Nhạc sĩ của những tình khúc “không tên”
Nhạc sĩ Vũ Thành An là một trong những nhạc sĩ đã làm rạng danh bầu trời âm nhạc Việt Nam suốt các thập niên 50, 60 và 70. Ông là đại diện tiêu biểu cho một thế hệ cầm bút viết tình ca bằng những đứt đoạn con tim, ngang trái và day dứt khôn nguôi.
Vũ Thành An đã gọi tên cho những bài hátcủa mình là “không tên” và một trong những lý do là “giấu tên người tình”. Ông chưa bao giờ có thể gọi tên những người tình ấy, vì như ông nói đó là “những điều hết sức riêng tư”.
Với tâm hồn lãng mạn và sự nhạy cảm của người nghệ sĩ, những cuộc tình đến trong đời nhạc sĩ Vũ Thành An, cho dù là những rung động thoáng qua hoặc đó là tình yêu ngắn ngủi không thành nhưng đều thường để lại trong ông sự khắc khoải, theo thời gian dài mới nguôi ngoai.
“Tình vui theo gió mây trôi/ Ý sầu mưa xuống đời…” - vào cuối năm 1964, bài “Tình khúc thứ nhất”, nhạc của Vũ Thành An, lời của nhà thơ Nguyễn Đình Toàn được chính nhà thơ hát lần đầu tiên trên Đài Phát thanh Sài Gòn và được sự tán thưởng nồng nhiệt của thính giả bấy giờ.
“Tình khúc thứ nhất” là bài hát được ra đời trong lúc trái tim của chàng nhạc sĩ Vũ Thành An đang say nồng với cuộc tình vui và êm đềm như áng mây trôi.Thế rồi bỗng dưng: “Thần tiên gãy cánh đêm xuân/ Bước lạc sa xuống trần…”.
Đến “Bài không tên cuối cùng” không có nghĩa là bài hát được sáng tác cuối cùng trong tập nhạc của nhạc sĩ Vũ Thành An. Mà đó là nốt lặng cuối cùng trong khung nhạc ông dành cho cuộc tình của mình, cho một kỷ niệm khôn nguôi đến nhiều năm sau.
 |
| Nhạc sĩ Vũ Thành An và người vợ thứ 2 thời trẻ. |
Cho đến năm 1991, niềm đau nguôi ngoai, ông viết lời nhạc thứ hai dành riêng cho người một thuở. “Năm 1965, tôi đã viết:“Này em hỡi/ Con đường em đi đó/ Con đường em theo đó/ Sẽ đưa em sang đâu/ Mưa bên chồng có làm em khóc có làm em nhớ/ Những khi mình mặn nồng”. Cái lời nói này chỉ nói một lần nhưng không ngờ đời nhắc đi nhắc lại kéo dài đến mấy chục năm.
Tới năm 1991, tôi có cơ hội để nói lại những lời xin lỗi tới người bạn của mình, tôi đã nói lại như sau: “Này em hỡi/ Con đường em đi đó/Con đường em theo đó/ Đúng đấy em ơi/ Nếu chúng mình có thành đôi lứa/ Chắc gì ta đã thoát ra đời khổ đau…”, nhạc sĩ Vũ Thành An kể.
Con đường âm nhạc của Vũ Thành An có khá nhiều câu chuyện thú vị. Đáng chú ý, có một dấu mốc là khi sáng tác tới ca khúc “Bài không tên số 50”, ông đã ngừng sáng tác. Đó là vào năm 1995. Lúc đó, nhạc sĩ muốn chấm dứt, bỏ hết tất cả để đi tu. Thời điểm đó nhạc sĩ đã làm CD “Tình ơi giã biệt” như một lời chào từ biệt với âm nhạc và những người yêu mến mình.
Trong thời gian dừng lại đó, bên cạnh việc chăm lo gia đình, nhạc sĩ lại nghe tiếng gọi của cuộc đời, đi ra cùng mọi người làm những việc bác ái, từ thiện, bạn bè. Người yêu mến vẫn động viên ông viết nhạc lại nhưng ông từ chối.
Cho đến 20 năm sau, vào năm 2015, nhạc sĩ Vũ Thành An đã đọc được câu thơ: “Mối tình đầu là hạt giống trăm năm” của một người bạn.Những điều trong câu thơ đã làm bừng tỉnh những tình yêu trong âm nhạc đã bị ẩn khuất bấy lâu của ông. Và chính những điều đó là cái duyên đưa đưa nhạc sĩ trở về với âm nhạc.
Người ta đến với nhạc của Vũ Thành An không chỉ vì những ca từ da diết chuyên chở tình yêu, mà còn vì những câu hát mang hình ảnh triết lý trong cuộc sống như: “Triệu người quen có mấy người thân/ Khi lìa trần có mấy người đưa”.
Nghe nhạc của Vũ Thành An, chúng ta nghe những giai điệu êm đềm, có thể ru hồn bất kỳ ai. Nhưng chứa trong đó là những lời ca đầy day dứt như những cơn bão lòng, những cuộc tình không trọn vẹn.
Và, những bài “không tên” là không đủ để có thể tải hết những thăng trầm đời người hay những câu chuyện tình dang dở. Do vậy, Vũ Thành An đã khởi sự viết tiếp những bài “không tên”, được ông gọi là “những bài không tên tiếp nối” những dang dở trong cuộc đời, trong tình yêu để ông có thể giãi bày hết lòng mình.
“Chưa bao giờ có lỗi với người phụ nữ nào”
Cho đến bây giờ, nhạc sĩ Vũ Thành An đã sáng tác hơn 100 bài hát “không tên” nhưng không phải chừng ấy bài hát là chừng ấy người tình. Ông thừa nhận: “Tôi từng yêu nhiều người, từng có những hình bóng trước hôn nhân nhưngchưa bao giờ có lỗi với người phụ nữ nào”.
Nhạc sĩ Vũ Thành An thành thực kể, ông có mối tình đầu năm 22 tuổi. Người con gái ấy hơn ông2 tuổi và là người rất giỏi, khiến ông phải ngưỡng mộ.
“M ối tình đầu là thứ cảm xúc đầu đời vô cùng thiêng liêng. Đó là lần đầu tiên biết yêu và vô cùng trân quý tình cảm.Tình đầu thường là mối tình không thành. Nó lại là thứ cảm xúc sơ khai vô cùng nồng nàn”, nhạc sĩ Vũ Thành An chia sẻ.
Tình đầu của Vũ Thành An trong sáng vô cùng. Tình yêu chỉ diễn ra xung quanh trường học, thư viện. Họ thường gặp nhau ở thư viện, chứ không hẹn hò đi chơi hay đi xem phim. Thế nhưng, chuyện tình ấy chỉ kéo dài hơn một năm.
Sau đó, ông cũng có yêu vài người con gái khác, rồi kết hôn và có một cậu con trai với người vợ đầu tiên. Tuy nhiên, sau đó cuộc hôn nhân đổ vỡ.
Thời gian sau, Vũ Thành An có yêu một người phụ nữ nhưng mối quan hệ không kéo dài lâu. Thế rồi, ông trời đã run rủi cho ông gặp được người vợ thứ 2. Cả 2 quyết định gắn bó với nhau khi không còn trẻ. Vợ 2 của ông còn có 3 người con riêng.
Nhạc sĩ Vũ Thành An chia sẻ, từ khi lập gia đình với người vợ thứ 2, ông không bao giờ qua lại với người phụ nữ khác. Chuyện tình yêu vì thế là chuyện của ngày xưa.
“Thực ra, ở tuổi này rồi, không phải cứ có cảm xúc thực tế mới ra nhạc được. Tôi có một kinh nghiệm đó là cầm cây đàn gảy mà ra được nét nhạc là phát triển thành một giai điệu. Sau đó, tôi đưa giai điệu đó cho người ta viết lời. Bây giờ cái khó để viết nhạc đó là phần lời. Chỉ khi nào có ý tưởng gì mới lạ lắm tôi mới viết lời, còn không tôi để cho người khác”, nhạc sĩ Vũ Thành An cho biết.
Nhạc sĩ Vũ Thành An bảo, người vợ hiện tại của ông là người thẩm âm rất tốt. Vì thế, bà luôn là người đầu tiên được nghe ca khúc ông viết ra và quyết định số phận của chúng. Bà nói được là được, còn nếu nói không được thì ông sẽ bỏ.
“Bà ấy là một người rất hiền lành, không bao giờ ghen tuông với những chuyện riêng của tôi. Ai ở bất cứ tuổi nào cũng có tình thương yêu, chứ không có nghĩa là bây giờ lớn tuổi thì thôi. Tôi nghĩ người phụ nữ phải biết giữ tình yêu. Khi có tình yêu, người phụ nữ phải biết nâng niu, giữ gìn, đừng để mất đi rất uống. Bởi vì nguồn hạnh phúc gia đình là người phụ nữ. Phụ nữ là người mẹ, người vợ. Gia đình đó hạnh phúc hay không phần lớn là do người vợ”, nhạc sĩ Vũ Thành An chia sẻ.
