Sarah Breedlove (còn được biết đến với cái tên Madam C.J.Walker) được xem là biểu tượng cho phụ nữ dám nghĩ, dám làm. Bà còn được ghi danh vào Sách Kỷ lục Guinness Thế giới với tư cách “Nữ triệu phú tự thân đầu tiên ở Mỹ”. Trong lịch sử, hiếm có một doanh nhân nào lại có sức ảnh hưởng và tác động lớn đến xã hội trong suốt một thế kỷ như bà.
Tuổi thơ cơ cực
Madam C.J.Walker sinh năm 1867 trong một gia đình nghèo khó tại Louisiana, miền Nam Hoa Kỳ. Cha mẹ và chị gái bà phải đi làm nô lệ cho một người chủ đồn điền với tiền lương eo hẹp, còn bà may mắn hơn khi được sinh ra trong thời kỳ tự do. Khi 7 tuổi, cha mẹ bà đều lần lượt qua đời.
Bơ vơ không còn nơi nương tựa, Sarah chuyển đến sống cùng gia đình chị gái ở Mississippi vào năm 1877. Tại đây, Sarah làm công việc hái bông trong trang trại và không được đi học. Sau đó, bà chỉ có khoảng 3 tháng học hành tử tế, khi tham gia các lớp mở vào ngày Chủ nhật. Cực khổ là vậy, nhưng bà còn thường xuyên bị anh rể ngược đãi. Gã là một người đàn ông bạo lực, luôn tìm cách trút giận và hành hạ Sarah.
Năm 14 tuổi, Sarah kết hôn cùng Moses McWilliams. Cuộc hôn nhân này không xuất phát từ tình yêu, mà do anh rể sắp đặt và đó là cách duy nhất để bà được an toàn. 4 năm sau, bà hạ sinh con gái A’Lelia. 2 năm sau, Moses qua đời, Sarah trở thành bà mẹ đơn thân ở tuổi 20.
Năm 1888, Sarah chuyển đến St.Louis sinh sống. Các anh trai của bà làm nghề cắt tóc ở đó, còn bà làm thợ giặt và đầu bếp để trang trải học phí cho con gái tại một trường công lập. Sarah kiếm được 1,5 USD mỗi ngày.
Giống như bao người thợ giặt khác, Sarah bắt đầu chịu ảnh hưởng nặng từ hóa chất. Người phụ nữ mắc bệnh da liễu và rụng tóc rất nhiều. Vào thời điểm đó, tắm rửa là một thứ gì đó rất xa xỉ với những người có hoàn cảnh khó khăn. Không phải ai cũng có điều kiện để thường xuyên gội đầu và tắm rửa do thiếu đường ống dẫn nước cùng hệ thống sưởi. Điều này dẫn đến nhiều mối nguy hại cho sức khỏe con người như vi khuẩn, mắc bệnh ngoài da...
May mắn thay, nhờ sự hỗ trợ của các anh trai, Sarah đã học được cách chăm sóc tóc cơ bản. Cứ như thế, nữ thợ giặt chăm chỉ làm thuê cả ngày chủ nhật liên tục 18 năm nhanh chóng mang lại kết quả, bà không chỉ có tiền mua nhà riêng, mở hiệu giặt là, mà còn gửi con gái vào trường tư.
 |
Hình ảnh sang trọng của “Quý bà” C.J.Walker lúc sinh thời. |
Tìm thấy ánh sáng của thành công
Thế rồi một thời gian sau, bà biết đến Annie Malone (doanh nhân bán các sản phẩm dưỡng tóc) và tự mình đến gặp người này, Annie cũng xuất thân từ gia đình gốc Phi. Cuộc đời người phụ nữ 36 tuổi thay đổi hẳn, khi đầu năm 1903 bà trở thành nhân viên công ty chăm sóc tóc của Annie Malone. Vốn năng nổ, hoạt ngôn, Sarah đẩy xe trực tiếp tiếp thị khách hàng kem kích thích mọc tóc Wonderful Hair Grower bán chạy, mang lại doanh thu tháng sau cao hơn tháng trước. Thực tế sản phẩm đã làm nên kỳ tích trên đầu Sarah, những mảng hói loang lổ do nhiều năm rụng tóc vì lao động vất vả cộng với stress biến mất dần sau vài tuần bôi kem.
Năm 37 tuổi, Sarah và con gái chuyển tới Denver. Lúc này, bà vẫn làm đại lý bán hàng, nhưng ý định mở ra một dòng mỹ phẩm riêng dành cho phụ nữ gốc Phi bắt đầu nhen nhóm. Sau nhiều thử nghiệm, cuối cùng bà đã thành công, và quyết định tạo dựng một sự nghiệp riêng. Sarah bắt đầu tìm kiếm bí quyết sản xuất kem kích thích mọc tóc riêng. Thoạt đầu Sarah thử nghiệm với bản thân, sau đó chia sẻ với bạn bè. Dần dà, người phụ nữ bắt đầu gõ cửa từng nhà để giới thiệu sản phẩm của mình, đồng thời hướng dẫn các bà nội trợ cách tự chăm sóc và tạo kiểu tóc phù hợp nhất.
Năm 1906, Sarah tái hôn cùng Charles J.Walker, một cuộc hôn nhân giúp bà trở nên nổi tiếng. Ông Charles vừa là chồng, vừa là đối tác làm ăn của Sarah, bởi ông làm trong ngành quảng cáo và có thể cho bà những lời khuyên tốt nhất. Sau đó, nhận lời khuyên từ chồng, bà quyết định đặt tên cho thương hiệu là “Madam C.J.Walker”.
Vợ chồng người phụ nữ đã đi khắp đất nước để giới thiệu và bán hàng tận nơi những sản phẩm của mình. Công việc kinh doanh nhanh chóng khởi sắc, chẳng mấy chốc sản phẩm của người phụ nữ được bán khắp Hoa Kỳ. Con gái của bà lúc này cũng đã hoàn thành việc học, hỗ trợ cho mẹ và trở thành quản lý toàn bộ các đơn đặt hàng qua bưu điện tại Denver.
 |
Bà Sarah Breedlove đã tạo công ăn việc làm cho hàng ngàn phụ nữ châu Phi. |
C.J.Walker chi rất nhiều tiền quảng bá sản phẩm: quảng cáo liên tục trên nhật báo “Colorado Statsman”, các chuyến đi khắp đất nước tiếp thị khách hàng. Tuy nhiên theo lời con gái bà viết trong cuốn sách “Madam C.J.Walker. Entrepreneuer”: Quảng cáo sản phẩm thuyết phục nhất chính là mẹ tôi. Hầu như tất cả khách hàng đều mua, ngay khi chứng kiến mái tóc mẹ tôi trước và sau khi sử dụng mỹ phẩm.
Sản xuất phát triển, năm 1907, thu nhập của các nữ nhân viên tiếp thị gần 35 USD/tuần, gấp 20 lần thu nhập của lao động nữ da đen bình thường. 2 năm sau đó, cả gia đình chuyển tới Pittsburgh. Bà cùng con gái Lelia mở trung tâm sắc đẹp và Trường Đào tạo nhân viên tiếp thị Lelia College of Beauty Culture - một cơ sở đào tạo các chuyên gia chăm sóc tóc với nền tảng cực vững chắc, để có thể tiếp bước bán các sản phẩm của mình sau đó.
Năm 1910, nhà Walker chuyển tới Indianapolis, thành lập trụ sở công ty Madam C.J.Walker. Sarah xây dựng một nhà máy, trong đó trang bị cả phòng thí nghiệm, tiệm làm tóc và trường học để đào tạo các đại lý bán hàng. Sau đó 7 năm, cơ ngơi của Sarah trở nên vững mạnh hơn bao giờ hết. Người phụ nữ đã tạo công ăn việc làm cho hàng trăm người Mỹ gốc Phi khi bà mở rộng thị trường tới nhiều nước trên thế giới gồm Cuba, Haiti, Panama, Costa Rica và Jamaica. Ít nhất 20.000 phụ nữ đã có việc làm kèm mức thu nhập rất tốt nhờ Madam C.J.Walker. Thời điểm ấy, mỗi đại lý có thể kiếm 5-15 USD mỗi ngày.
Đến tháng 1/1919, bên cạnh đội ngũ hơn 500 công nhân nhà máy, cán bộ các phòng ban và gần 1.000 nữ nhân viên tiếp thị được đào tạo bài bản, Madam C.J.Walker Manufacturing Company đã trở thành một trong những doanh nghiệp Mỹ thành công nhất. Doanh số bán ra năm 1918 của tập đoàn đạt hơn 250 triệu USD, số tiền kỷ lục thời đó.
 |
Sản phẩm mỹ phẩm của bà C.J.Walker. |
Người truyền cảm hứng
Chưa hết, ước vọng của Sarah là muốn các phụ nữ Mỹ gốc Phi phấn đấu để tự chủ tài chính, nên bà khuyến khích họ tự mở ra con đường kinh doanh của bản thân, và dạy họ cách để xử lý tốt đồng tiền mình có được. Khi Sarah càng giàu thêm, bà càng dành nhiều thời gian cho từ thiện cùng các vấn đề xã hội. Bà đi giảng dạy về bất công xã hội, đóng góp tiền cho các quỹ học bổng. Trước khi qua đời, Sarah đã đã quyên góp hàng trăm ngàn USD cho các cơ sở hỗ trợ trẻ mồ côi. Đồng thời, di nguyện của bà cũng là dành 2/3 lợi nhuận tương lai của thương hiệu mình cho từ thiện.
Ra đi ở tuổi 51, “Quý bà” C.J.Walker được xem là người phụ nữ Mỹ gốc Phi giàu có nhất, với khối tài sản ước tính lên tới 1 triệu USD. Câu chuyện của Sarah cho đến nay vẫn được người đời nhắc đến. Bà chính là tấm gương sáng cho nghị lực phi thường và không ngừng làm việc bền bỉ, giúp ích cho đời.
Cho đến giờ, bà vẫn là hình mẫu lý tưởng mà nhiều phụ nữ muốn hướng tới. Bà không bao giờ phàn nàn về cuộc sống khó khăn mà luôn cố gắng vượt qua nó. Thành công là câu trả lời dành cho những bất công của xã hội trong thời kỳ bà sinh sống. Nữ triệu phú là minh chứng cho câu nói: Bạn sinh ra ở đâu, có xuất phát điểm thế nào không quan trọng. Điều quan trọng nhất là sau khi rời khỏi vạch xuất phát, bạn có thể đi được đến đâu, làm được những gì!
