Chùa Khai Nguyên và đình Quán La Xã (phường Xuân La, quận Tây Hồ) có chiều dài lịch sử đặc biệt và hiếm thấy ở Việt Nam, riêng chùa Khai Nguyên đã có niên đại hàng nghìn năm lịch sử. Chùa Khai Nguyên thường được gọi là chùa Quán La. Chùa còn có tên là chùa Hang, vì ở đây có một hang cổ.
Theo sách Việt Điện U Linh của Lý Tế Xuyên thì chùa được xây dựng vào niên hiệu đời Đường, niên hiệu Khai Nguyên (715). Lúc bấy giờ, đây là nơi hành đạo của nhiều đạo sĩ và thu hút nhiều du khách đến tham quan. Đến năm Thiên Long đời Trần (Trần Dụ Tông 1341 - 1369), thiền sư Văn Thao cho trùng tu quán, rồi dựng lại thành chùa thờ Phật, đặt tên là An Dưỡng Tự. Sau đó, nhà sư đã đi đến nơi khác tu hành nên chùa bị hoang phế. Đến thời Lê, chùa mới được dựng lại với kiến trúc chùa như hiện nay.
Chùa Quán La có Tam bảo, nhà Mẫu và nhà bia. Toà Tam bảo hình chuôi vồ có tiền đường và thượng điện. Tiền đường gồm năm gian xây kiểu tường hồi bít đốc. Thượng điện gồm ba gian. Chùa còn lưu trữ được những mảnh chạm khắc cổ có niên đại thế kỉ 19.
Tại đây còn lưu giữ được 18 đạo sắc phong, 11 bia đá cổ ghi chép việc tu sửa, tôn tạo đình, chùa…
Chùa Khai Nguyên đa dạng với phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp và khuôn viên chùa hài hòa với cầu sắt bắc ngang, hồ bán nguyệt, kè đá, các khu vườn tự nhiên, gần gũi và rất truyền thống. Hiện khu chùa chính được xây hiện đại, trang trí đơn giản ít cửa võng. Toà Tam bảo nhìn về hướng nam ra sân gạch lớn. Tiền đường 7 gian và hậu điện sâu 3 gian, rộng rãi, cao ráo, lại có cửa ngách tạo sáng. Hai bên là hai dãy hành lang dài nối xuống nhà hậu. Trong chùa có quả chuông khắc tên “Khai Nguyên tự chung”, được đúc vào tháng Chạp năm đầu niên hiệu Thiệu Trị (khoảng đầu năm 1842), sau khi quả chuông đúc năm Nhâm Thân niên hiệu Chính Hòa (1692) bị thất lạc. Chùa Khai Nguyên hiện lưu giữ một cuốn sách gỗ (mộc thư) có ba chữ “Khai Nguyên tự”.
Tại lễ Giỗ Tổ Chùa Khai Nguyên năm nay, Sư thầy Thích Đạo Lạc (trụ trì chùa) đã tổ chức nhiều nghi lễ truyền thống trong đạo Phật để tưởng nhớ công lao của Chư Tổ. Trước và trong ngày lễ chính, chùa đã thu hút hàng nghìn người dân và phật tử xa gần đến tham dự.
Trong không khí an vui ngày Giỗ Tổ, chính quyền đoàn thể các phường Xuân La, Xuân Tảo, Phú Thượng… đã thành kính dâng Lễ lên Chư Phật, Chư Tổ với mong muốn nguyện cầu cho người dân cùng các phật tử bách gia trăm họ được sức khoẻ bình an, cầu cho quốc thái dân an, nhà nhà ấm no hạnh phúc...
Theo Ban tổ chức, trước và trong buổi lễ còn diễn ra nhiều hoạt động nghệ thuật dân gian đặc sắc của nhiều nghệ sỹ, của các đội văn nghệ đến từ các phường...
Đại đức Thích Đạo Lạc, trụ trì Chùa Khai Nguyên cho biết, lễ Giỗ Tổ hàng năm được tổ chức để tưởng nhớ công ơn cao đức của các bậc Tổ sư đã dành trọn đời cho Phật pháp và duy trì khai sáng hành đạo nơi trụ sứ Chùa Khai Nguyên. Các nghi lễ truyền thống đạo Phật được tổ chức trong lễ hội nhằm cầu nguyện cho nhân dân, mong cho quốc thái dân an - mệnh trụ lâu dài… Ban tổ chức lễ hội rất vui mừng vì nhận được sự quan tâm của chính quyền địa phương, được ghi nhận là ngôi chùa luôn thực hiện tốt mọi chủ trương chính sách của Đảng, nhà nước, sống “tốt đời, đẹp đạo”, phát huy gìn giữ những giá trị di sản cho muôn đời sau...
Chùa Khai Nguyên đã được Bộ Văn hoá Thông tin (nay là Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch) xếp hạng di tích kiến trúc, nghệ thuật vào ngày 31/01/1992.
Những hình ảnh tại Lễ Giỗ Tổ Chùa Khai Nguyên:
 |
Ban Tam Bảo Ngôi Cổ Tự |
 |
Ban Tam Bảo Ngôi Cổ Tự |
 |
Nhà Thờ Tổ Chùa Khai Nguyên |
 |
Nhà Thờ Tổ Chùa Khai Nguyên |
 |
Cung Thờ Mẫu |
 |
Mâm cỗ chay ngày 24/2 âm lịch tại Chùa Khai Nguyên |
 |
 |
 |
Các hoạt động văn hoá nghệ thuật diễn ra trong tối 23/2 âm lịch và trong ngày Lễ Giỗ Tổ 24/2 âm lịch |
 |
Bà con nhân dân và phật tử gần xa rất kính phục và yêu mến Sư Ông Chùa Khai Nguyên. |
