Truyền thuyết kể lại, đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân được khởi dựng từ sớm trên khu đất cao ráo, tọa lạc tại xã Xích Đằng, tổng An Tảo, huyện Kim Động, trấn Sơn Nam Thượng xưa. Nay thuộc khu phố Xích Đằng, phường Lam Sơn, TP Hưng Yên, tỉnh Hưng Yên. Năm 1740, khi chúa Trịnh Doanh cầm quân đi dẹp loạn qua khu vực Phố Hiến đã được Đức Lạc Long Quân thờ tại miếu Xích Đằng âm phù giúp đánh thắng giặc.
Nhớ ơn công đức của Ngài, khi thắng trận trở về, chúa Trịnh đã tâu lên vua Lê xin trùng tu, xây dựng lại ngôi đền thờ khang trang, to đẹp hơn. Tiếng tăm đền thiêng vang truyền khắp chốn, khách muôn nơi nô nức tới thăm, nhân dân vui hưởng thái bình.
Đền thờ Lạc Long Quân hiện nay đã được trùng tu, xây dựng trên khuôn viên đất rộng 2.850m2 gồm các hạng mục công trình: Tam quan, Tả vu, đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân và hệ thống sân vườn. Trong đó, khu đền chính có diện tích mặt bằng 143m2 với kết cấu kiến trúc kiểu chữ Đinh gồm 03 gian Tiền tế và 02 gian Hậu cung. Các hạng mục, cấu kiện được làm bằng gỗ lim vững chắc, mang đậm dấu ấn của một công trình kiến trúc cổ truyền thống, phù hợp với làng quê vùng đồng bằng châu thổ Bắc Bộ.
 |
Đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân được xếp hạng là “Di tích Lịch sử ” cấp tỉnh. |
Với những giá trị, ý nghĩa tiêu biểu về lịch sử - văn hóa, đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân được UBND tỉnh Hưng Yên xếp hạng là “Di tích Lịch sử ” cấp tỉnh. Đồng thời di tích đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân cũng là công trình tiêu biểu được Ban Thường vụ tỉnh ủy lựa chọn là công trình chào mừng Đại hội đảng bộ tỉnh Hưng Yên lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025.
Mỗi người con đất Việt mang trong mình dòng máu Lạc Hồng luôn tự hào mình là con rồng cháu tiên; những người dân Phố Hiến xưa – thành phố Hưng Yên ngày nay luôn tự hào mình được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất văn hiến lịch sử có đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân, tự hào về truyền thống cách mạng của quê hương, tích cực học tập, công tác, lao động sản xuất, cống hiến công sức, trí tuệ cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Ngày 14/4 (tức ngày 6/3 âm lịch), Ban quản lý khu di tích Quốc gia đặc biệt Phố Hiến tổ chức khai mạc lễ hội truyền thống Đền thờ Quốc tổ Lạc Long Quân năm 2024. Lễ hội diễn ra với nhiều hoạt động như: Tế lễ, dâng hương và giao lưu văn nghệ…,có đông đảo các đại biểu, Nhân dân và du khách thập phương tham gia khai mạc, lễ hội kết thúc vào ngày 15/4.
