Để các cấp uỷ, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” trong nội bộ, Ban Bí thư Trung ương Đảng ban hành Quyết định 99 với khung hướng dẫn cụ thể về các quy trình cụ thể.
Phải nói rằng, đây là kết quả của sự chuyển biến lớn về nhận thức.
Việt Nam có lẽ là nước duy nhất trên thế giới có “văn hóa mật” và “văn hóa nhạy cảm”. Rất, rất nhiều kết luận kiểm toán, kiểm tra, thanh tra được đóng dấu mật, mặc dù Luật Thanh tra năm 2010, Điều 39 quy định “Công khai kết luận thanh tra”; trong nhiều hình thức công khai có việc phải “Thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng”. Việc “Thủ trưởng cơ quan quản lý nhà nước cùng cấp hoặc Thủ trưởng cơ quan được giao thực hiện chức năng thanh tra” có thực hiện kết luận thanh tra hay không lại là chuyện khác.
Về “công khai bản kê khai tài sản, thu nhập của cán bộ lãnh đạo, quản lý” thì sao? Xin thưa, chúng ta làm rất hình thức. Câu chuyện “1,1 triệu người kê khai tài sản, chỉ 3 thiếu trung thực” trở thành một đề tài đàm tiếu của xã hội. Sự giám sát trở thành khôi hài.
Quyết định 99 như một “làn gió mới”, quy định về những nội dung, hình thức công khai thông tin để người dân biết, giám sát cán bộ. Đó là công khai 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”; 19 điều quy định đảng viên không được làm; các quy định của Bộ Chính trị, Ban Bí thư khóa XI, khóa XII về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp…
Theo Quyết định 99 các nội dung cần công khai được công khai trên phương tiện thông tin đại chúng, cổng thông tin điện tử; niêm yết tại trụ sở cơ quan, đơn vị; công khai thông qua họp báo, hội nghị, hội thảo, sinh hoạt chi bộ; công khai thông qua hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội; gửi văn bản hoặc bằng các hình thức khác. Lãnh đạo cấp uỷ, tổ chức đảng phải chỉ đạo việc công khai, minh bạch thông tin, phân công trách nhiệm, quy định rõ nội dung, hình thức, phạm vi, thời gian, địa điểm công khai để nhân dân dễ biết, dễ hiểu, dễ giám sát (với nhiều hình thức được quy định rất cụ thể).
Ban Bí thư nhấn mạnh yêu cầu kiên quyết xử lý người có hành vi cản trở hoạt động giám sát hoặc trả thù, trù dập người khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh.
Phải nói rằng, vai trò của nhân dân đã được khẳng định trong công tác giám sát cán bộ. Vấn đề này hoàn toàn không mới, trong lịch sử kim cổ, đông tây đã làm, nhưng với chúng ta là sự thay đổi lớn về nhận thức, phương pháp, hành động. Để dân tin, rõ ràng phải tin dân.