- Thưa ông, người lao động phải bồi hoàn chi phí đào tạo cho người lao động khi nào?
Theo Bộ luật Lao động năm 2012 (BLLĐ), người lao động sẽ phải hoàn trả chi phí đào tạo cho người sử dụng lao động khi người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật.
-Thế nào là người lao động chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật?
Đó là khi:
- Không thuộc các trường hợp được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn. Các trường hợp người lao động được quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn bao gồm:
a) Không được bố trí theo đúng công việc, địa điểm làm việc hoặc không được bảo đảm điều kiện làm việc đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
b) Không được trả lương đầy đủ hoặc trả lương không đúng thời hạn đã thỏa thuận trong hợp đồng lao động;
c) Bị ngược đãi, quấy rối tình dục, cưỡng bức lao động;
d) Bản thân hoặc gia đình có hoàn cảnh khó khăn không thể tiếp tục thực hiện hợp đồng lao động;
đ) Được bầu làm nhiệm vụ chuyên trách ở cơ quan dân cử hoặc được bổ nhiệm giữ chức vụ trong bộ máy nhà nước;
e) Lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền;
g) Người lao động bị ốm đau, tai nạn đã điều trị 90 ngày liên tục đối với người làm việc theo hợp đồng lao động xác định thời hạn và một phần tư thời hạn hợp đồng đối với người làm việc theo hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng mà khả năng lao động chưa được hồi phục.
- Vi phạm thời gian phải báo cho người sử dụng lao động biết trước. Cụ thể:
Ít nhất 3 ngày làm việc đối với các trường hợp quy định tại các điểm a, b, c và g như đã nêu trên;
Ít nhất 30 ngày nếu là hợp đồng lao động xác định thời hạn; ít nhất 03 ngày làm việc nếu là hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn dưới 12 tháng đối với các trường hợp quy định tại điểm d và điểm đ như đã nêu trên;
Đối với trường hợp quy định tại điểm e như đã nêu trên, thời hạn báo trước cho người sử dụng lao động được thực hiện tuỳ thuộc vào thời hạn do cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền chỉ định.
- Còn với người lao động làm việc theo hợp đồng không xác định thời hạn thì quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng sẽ như thế nào?
Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động, nhưng phải báo cho người sử dụng lao động biết trước ít nhất 45 ngày, trừ trường hợp lao động nữ mang thai phải nghỉ việc theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền.
- Cơ sở pháp lý để người sử dụng lao động yêu cầu bồi hoàn chi phí đào tạo?
Ngoài căn cứ người lao động đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật thì phải có hợp đồng đào tạo nghề giữa người sử dụng lao động, người lao động. Luật quy định hai bên phải ký kết hợp đồng đào tạo nghề trong trường hợp người lao động được đào tạo, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề, đào tạo lại ở trong nước hoặc nước ngoài từ kinh phí của người sử dụng lao động, kể cả kinh phí do đối tác tài trợ cho người sử dụng lao động.
Hợp đồng đào tạo nghề phải làm thành 02 bản, mỗi bên giữ 01 bản.
- Chi phí đào tạo được tính như thế nào?
Chi phí đào tạo bao gồm các khoản chi có chứng từ hợp lệ về chi phí trả cho người dạy, tài liệu học tập, trường, lớp, máy, thiết bị, vật liệu thực hành, các chi phí khác hỗ trợ cho người học và tiền lương, tiền đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế cho người học trong thời gian đi học. Trường hợp người lao động được gửi đi đào tạo ở nước ngoài thì chi phí đào tạo còn bao gồm chi phí đi lại, chi phí sinh hoạt trong thời gian ở nước ngoài.
- Tranh chấp về khoản tiền bồi hoàn chi phí đào tạo được xử lý ra sao?
Trước tiên phải qua thủ tục hòa giải do hòa giải viên lao động thuộc cơ quan quản lý nhà nước về lao động cấp huyện tiến hành giải quyết. Người lao động cần có đơn yêu cầu hòa giải gửi cấp huyện.
Hoà giải viên lao động có trách nhiệm hướng dẫn các bên thương lượng. Trường hợp hai bên không thỏa thuận được, hòa giải viên lao động đưa ra phương án hoà giải để hai bên xem xét.
Trường hợp hai bên không chấp nhận phương án hoà giải hoặc một bên tranh chấp đã được triệu tập hợp lệ đến lần thứ hai mà vẫn vắng mặt không có lý do chính đáng, thì hoà giải viên lao động lập biên bản hoà giải không thành.
- Xin cảm ơn ông!
Nhiều nhân viên tại Công ty Kỹ thuật Máy bay (VAECO), trực thuộc Vietnam Airlines vừa gửi đơn tập thể tới báo chí, phản ánh về việc nhận được yêu cầu ký hợp đồng lao động mới từ lãnh đạo, với những điều khoản mà họ cho rằng vô lý.
Nội dung hợp đồng nêu rõ nhân viên VAECO phải làm việc tại công ty tối thiểu 10-20 năm tùy vị trí. Trước đó, công ty cũng đã có quy định này do đặc thù ngành nghề khiến doanh nghiệp phải mất chi phí đào tạo. Thời gian quy định lúc đó chỉ là 2 - 5 năm.
Điểm bức xúc nhất đối với người lao động là mức bồi thường mà họ phải chi trả, tính theo chi phí đào tạo, nếu vi phạm hợp đồng nêu trên. Theo bảng tính toán của VAECO được người lao động cung cấp, chi phí huấn luyện cho một nhân viên hạng A (thấp nhất) tốn hơn 700 triệu đồng.