Vũng Chùa - Đảo Yến thuộc xã Quảng Đông, huyện Quảng Trạch, tỉnh Quảng Bình, cách Đèo Ngang 7km, nằm ở khu vực giáp ranh giữa Hà Tĩnh và Quảng Bình. Vùng đất này còn hoang sơ, nhưng thiên nhiên vùng vĩ, cảnh đẹp tự nhiên. Ở đây hội tụ đủ tứ linh “Đông thanh long, Tây bạch hổ, Nam hồng phụng, Bắc hắc qui”.
Địa thế đặc biệt
Vũng Chùa - Đảo Yến nằm dưới dãy Hoành Sơn, mạch núi của dãy Trường Sơn chạy ra biển, ở trong vịnh Hòn La, có cảnh quan tự nhiên rất đẹp.
Ngày xưa nơi đây là biên giới, vùng chiến địa giữa Đại Việt và Chiêm Thành. Đến năm 1069 vùng đất này thuộc Đại Việt. Thời Trịnh – Nguyễn nơi đây xảy ra nhiều cuộc giao tranh ác liệt. Ở đây đến nay còn nhiều dấu tích của chiến tuyến ngày xưa như thành lũy, hầm hào.
Vịnh Hòn La được bao bọc bởi những ngọn núi như bức tường thành, phía đất liền là dãy Hoành Sơn thế như “rồng cuộn, hổ ngồi”, trùng trùng điệp điệp chạy lan ra biển. Núi Rồng che chắn phía Tây - Bắc, phía Đông có nhiều đảo nhỏ. Nơi đây hội tụ mạch khí chảy dọc theo dãy Trường Sơn từ phía Bắc xuống, gặp biển thì dừng lại. Về phong thủy đầy đủ các yếu tố tốt đẹp, ít nơi nào có được.
Người dân địa phương cũng không biết tên Vũng Chùa – Đảo Yến có từ bao giờ. Đảo Yến tựa lưng vào núi, mặt nhìn ra biển lớn, rộng khoảng 10ha, nhiều bãi đá kỳ vĩ, nhiều hang. Các hang chim yến về làm tổ rất nhiều. Đây được cho là hòn đảo duy nhất khu vực các tỉnh Bắc Trung Bộ có chim yến về làm tổ, trú ngụ. Đảo còn nguyên vẻ hoang sơ, đến nay chỉ có một tổ công tác của Công ty Yến sào Khánh Hòa ở để bảo vệ các loài yến.
Đảo Yến còn gọi là Hòn Nồm. Hòn Nồm cùng với Hòn La và Hòn Gió tạo nên thế chân kiềng rất vững chắc. Trên đảo trước đây có một ngôi chùa được cho là rất linh thiêng, bà con ngư dân thường đến đây cúng lễ cầu mong cho trời yên, biển lặng, gió hòa, đánh bắt được nhiều hải sản, cuộc sống bình an, tuy nhiên đến nay ngôi chùa không còn nữa.
Người địa phương còn lưu truyền nhiều truyền thuyết: Ngày xưa Vua Lê Thánh Tông xuất quân đi đánh Chiêm Thành dừng lại ở đây lập đàn tế xin thần linh phù hộ để chiến thắng và đất nước an lành. Sau đại thắng trở về nhà vua lại lập đàn tế cáo cảm ơn thần linh, trời đất đã phù hộ.
Nhiều người dân trong vùng kiêng không chặt cây chò trắng. Bởi Long Vương dùng cây chò trắng xây thành đắp lũy dưới biển. Nên mỗi khi Chiêm Thành đem quân ra đánh Đại Việt, lại bị Long Vương nổi sóng nhấn chìm. Ơn của Long Vương được người đời ghi tạc.
Quảng Đông có 3 dòng họ lớn Lê, Võ, Đinh. Theo dân làng, ba dòng họ này là do các vị quan của nước Đại Việt vào đây bảo vệ bờ cõi rồi sinh cơ lập nghiệp trên mảnh đất này.
Cụ Lê Hữu Khành, năm nay gần 80 tuổi, một cán bộ lão thành của xã Quảng Đông, trên 30 năm làm cán bộ địa phương, 12 năm liên tục làm Bí thư Đảng ủy xã cho biết, Quảng Đông có vịnh Hòn La sâu tàu bè vào ra thuận tiện. Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, vào thời điểm địch phong tỏa cảng Hải Phòng và cảng Bến Thủy (Nghệ An), đây là nơi trung chuyển hàng hóa, vũ khí vào miền Nam. Do đó, Quảng Đông là một mục tiêu đánh phá trọng điểm của kẻ thù. Chỉ năm 1972 Mỹ thả xuống nơi đây trên 22.000 quả bom các loại.
Nhưng quân và dân Quảng Đông nói riêng, Quảng Trạch nói chung vẫn kiên cường chiến đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Đêm 5/7/1972 bộ đội ta dùng pháo 130 ly bắn cháy tàu chiến Mỹ, nhân dân trong vùng nức lòng, tạo nên khí thế quyết chiến, quyết thắng trong toàn dân. Cũng từ đó tàu chiến Mỹ không dám tiến vào gần bờ nữa.
Chỉ trong năm 1972, ở vịnh Hòn La đã tiếp nhận và vận chuyển 21.000 tấn lương thực, thực phẩm, vũ khí đạn dược vào chiến trường, quân và dân Quảng Trạch bắn rơi 7 máy bay Mỹ.
Nơi Đại tướng an nghỉ
Từ QL1A đoạn qua xã Quảng Đông đi về phía Đông khoảng chừng 3km là nơi an nghỉ của Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Theo ông Lê Duy Hoàng, người nhiều năm làm cán bộ địa chính xã Quảng Đông, Mũi Rồng thuộc thôn Thọ Sơn, là một dãy núi thuộc hệ Hoành Sơn chạy ra sát biển.
 |
| Phần mộ Đại tướng Võ Nguyên Giáp. |
Núi có tên Mũi Rồng bởi mõm núi cuối cùng có hai cái hang, mỗi lần sóng biển vỗ vào, rút ra, hai cái hang đó lại phun nước, giống hai mũi con rồng. Các bãi cát hai bên có những vỉa đá xếp hình như vẩy rồng. Do đó, dân gọi là núi Mũi Rồng.
Núi Mũi Rồng có ngọn U Voi, lưng chừng ngọn U Voi có một khu đất bằng phẳng, nay là nơi Đại tướng yên nghỉ. Từ bãi để xe, du khách leo 103 bậc là đến khu mộ. Mộ quay về hướng Đông Nam, trước mặt Đảo Yến như một bức bình phong che chắn. Biển ở đây kín gió, quanh năm yên lặng. Mỗi khi có bão, người dân đi biển thường cho tàu thuyền vào đây trú ẩn.
Những người am tường phong thủy ở địa phương cho rằng Mũi Rồng là nơi đặt huyệt mộ thích hợp cho người khai quốc công thần, có uy tín với dân, được dân quí trọng. Vì Mũi Rồng hội tụ đủ “minh đường thủy tụ, huyền vũ cao dày”. Nơi núi biển hợp về. Biển cả phía trước, núi cao phía sau, hình thế vững chãi.
Người địa phương cho hay, trên đỉnh Mũi Rồng có một tảng đá, gọi là hòn đá tế trời. Xưa nàng năm người dân đến đây cúng tế mong cho trời yên biển lặng, thuận lợi làm ăn. Nhiều ngư dân trong vùng mỗi lần thuyền chạy qua núi Mũi Rồng đều ngả mũ chào.
Năm 2002, tỉnh Quảng Bình giới thiệu ông Võ Điện Biên về xã khảo sát vùng núi Mũi Rồng làm khu du lịch sinh thái, diện tích 50ha. Cán bộ địa chính Lê Huy Hoàng trực tiếp dẫn ông Võ Điện Biên đi xem thực tế. Sau một thời gian thấy xây dựng một cái tháp chuông. Khi Đại tướng mất, mới biết Đại tướng về an nghỉ nơi đây. Ông Hoàng chia sẻ, người dân nơi đây vô cùng vinh dự khi luôn được ở gần Đại tướng.
Từ khi Đại tướng về an nghỉ ở núi Mũi Rồng, trung bình mỗi ngày có trên 4.000 người khách đến thăm viếng. Từ một vùng đất hoang vu nay trở nên nổi tiếng, người trong và ngoài nước đều biết.
Cùng với những yếu tố Vũng Chùa - Đảo Yến phát triển khu du lịch sinh thái rất tốt, nước biển độ mặn vừa phải, cát vàng mịn, sạch, sóng lặng, cảnh quan của núi hùng vĩ, hoang sơ, thơ mộng; hải sản phong phú, nhiều đặc sản như: yến sào, sò huyết, tôm hùm, bào ngư; cảng Hòn La có độ sâu lý tưởng, thuận tiện cho tàu trọng tải lớn ra vào… là những điều kiện để tin rằng Khu du lịch sinh thái Vũng Chùa - Đảo Yến, khu công nghiệp cùng với cảng biển Hòn La sẽ tạo cho Quảng Bình một điểm nhấn đáng nhớ.
