Chùa Duyên Ninh cùng với chùa Am Tiên, chùa Kim Ngân, chùa Cổ Am, chùa Nhất Trụ là những chùa cổ được xây dựng thời Đinh – Tiền Lê nằm trong khuôn viên kinh thành Hoa Lư còn tồn tại đến ngày nay. Cũng như chùa Nhất Trụ, chùa Duyên Ninh là nơi thờ phật và các nhà sư thế kỷ 10 như Pháp Thuận, Khuông Việt và Vạn Hạnh.
 |
| Đường vào ngôi chùa cầu Duyên. |
Tương truyền, Duyên Ninh cổ tự xưa kia là nơi các công chúa thời Đinh – Tiền Lê thường qua lại. Tại đây, công chúa Lê Thị Phất Ngân con gái vua Lê Đại Hành và tướng công Lý Công Uẩn đã hẹn ước nên duyên vợ chồng và hạ sinh hoàng tử Lý Phật Mã (sau là vua Lý Thái Tông) vào năm 1000. Sau này khi Lý Thái Tông trở về đây dẹp loạn Khai Quốc Vương đã đổi tên chùa thành chùa Duyên Ninh.
 |
| Bình minh nơi cổ tự ngàn năm tuổi. |
Cuối đời, Hoàng hậu Phất Ngân đã về đây tu hành và trông coi mộ phần thân phụ là Hoàng đế Lê Đại Hành.Cũng tại ngôi chùa này, Hoàng hậu đã tác hợp cho nhiều đôi lứa thành đôi và từ đó Duyên Ninh trở thành ngôi chùa cầu duyên ở Cố đô Hoa Lư.
Cầu duyên được hiểu là cầu cho duyên phận, duyên tình, duyên số,... được như ý. Chữ Duyên bao hàm sự may mắn, có yếu tố khách quan bên cạnh sự nỗ lực của con người. Chính vì vậy mà người ta thường đến đây để cầu duyên và cầu tự nếu hiếm muộn đường con cái.
Hơn 1000 năm đã trôi qua, những kiến trúc cổ của chùa hầu như không còn giữ được. Ngôi chùa hiện tại nằm theo hướng Đông Bắc, tựa lưng vào vách núi với kiến trúc giản dị bao gồm chính điện, nhà tổ, phòng khách, nhà ăn, vườn cây, tháp xá lợi.
 |
| Cảnh thanh tịnh, bình yên nơi cửa thiền. |
Từ thành phố Ninh Bình, du khách thập phương và Phật tử đi theo đường Tràng An qua khu du lịch sinh thái Tràng An khoảng 5km là đến chùa. Là ngôi chùa linh thiêng nổi tiếng lại nằm gần các khu du lịch trọng điểm của tỉnh Ninh Bình vì thế mà cổ tự này thu hút rất nhiều du khách đến chiêm bái.
Đây không chỉ là một địa chỉ sinh hoạt tín ngưỡng mà còn là địa chỉ du lịch tâm linh nổi tiếng đất cố đô Hoa Lư. Về chùa Duyên Ninh hôm nay, du khách được trở về một thời huy hoàng lịch sử đất nước, chiêm ngưỡng vẻ đẹp hùng vĩ của thiên nhiên và dâng lời ước nguyện cầu cho quốc thái dân an, nhà nhà bình yên, hạnh phúc.
