“Mắt thần” công cộng
Chiều 7/12, cộng đồng xôn xao trước đoạn clip về nam thanh niên ở Bình Dương sau khi va chạm xe tiến đến đánh đập dã man hai nữ sinh bằng tay chân và cây sắt. Ngày 8/12, Công an Thủ Dầu Một, Bình Dương thông báo đã bắt khẩn cấp người đàn ông này vì hành vi gây thương tích cho người khác sau khi vi phạm giao thông.
Đoạn clip xuất phát từ camera của nhà dân bên đường cho thấy: Sau khi rẽ ngang bất ngờ, va chạm với 2 nữ sinh ngã ra đường, thanh niên này chạy tới đạp mạnh vào đầu, lên gối, đấm, đá nhiều lần vào mặt nữ sinh đi xe đạp điện. Không chỉ vậy, nam thanh niên còn rút một khúc gậy quật vào người học sinh này.
Xem được clip trên mạng xã hội, nhiều người dân địa phương đã tìm đến nhà, gây ồn ào, đòi trừng trị thanh niên này thích đáng. Sau khi cơ quan công an có mặt, người dân đã theo đến tận trụ sở công an, yêu cầu xử lý thật nghiêm kẻ côn đồ.
Trước đó, cũng tại quận 9, TP HCM, một người đàn ông lái ô tô sau khi có va chạm với xe máy giữa đường đã xuống rút thắt lưng hành hung một người đàn ông khác và tát vào mặt cô gái đi cùng. Sau khi clip được lan truyền, nhanh chóng cơ quan công an đã làm việc với người đàn ông nói trên.
Những năm gần đây, việc “mắt thần” - tức các camera được gắn ở nhiều địa điểm từ nhà riêng đến nơi công cộng đã phát huy tác dụng của mình. Nhiều vụ tai nạn giao thông, hành hung người khác nơi cộng cộng, ấu dâm… cũng nhờ camera ghi lại mà kẻ vi phạm phải đối diện với án phạt của pháp luật.
Đơn cử như vụ ông Nguyễn Hữu Linh có hành vi xâm phạm đối với bé gái trong thang máy tòa nhà; một thanh niên ở một tòa nhà trên địa bàn quận 4 cũng có hành vi tương tự với nữ sinh; các vụ bạo hành vợ, bạo hành cha mẹ già… Hàng loạt thủ phạm bị nhận diện, đưa ra ánh sáng và không thể chối cãi về hành vi của mình.
Làm gì để không xâm phạm riêng tư?
Không chỉ đưa các hành vi vi phạm pháp luật từ bóng tối ra ánh sáng, hệ thống camera ở khắp nơi còn trở thành các bằng chứng hữu hiệu trong những vụ phân xử “đúng - sai” về mặt pháp luật. Có những tình huống pháp lý từ trước đến nay khó xử lý vì ảnh hưởng bởi tập quán, lối suy nghĩ của người dân, nay nhờ camera có thể giải quyết được.
Anh Đỗ Công Khanh, ngụ Thủ Đức, tài xế hãng xe công nghệ Grab chia sẻ: “Trước kia cánh tài xế sợ nhất những người chạy ẩu mà ăn vạ. Bởi tâm lý mặc định từ lâu, hễ xe ô tô, xe tải - nói chung là xe lớn va quẹt vào xe nhỏ, người đi xe đạp, đi bộ là xe lớn có lỗi, phải chịu trách nhiệm, bồi thường.
Tuy nhiên, khi có hệ thống camera hành trình thì cánh tài xế yên tâm hơn nhiều. Những clip từ camera chính là bằng chứng xác đáng cho mọi vụ va quẹt. Hai bên đụng nhau gây thiệt hại, bên nào có lỗi, dù là người đi bộ cũng phải bồi thường”.
Ban quản lý các công viên cũng chia sẻ, từ khi có hệ thống camera giám sát, tình trạng các đôi trai gái đưa nhau vào công viên “đi quá giới hạn” cũng giảm hẳn, lực lượng bảo vệ không phải đi rà soát, nhắc nhở như trước.
Có thể thấy, giờ đây hiệu quả của hệ thống camera đang được phát huy. Mọi hành động của mỗi người nơi công cộng, thông qua camera an ninh sẽ chịu sự giám sát của toàn xã hội. Mỗi một hành vi sai trái, nhất là ở mức độ vượt quá giới hạn đạo đức, mỗi người không chỉ chịu trách nhiệm trước pháp luật mà còn phải đối mặt với sự chỉ trích mạnh mẽ từ công chúng, đó là một áp lực nặng nề không kém.
Hệ thống camera nơi công cộng phát huy được hiệu quả tích cực, nhưng mặt khác tiềm ẩn nguy cơ phơi bày những riêng tư của người khác, đặc biệt là khi người quản lý camera an ninh thiếu ý thức. Những đoạn clip như đôi nam nữ quan hệ trong rạp chiếu phim, người phụ nữ đi vệ sinh trong thang máy… có thể những hành vi ấy không đúng thuần phong mỹ tục, nhưng một khi bị phát tán rộng rãi và nhận những lời xúc phạm, nó sẽ ảnh hưởng nặng nề đến uy tín, danh dự, nhân phẩm của người bị phát tán hình ảnh và lỗi lầm của họ không đến mức chịu hậu quả nặng nề như thế.
Cạnh đó, nguy cơ cũng đến từ lỗi bảo mật trong camera an ninh, những hình ảnh riêng tư rất có thể bị đánh cắp, truyền bá khắp nơi gây tổn hại cho nạn nhân, như trường hợp nữ ca sĩ Văn Mai Hương bị đánh cắp dữ liệu camera, phát tán hình ảnh nhạy cảm cách đây không lâu.
Một công cụ để giúp ổn định trật tự trị an, đem lại bình yên cho xã hội cũng có thể gây hệ quá xấu, phụ thuộc vào hành vi của người sử dụng công cụ ấy.
