Tam Quang, hộ anh Diệt đứng tên chủ sử dụng đất tại thửa 175 tờ bản đồ số 14, diện tích 328m2, loại đất ở và đất vườn được UBND xã Tam Quang xác nhận. Theo đó, ngày 28/12/1998, UBND huyện Núi Thành đã cấp GCNQSDĐ cho anh Diệt. Việc thực hiện Nghị định 64/CP là công khai, rộng rãi cho toàn bộ các hộ gia đình, cá nhân sử dụng đất… kê khai, đăng ký sử dụng đất ổn định của hộ gia đình, cá nhân, đất không có tranh chấp, phù hợp với quy hoạch được Ban nhân dân thôn, UBND xã và Trung tâm Kỹ thuật địa chính, trực thuộc Sở Địa chính (nay là Sở Tài nguyên và Môi Trường) phê duyệt có đứng tên trong sổ địa chính và được UBND xã xác nhận…
Từ các cơ sở trên cho thấy, việc kê khai đăng ký quyền sử dụng đất của anh Diệt và việc UBND huyện Núi Thành cấp GCNQSDĐ cho hộ anh Diệt đối với thửa đất 175 tờ bản đồ số 14 diện tích 328m2 loại đất ở và đất vườn được thực hiện đúng trình tự, thủ tục theo Nghị định 64/CP của Chính phủ và phù hợp quy định pháp luật về đất đai.
…phải trả đất cho mẹ
Mặc dù nguồn gốc, quá trình sử dụng đất của vợ chồng anh Diệt đã được UBND huyện Núi Thành nói rõ nhưng TAND huyện Núi Thành và TAND tỉnh Quảng Nam vẫn cho rằng: Năm 2013, lợi dụng bà Lang không có ở nhà, anh Diệt đã tự ý đập phá hai ngôi nhà và xây lại mới. Tại Biên bản xem xét thẩm định tại chỗ ngày 8/1/2015 thì nhà gắn liền với diện tích đất tranh chấp vẫn còn móng thô xây đá tấp lô có khối lượng 0,93m3 của ngôi nhà thờ phía trước đã bị đập phá. Việc anh Diệt cho rằng bà Lang bán cho ông toàn bộ nhà với diện tích đất 328m2 là không đúng với giấy mua nhà lập ngày 23/11/1992 cũng như lời khai của người làm chứng... Do vậy, có đủ cơ sở khẳng định bà Lang chỉ bán cho anh Diệt 1 ngôi nhà dưới với diện tích 80m2 như lời khai của nguyên đơn, diện tích đất tranh chấp 235,5m2 trong tổng diện tích đất 328m2 vẫn thuộc quyền sử dụng của hộ bà Lang. Theo đó, cả hai cấp tòa đã buộc vợ chồng anh Diệt phải trả lại diện tích đất ở 235,5m2 cho hộ bà Trần Thị Lang và toàn bộ tài sản cây cối.
Hiện, phía bị đơn đang đề nghị TAND cấp cao xem xét lại vụ án theo trình tự giám đốc thẩm vì cho rằng đã mua toàn bộ nhà đất của mẹ đẻ chứ không mua 80m2 như phán quyết của Tòa sơ thẩm và phúc thẩm.
