Gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc từ giữ gìn tiếng Việt

Ngày Tôn vinh tiếng Việt năm 2025 vừa được Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài (Bộ Ngoại giao) long trọng phát động tại Hà Nội. Triển khai từ năm 2023, Ngày Tôn vinh tiếng Việt đã trở thành dấu mốc quan trọng hằng năm trong đời sống văn hóa, tinh thần của cộng đồng. Mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức, các phong trào về tiếng Việt trong cộng đồng ngày càng lan tỏa và đạt nhiều thành tựu đáng khích lệ.

Phát biểu tại buổi lễ phát động Ngày Tôn vinh tiếng Việt và Cuộc thi “Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài” năm 2025, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo tồn và lan tỏa tiếng Việt, khẳng định rằng tiếng Việt không chỉ là phương tiện giao tiếp mà còn là hồn cốt dân tộc, kết tinh bản sắc văn hóa Việt Nam qua hàng nghìn năm lịch sử. Đây chính là sợi dây kết nối cộng đồng người Việt xa quê với cội nguồn dân tộc”.

Lễ phát động Ngày Tôn vinh tiếng Việt và Cuộc thi “Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài” năm 2025 đã khẳng định mạnh mẽ quyết tâm gìn giữ và lan tỏa tiếng Việt trong cộng đồng người Việt trên toàn thế giới. Với sự chung tay của các cơ quan, tổ chức và kiều bào, tiếng Việt chắc chắn sẽ tiếp tục được gìn giữ, phát triển bền vững, trở thành niềm tự hào chung của dân tộc Việt Nam.

Trong thời gian qua, các hoạt động hưởng ứng Ngày Tôn vinh tiếng Việt trong cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đã diễn ra sôi nổi dưới nhiều hình thức phong phú, với sự tham gia tích cực của các cơ quan trong nước, địa phương và đông đảo kiều bào trên thế giới. Một báo cáo năm 2021 của trang web tài chính InsiderMonkey cho biết, tiếng Việt là ngôn ngữ được nói nhiều thứ 21 trên thế giới, với hơn 77 triệu người nói trên toàn cầu.

Bên cạnh đó, buổi lễ cũng công bố một số hoạt động hưởng ứng Ngày Tôn vinh tiếng Việt 2025 nhằm lan tỏa tình yêu với tiếng mẹ đẻ và khuyến khích kiều bào giữ gìn, phát huy bản sắc ngôn ngữ dân tộc. Cụ thể, Ban Truyền hình Đối ngoại, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV4) giới thiệu về chương trình “Tiếng Việt không khó”, “Vui cùng tiếng Việt”. Đây sẽ là những chương trình giúp người Việt xa quê, đặc biệt là thế hệ trẻ, học và sử dụng tiếng Việt một cách dễ dàng, sinh động hơn.

Trung tâm Việt Nam học và Trường Việt ngữ Cây Tre (Nhật Bản) đã phát động Cuộc thi “Thi hùng biện tiếng Việt, vẽ tranh, tìm hiểu về quê hương Việt Nam” và ra mắt của Tủ sách tiếng Việt do cộng đồng xây dựng. Đây là sân chơi bổ ích, giúp cộng đồng người Việt ở Nhật Bản, đặc biệt là thế hệ trẻ, gắn kết hơn với văn hóa và ngôn ngữ quê hương, đồng thời tạo điều kiện để các em trau dồi tiếng Việt một cách tự nhiên.

“Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài”

Cuộc thi do Ủy ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài, Bộ Ngoại giao phát động nhân Ngày Tôn vinh Tiếng Việt, hướng đến đối tượng là các cá nhân người Việt Nam ở nước ngoài và người nước ngoài yêu tiếng Việt, có hoạt động, sáng kiến hiệu quả trong dạy học và lan tỏa tiếng Việt.

Một cô giáo viết bài thơ bằng Tiếng Việt trong cuộc thi viết chữ đẹp tại Trường Trưng Vương (tỉnh Quảng Trị) năm 2018. (Ảnh: Trường Trưng Vương/VNE)

Đại diện kiều bào, bà Trần Hồng Vân, sứ giả tiếng Việt năm 2023 nhấn mạnh: “Việc duy trì ngôn ngữ và văn hóa cho thế hệ trẻ Việt Nam ở Australia và các nước khác trên thế giới đòi hỏi nỗ lực của các bên liên quan”. Bà chia sẻ, việc giúp cho con em kiều bào nói được tiếng Việt, yêu văn hóa Việt và giúp các em kết nối với cội nguồn dân tộc sẽ giúp các em tạo dựng nền tảng vững chắc để tỏa sáng ở bất kỳ nơi nào trên thế giới.

Trong Cuộc thi “Tìm kiếm sứ giả tiếng Việt ở nước ngoài” năm 2024, vượt qua rất nhiều thí sinh ở khắp năm châu, chị Lanny Phetnion, giảng viên đại học người Lào đã trở thành người nước ngoài đầu tiên xuất sắc lọt vào danh sách 5 thí sinh đạt giải Sứ giả tiếng Việt. Chị Lanny nói: “Tôi muốn nâng cao thêm về tiếng Việt của mình và muốn góp sức vào việc giảng dạy tiếng Việt cho người Lào cũng như góp phần vào tình đoàn kết, hữu nghị của 2 đất nước anh em”. Không dừng lại ở những công việc trên, chị Lanny còn lập kênh Tiktok, Youtube... để chia sẻ, giới thiệu về những cách học tiếng Việt, tiếng Lào một cách thuận lợi và dễ tiếp thu nhất. Chị cũng đã tự tay biên soạn những cuốn sách học tiếng Việt và tiếng Lào có nhiều cấp độ từ dễ đến nâng cao.

Trước đó, năm 2022, Thủ tướng Phạm Minh Chính tuyên bố lấy ngày 8 tháng 9 là Ngày Tôn vinh tiếng Việt để tri ân tiếng Việt đối với cộng đồng ở nước ngoài, để khuyến khích và tri ân những cá nhân và tổ chức đóng góp vào việc duy trì và truyền bá tiếng Việt ở nước ngoài, bao gồm cả việc sử dụng tiếng Việt trong các gia đình ở nước ngoài.

Ngoài ra, Ngày Tôn vinh tiếng Việt còn nhằm mục đích khuyến khích các chính quyền địa phương đưa tiếng Việt vào chương trình giảng dạy của các cơ sở giáo dục tiếp nhận sinh viên Việt Nam, cũng như hỗ trợ các trường đại học và viện nghiên cứu với các môn học về tiếng Việt, đưa tiếng Việt trở thành ngôn ngữ chính thức ở một số khu vực nhất định.

Nhân Ngày Tôn vinh tiếng Việt hàng năm, Lễ mít tinh về tri ân tiếng Việt sẽ được tổ chức để kết nối các đơn vị đại diện của Việt Nam ở cả trong và ngoài nước. Đồng thời, tổ chức một cuộc thi để tìm “đại sứ tiếng Việt ở nước ngoài”, là sân chơi ý nghĩa nhằm tìm kiếm và tôn vinh những cá nhân có đóng góp xuất sắc trong việc gìn giữ, quảng bá tiếng Việt trên toàn cầu.

Theo phóng viên TTXVN tại Seoul, Bộ Nội vụ và An toàn Hàn Quốc (MOIS) thông báo các cảnh báo khẩn cấp được gửi qua “Ứng dụng sẵn sàng ứng phó tình huống khẩn cấp” Emergency Ready) có sẵn bằng 5 ngôn ngữ khác nhau, trong đó có tiếng Việt. Trước đây, ứng dụng này gửi cảnh báo khẩn cấp chính thức bằng tiếng Anh và tiếng Trung. Từ ngày 26/8/2024, ứng dụng bắt đầu gửi thêm cảnh báo bằng tiếng Việt, tiếng Thái và tiếng Nhật. Emergency Ready là ứng dụng do MOIS quản lý, cung cấp hỗ trợ đa ngôn ngữ cho 36 dịch vụ khẩn cấp, bao gồm cảnh báo khẩn cấp, hướng dẫn an toàn, thông tin về đại sứ quán, đồn cứu hỏa và đồn cảnh sát, cũng như vị trí của nơi trú ẩn phòng vệ dân sự. Với việc có 5 ngôn ngữ khác nhau cho Emergency Ready, Bộ Nội vụ và An toàn Hàn Quốc kỳ vọng có hơn 1,7 triệu người được hưởng lợi từ dịch vụ mới. Ngoài ra, năm 2013, tiếng Việt được đưa vào môn thi ngoại ngữ thứ hai bắt buộc ở kỳ thi đại học tại Hàn Quốc. Nhiều trường đại học tại Hàn Quốc như Trường đại học ngoại ngữ Hankuk, Trường đại học Youngsan… còn mở thêm khoa tiếng Việt và Việt Nam học, thu hút đông đảo sinh viên Hàn Quốc theo học. Nhiều vlogger người Hàn Quốc theo học và giao tiếp rất thông thạo ngôn ngữ tiếng Việt. Ngoài ra, một số quán ăn tại Hàn còn in hẳn chữ tiếng Việt lên trên menu, bảng hiệu của quán.

Trang lexigo đưa tin, Có đến hơn 300.000 người (chiếm 1,3% dân số Australia) sử dụng tiếng Việt để giao tiếp.. Con số này giúp tiếng Việt là ngôn ngữ được nhiều người dùng thứ 4 trong số 25 ngôn ngữ phổ biến nhất ở Australia năm 2024, chỉ sau tiếng Anh, tiếng Quan Thoại (Mandarin) và tiếng Ả Rập (Arabic). Tiếng Việt được sử dụng phổ biến nhất ở Victoria và New South Wales, nơi có cộng đồng người Việt sinh sống đông đảo.