Xâm hại tình dục trẻ em - im lặng hay lên tiếng?

Cứ 8 giờ trôi qua thì lại có ít nhất một trẻ bị xâm hại tình dục

Cách đây mấy hôm, Mạng lưới Ngăn ngừa và Ứng phó Bạo lực Giới tại Việt Nam (GBVNet) đã gửi bức tâm thư kêu gọi những hành động quyết liệt hơn nữa để ngăn chặn tình trạng này.  Bức tâm thư đã nhắc đến 4 vụ xâm hại tình dục gây chấn động, phẫn nộ trong dư luận thời gian gần đây.

Đó là vụ cháu bé ở Vũng Tàu bị một người đàn ông cao tuổi xâm hại. Đã hơn một năm trôi qua mặc dù đã có đủ bằng chứng nhưng vụ án vẫn chưa được khởi tố. Thủ phạm vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật, thậm chí còn đe doạ gia đình nạn nhân.

Ngay sau Tết Đinh Dậu 2017, một cháu bé 13 tuổi ở Cà Mau đã tự vẫn vì bị hàng xóm xâm hại nhiều lần nhưng không được các cơ quan chức năng xử lý dù gia đình đã báo cáo. Gần đây nhất là vụ cháu bé 8 tuổi ở quận Hoàng Mai (Hà Nội) bị xâm hại nhiều lần bởi một người đàn ông 34 tuổi.

Hai tháng trôi qua, gia đình đã tố cáo  với cơ quan pháp luật nhưng kẻ thủ ác vẫn không bị xử lý còn ngang nhiên thách thức dư luận. Rồi vụ cháu bé 7 tuổi ở Thủ Đức (TP HCM) bị kẻ xấu ở trường xâm hại dẫn đến tổn thương nghiêm trọng. Thế nhưng một thời gian dài kẻ xấu vẫn không bị vạch mặt…

Những vụ việc mà GBVNet nhắc đến chỉ là một phần nhỏ trong “bức tranh đen” về nạn xâm hại tình dục trẻ em ở Việt Nam.

Theo thống kê của Tổng cục Cảnh sát Phòng chống tội phạm (nay là Tổng cục Cảnh sát - Bộ Công an) cho thấy, mặc dù chỉ là phần nhỏ so với thực tế nhưng mỗi năm trung bình có 1.600 - 1.800 vụ xâm hại trẻ em được phát hiện, trong số 1.000 vụ xâm hại tình dục thì số trẻ em là nạn nhân chiếm đến 65%, đa số nạn nhân là nữ ở độ tuổi 12-15 (chiếm 57,46%), tuy nhiên số trẻ em dưới 6 tuổi bị xâm hại là vấn đề rất đáng báo động, chiếm tới 13,2%.

Như vậy, trung bình mỗi năm có khoảng 1.000 em bị xâm hại tình dục, hay cứ 8 giờ trôi qua thì lại có ít nhất một trẻ bị xâm hại tình dục. Nạn nhân thậm chí bị giết chết để bịt đầu mối hoặc bị đe doạ để không dám tố cáo.

Rào cản về thể chế?

Ở góc độ pháp luật, Việt Nam là một trong những nước đầu tiên ký Công ước về Quyền Trẻ em năm 1990. Hiến pháp Việt Nam cũng khẳng định quyền bất khả xâm phạm về thân thể và quyền được pháp luật bảo vệ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm của công dân

. Việt Nam cũng là nước có riêng bộ luật về trẻ em và nhiều quy định luật pháp, chính sách tiến bộ về bảo vệ trẻ em, có một bộ máy khá toàn diện về chăm sóc và bảo vệ trẻ em từ trung ương đến địa phương. Thế nhưng trong rất nhiều vụ xâm hại tình dục trẻ em, kẻ xấu vẫn chưa bị vạch mặt. Phải chăng hiện vẫn còn tồn tại nhiều rào cản về thể chế hay cách thức xử lý “có vấn đề” khiến cho bạo lực tình dục nói chung và bạo lực tình dục với trẻ em nói riêng không những không giảm mà còn gia tăng với diễn biến ngày càng phức tạp? 

Nói về khúc mắc này, GBVNet cũng chỉ ra trong lá tâm thư rằng “nhiều vụ xâm hại tình dục trẻ em, dù đã có bằng chứng rõ ràng, thậm chí có dấu hiệu hình sự, lại được xử lý theo cách “hòa giải’”. Theo các nhà xã hội, quy trình tố tụng thiếu chặt chẽ và thiếu nhạy cảm gây thêm tổn thương và thiệt thòi cho nạn nhân và gia đình.

Nhiều cán bộ trong các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm giải quyết bạo lực tình dục đối với phụ nữ và trẻ em, thay vì thực hiện trách nhiệm của mình lại đổ lỗi cho phụ nữ và trẻ em là thiếu hiểu biết hoặc không hành xử đúng mực. Thay vì nghiêm khắc nhận trách nhiệm và củng cố, tăng cường các giải pháp bảo vệ và xử lý bạo lực và lạm dụng tình dục lại quy trách nhiệm cho phụ nữ và trẻ em phải tự bảo vệ mình…