Theo Thông tư số 40 của Bộ Tài chính, từ 1/8/2021 cá nhân cho thuê nhà có doanh thu trên 100 triệu đồng mỗi năm phải chịu 2 loại thuế: thuế thu nhập cá nhân 5% và thuế giá trị gia tăng 5%. Tổng thuế suất hai loại thuế này là 10% trên doanh thu.
Cho rằng quy định này có một số điểm bất hợp lý, chưa công bằng giữa các đối tượng cho thuê nhà, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) vừa có văn bản số 63 kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính xem xét lại quy định nộp thuế đối với trường hợp kinh doanh cho thuê nhà theo hướng khuyến khích phát triển thị trường nhà cho thuê phát triển công bằng, bền vững hơn là tận thu.
Chủ tịch HoREA Lê Hoàng Châu khẳng định, quy định đánh thuế thu nhập cá nhân đối với doanh thu cho thuê nhà trên 100 triệu đồng một năm chưa hợp lý, vì chưa xem xét mức giảm trừ gia cảnh của người có nhà cho thuê.
Cụ thể, hiện nay Nhà nước cho phép áp dụng mức giảm trừ gia cảnh 11 triệu đồng một tháng đối với cá nhân người nộp thuế; 4,4 triệu đồng một tháng đối với mỗi người phụ thuộc. Thế nhưng khi tính thuế thu nhập cá nhân (5% trên doanh thu cho thuê nhà trên 100 triệu đồng một năm) lại chưa có cơ chế áp dụng mức giảm trừ gia cảnh, nên người cho thuê nhà bị áp lực kép và thua thiệt. Vì vậy, ông Châu đề nghị Chính phủ và Bộ Tài chính xem xét áp dụng mức giảm trừ gia cảnh khi tính thuế thu nhập cá nhân đối với người cho thuê nhà.
Ông Châu phân tích thêm, cách tính thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân đối với doanh thu cho thuê nhà trên 100 triệu đồng một năm theo Thông tư 40 của Bộ Tài chính chưa công bằng giữa các đối tượng có nhà cho thuê.
Ví dụ: Ông A cho thuê nhà có doanh thu 100 triệu đồng một năm thì không phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân do doanh thu chưa vượt ngưỡng đánh thuế. Trong khi đó, ông C cho thuê nhà có doanh thu 110 triệu đồng một năm phải nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân vì hạn mức doanh thu vượt trên 100 triệu đồng một năm. Từ đó, mức thuế ông C phải nộp là 11 triệu đồng bao gồm thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân với tổng thuế suất 10%. Trừ đi tiền thuế 11 triệu đồng, ông C chỉ có thu nhập 99 triệu đồng một năm, thấp hơn ông A. Như vậy, người nộp thuế là ông C từ chỗ doanh thu cao hơn ông A, sau khi thực hiện nghĩa vụ thuế lại có doanh thu thấp hơn. Vì vậy, cách tính thuế này chưa đảm bảo được sự công bằng, không thúc đẩy thị trường cho thuê phát triển lành mạnh.
Hiệp hội đề nghị Bộ Tài chính xem xét thay đổi cách tính thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân đối với doanh thu cho thuê nhà trên 100 triệu đồng một năm theo hướng chỉ tính thuế đối với phần doanh thu vượt trên 100 triệu đồng sẽ hợp lý hơn.
Theo khảo sát của HoREA, hạn mức đánh thuế đối với doanh thu cho thuê nhà 100 triệu đồng một năm cũng chưa phù hợp trong giai đoạn dịch bệnh diễn biến khó lường. Tại các quận ven trung tâm TP HCM, một căn hộ trung cấp 2 phòng ngủ rộng 75 m2 có giá bán khoảng 3,5-4 tỷ đồng, cho thuê trung bình 12-15 triệu đồng một tháng, doanh thu 144-180 triệu đồng một năm. Thời gian thu hồi vốn gốc khoảng từ 19-24 năm, trong khi chủ nhà vừa phải bỏ ra nguồn vốn đầu tư có giá trị lớn, vừa phải trả lãi vay, vừa phải chịu trách nhiệm bảo trì nhà...
Khi dịch bệnh Covid-19 bùng phát, hàng trăm hàng ngàn mặt bằng kinh doanh cho thuê tại TP.HCM, Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác liên tục giảm giá. Từ giữa 2020 đến nay, nhiều cửa hàng, mặt bằng kinh doanh phải đóng cửa vì không có khách thuê, nhiều nhà và căn hộ cho thuê vẫn đang bỏ trống. Dù vậy, chủ nhà hoặc chủ mặt bằng cho thuê vẫn phải nộp thuế theo quy định mới.
Mới đây, việc thực hiện thí điểm thu thuế cho thuê nhà 6 chung cư tại quận 11 (TP.HCM) được đánh giá là đã tác động đến thị trường nhà cho thuê, nhất là trong điều kiện đại dịch Covid-19 đang bùng phát lần thứ 4, làm cho nhiều chủ nhà cho thuê bị lâm vào tình thế khó khăn khi khách thuê trả nhà.Xét từ thực trạng trên, ông Châu kiến nghị Chính phủ, Bộ Tài chính nâng hạn mức doanh thu cho thuê nhà trên 200 triệu đồng một năm mới phải chịu thuế nhằm khuyến khích phát triển thị trường cho thuê, đồng thời gián tiếp hỗ trợ người đi thuê nhà không bị tăng giá trong giai đoạn dịch bệnh còn diễn biến phức tạp.
Theo giới chuyên môn, việc phát sinh thu nhập phải nộp thuế là theo đúng tinh thần các luật thuế đánh vào thu nhập. Không lý do gì các nhà đầu tư cổ phiếu, trái phiếu, người làm công ăn lương, người kinh doanh, khi phát sinh thu nhập thì bị thu thuế, mà người cho thuê nhà lại không.
Tuy nhiên, cái khó nhất của việc thu thuế người cho thuê nhà là xác định được đúng thu nhập chịu thuế, tránh thuế chồng thuế. Bởi nếu đưa ra mức thuế không hợp lý, cả người đi thuê và người thuê nhà đều sẽ có phương cách “lách” để tránh nộp thuế, không công bằng cho người khai thuế đàng hoàng và gây thất thu thuế của nhà nước.