Công ty Phương Nam xả khí độc, thuê côn đồ trấn áp dân

Cả làng nhốn nháo vì khí lạ

Sự việc xảy ra vào khoảng 15h ngày 5/5, trên cánh đồng thôn Lão Cầu, xã Tiên Tân, nhiều người dân đang làm ruộng tá hỏa bỏ chạy vì làn khói xanh gây khó thở, buồn nôn từ nhà máy sản xuất đất hiếm của Công ty Phương Nam theo làn gió bay là là dọc cánh đồng lúa. 

Một nhân chứng kể lại: “Tôi vừa ngủ dậy mở cửa nhà ra thì ngửi thấy mùi rất khó chịu không thể thở được, đứa con nhỏ cũng kêu tức ngực. Hai cha con tôi liền lấy khăn ướt bịt vào mũi. Tôi lên sân thượng thì nhìn thấy làn khói xanh bay lờ lờ trước mặt, khói bay đến đâu thì hoa màu, lúa rũ lá vàng tới đó. Lúc đó, tôi nôn ngay tại chỗ. Sau đó, làn khói xanh len lỏi vào khắp các ngõ ngách và bay dài sang bên làng khác”. 

Thần sắc phờ phạc, chị Nguyễn Thị Linh (ngụ thôn Lão Cầu) chưa hết bàng hoàng tả lại cảm giác nôn nao khó tả buổi chiều ngày hôm đó. Đứa con trai của chị Linh cũng khóc giàn giụa bảo vì cay mắt, tức ngực và khó thở. Tới ngày hôm sau, mùi lạ vẫn còn sặc sụa khắp cả nhà. Do đúng luồng bay của hóa chất, ngửi quá nhiều nên chị Linh liên tục ho khan, thậm chí còn ho ra cả máu. Cả gia đình 4 người ai cũng bả lả mệt mỏi, do suy kiệt sức khỏe nên chị Linh phải liên tục truyền hai chai vitamin tổng hợp. 

Toàn cảnh cánh đồng bị cháy lúa

Chị Linh tỏ vẻ lo sợ: “Đây không phải là lần đầu tiên Công ty Phương Nam xả khí ra môi trường, nếu tình trạng này cứ kéo dài thì vợ chồng tôi sẽ chết đầu tiên vì nhiễm độc. Lúa chết rồi, còn dân chúng tôi không biết khám chữa thế nào để xét nghiệm nhiễm độc. Đây mới chỉ là xả vài tiếng đồng hồ, nếu cả đêm chắc dân chết hết mất”. 

Công ty Phương Nam xả khí khoảng 2 giờ đồng hồ thì dừng lại. Tuy nhiên, lúc này người trong làng đã tá hỏa sơ tán đi nơi khác để tránh luồng khí độc, đồng thời báo cáo sự việc chính quyền địa phương yêu cầu vào cuộc xác minh. Cả thôn nhốn nháo, rất đông người vì quá bức xúc nên đã tụ tập trước cổng công ty để phản đối việc xả khí lạ gây ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của người dân. 

Hóa chất độc như điôxin?

Tuy nhiên phía Công ty Phương Nam ngày hôm sau vẫn tiếp tục cho sản xuất và xả thải khí nhưng theo kiểu “nhỏ giọt” khiến người dân càng bức xúc. Vì thế, họ đã tập kết cành cây, cát sỏi ở trước cửa công ty, lập lều trại để phản đối việc xả khí lạ và yêu cầu công ty ngừng sản xuất. 

Đặc biệt, khi tiếp xúc với nhân dân, đại diện Công ty Phương Nam biện minh cho rằng “nhà máy không xả thải, việc lúa chết hàng loạt là có thể do bà con nông dân sử dụng thuốc trừ cỏ không đúng cách”(?). Cách giải thích thiếu thuyết phục này của đại diện công ty càng như đổ thêm dầu vào lửa... 

Có mặt tại hiện trường vụ việc vào ngày 8/5, theo quan sát của phóng viên, vệt lúa bị héo úa do hóa chất kéo dài khoảng 1km, trên diện rộng chừng hơn 100 mét, di chứng của vệt khói tới đâu thì lúa héo úa tới đó, còn ngoài làn thì lúa vẫn xanh tốt. Có thửa ruộng một nửa vẫn xanh, nửa còn lại bị dính khói thì đã héo úa.

Dẫn phóng viên thực địa, những người dân thôn Lão Cầu rất bức xúc cho biết, từ khi Công ty Phương Nam đi vào sản xuất đất hiếm vào đầu năm 2013 đã liên tục xả thải khí có mùi hôi thối ra môi trường. Ban đầu là cột xả khói to nhưng do sự phản ánh của người dân nên công ty đã phân ra làm nhiều đường ống thải nhỏ, thấp hơn. 

Hậu quả dễ thấy là việc ô nhiễm khiến nhiều sinh vật trên đồng chết một cách bất thường, nhiều nhất là cá. Người làm đồng nhiều phen đang cấy hái, khi công ty xả khí ra môi trường cảm thấy tức ngực buồn nôn phải vội vã hò nhau bỏ dở cả công việc để “chạy khói”. Theo phản ánh của người dân, nhà máy này cứ vài hôm lại xả thải một lần, có khi cả tuần xả thải liên tục. 

Sau nhiều lần làm đơn thư phản ánh gửi đi các nơi, cuối năm 2013 đã có một đoàn công tác về gặp gỡ người dân ở địa phương. Trong cuộc hội nghị với người dân, đoàn công tác cho biết “Công ty Phương Nam có quy trình sản xuất khép kín và an toàn 99,9% với môi trường”(?). Tuy nhiên, đó chỉ là trên lý thuyết, còn thực tế là người dân thôn Lão Cầu vẫn phải chịu đựng sống chung với ô nhiễm không khí. 

Đỉnh điểm là ngày 5/5 vừa qua, mức độ độc hại của khí thải khiến cây cối, hoa màu chết hàng loạt, nhiều người bị các triệu chứng như ngộ độc. Sự bức xúc của người dân dâng lên cao độ khi đã có người dân khẳng định nếu nhà máy không bị đình chỉ, hoặc chuyển đi nơi khác thì họ chỉ còn nước “bán xới” đi nơi khác sinh sống. 

Cận cảnh lúa bị chết vì hóa chất

Vấn đề người dân Lão Cầu lo lắng nhất là những ảnh hưởng của khí thải từ nhà máy đối với sức khỏe. Một cựu chiến binh thôn Lão Cầu so sánh,  trước kia khi Mỹ dải chất độc da cam vào quân giải phóng thì cây cũng phải 2-3 ngày sau mới héo úa, rụng lá. Còn giờ đây thì khí thải do công ty xả ra bay đến đâu thì nhìn rõ thấy lá cây héo úa tới đó. Cả vườn rau lập tức chuyển màu vàng suộm thì mức độ độc hại còn hơn cả đi-ô-xin. Trước mắt, không thể thấy được tác hại nhưng về lâu dài sức khỏe con cháu họ có được đảm bảo hay không? 

Trao đổi ngắn với phóng viên, đại diện công ty cho biết: “Vấn đề phức tạp đang điều tra chưa thể kết luận được. Thực ra khí thải của nhà máy chẳng gây ô nhiễm gì, cây lúa chết có thể do nguyên nhân nào khác”.

Dùng côn đồ để đàn áp người dân?

Đáng chú ý, trong lúc người dân lập lều bạt trước cổng công ty thì đêm ngày 7/5, đã xảy hiện tượng có một nhóm côn đồ tự xưng là “bạn hữu” của giám đốc, cầm theo vũ khí tới đe dọa những người dân có mặt tại đó. 

Theo như những nhân chứng kể lại, vào khoảng 23h30 phút, trong lều dựng tạm lúc đó có 20 người, một số ngủ, một số chơi cờ. Bất ngờ một chiếc xe ôtô 16 chỗ (biển số bị che kín) tấp vào lề đường. Linh tính có chuyện chẳng lành khi thấy những người trong xe bước ra có hành tung khả nghi. 

Anh N.V.T bước ra khỏi lều tiến về chiếc xe ôtô đang đỗ. Một người đàn ông bước xuống xe văng tục: “Mẹ chúng mày! Đêm hôm dựng lều bạt ở đây làm gì?”. Anh T trả lời: “Công ty xả chất độc ra đồng ruộng làm ảnh hưởng tới sức khỏe, môi trường nên chúng tôi dựng lều trại để kiến nghị các cấp các ngành yêu cầu công ty ngừng sản xuất để điều tra”. Người đàn ông lạ mặt gắt gỏng: “Chúng mày về ngay, thích chết à!”. Anh thấy thái độ hung hãn của người lạ nên T quay vào trong lều. 

Một lúc sau, “đại ca” của nhóm người bước xuống xe tiến về phía lều, đứng trước cửa rồi lẩm bẩm vài câu. Sau khi thị sát, tên “đại ca” hô lớn: “Chúng mày đâu đập chết mẹ chúng nó đi, giết hết luôn!”. Nghe lệnh, những tên côn đồ đàn em liền xông vào giật đổ lều bạt. Mấy chục con người trong lều lúc đó lóp ngóp bò ra. Anh T vừa chui ra khỏi lều thì bị một tên trong số đó xông vào đá liên tiếp vào ngực khiến anh này ngã ngửa ra sau. Một tên đứng gần đó rút súng lên đạn, một tên cầm kiếm gí vào cổ. Tình hình căng thẳng nên anh Tân đứng im chịu trận, những người còn lại cũng không ai dám phản kháng. 

Im lặng vài phút, thì tên “đại ca” ra lệnh: “5 phút sau tao quay lại mà không thấy dọn dẹp, tao cho chúng mày chết, còn chúng mày thích kiện cáo, công ty này của anh Nam tao ở Hải Phòng, đây là 1 chi nhánh, thích kiện cáo về làm đơn sáng ngày mai làm đơn xếp ở cổng, chúng tao sẽ giải quyết”. Chửi bới, đánh đập người dân xong chúng rút lên xe đi về, sau đó sau anh T cùng với 1 số người đã trình báo sự việc tới cơ quan công an. 

Người dân lập lều tạm trước cổng công ty

Trước tính chất nghiêm trọng của vụ việc, ngày 8/5, UBND TP Phủ Lý đã có cuộc họp bàn với chính quyền xã Tiên Tân và tiếp xúc với người dân để tìm phương án giải quyết. Theo đó, sau khi tiếp nhận ý kiến của nhân dân thôn Cầu Lão, ông Lê Anh Chức (Phó Chủ tịch UBND TP Phủ Lý) khẳng định đây là vụ việc nghiêm trọng nên sẽ báo cáo với UBND tỉnh và Công an tỉnh Hà Nam. Theo đó, tỉnh Hà Nam đã chỉ đạo các sở ban ngành vào cuộc lấy mẫu xét nghiệm, cơ quan công an cũng đã tiến hành điều tra độc lập xác định nguyên nhân. Thành phố cũng đã kiến nghị ngừng sản xuất với nhà máy nhưng vẫn phải đợi kết luận cuối cùng của cơ quan điều tra mới xác định được trách nhiệm của các bên.