Đây là một trong những nhận định đáng chú ý đưa ra trong Báo cáo của Bộ KH&ĐT gửi Thủ tướng Chính phủ liên quan tới nhiệm vụ, giải pháp tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, thúc đẩy giải ngân đầu tư công trong bối cảnh tác động của dịch Covid-19.
Tổng cục Thống kê ước tính, tỷ lệ thất nghiệp của người trong độ tuổi lao động ba tháng đầu năm là 2,22%, trong đó tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị là 3,18% và nông thôn là 1,73%.
Đáng chú ý là tỷ lệ thất nghiệp của thanh niên (15-24 tuổi) trên cả nước lên đến 7,01%, nếu tính riêng khu vực thành thị lên đến 9,91%,
Theo Bộ quản lý nhà nước về lĩnh vực kế hoạch và đầu tư, trong Quý I/2020 tỷ lệ tham gia lực lượng lao động thấp kỷ lục, tỷ lệ thất nghiệp tăng cao, tỷ lệ thiếu việc làm của lực lượng lao động trong độ tuổi tăng cao nhất trong 5 năm trở lại đây do nhu cầu thị trường lao động sụt giảm. Cụ thể, tỷ lệ thiếu việc làm của lực lượng lao động trong độ tuổi quý I các năm 2016-2020 lần lượt là: Năm 2016 là 1,76%; năm 2017 là 1,82%; năm 2018 là 1,52%; năm 2019 là 1,17%, trong khi Quý I năm 2020 lên tới 2%.
Ước tính sơ bộ, 98% lao động khu vực du lịch, dịch vụ nghỉ việc; 78% lao động ngành vận tải, giầy da, dệt may bị giảm việc, giãn việc hoặc ngừng việc; 98% lao động hàng không tạm nghỉ việc. Số lao động đăng ký của các doanh nghiệp mới thành lập trong tháng 3 năm 2020 giảm 43,9% so với cùng kỳ năm 2019 (trong khi tháng 3 năm 2019 tăng 123% so với cùng kỳ).
Cũng theo Bộ KH&ĐT, hàng triệu người lao động đã và đang bị ảnh hưởng nặng nề, nhất là lao động giản đơn, thu nhập thấp, không thường xuyên. Đồng thời, dịch Covid-19 cũng ảnh hưởng lớn tới các đối tượng yếu thế khác như đối tượng bảo trợ xã hội, hộ nghèo, hộ cận nghèo... “Dự báo trong tháng 4, tháng 5 dịch bệnh còn phức tạp, ước khoảng 2 triệu lao động ngừng việc, mất việc làm. Những tác động này sẽ tạo sức ép cho thị trường lao động khiến tình trạng thất nghiệp và thiếu việc làm tăng cao, có thể dẫn tới các vấn đề xã hội khác”- Bộ này đưa ra nhận định.
Báo cáo gửi người đứng đầu Chính phủ, Bộ KH&ĐT cho biết: Theo kết quả khảo sát về tình hình doanh nghiệp bị tác động bởi dịch Covid-19, phần lớn các doanh nghiệp được khảo sát đều ước tính doanh thu giảm mạnh so với năm 2019 (từ 40-50%) do ảnh hưởng giảm mạnh cả về đầu vào (nguồn cung nguyên liệu) và đầu ra (số lượng đơn hàng), trong khi đó gánh nặng chi phí ngày càng tăng (đặc biệt là lương chi trả cho người lao động), dẫn đến dự kiến cắt giảm mạnh lao động trong năm.
Dự báo trong thời gian tới số lượng doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường, đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thể còn nghiêm trọng hơn do khả năng cầm cự của nhiều doanh nghiệp đã tới hạn, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Phần nhiều lao động thất nghiệp không có chuyên môn cao, không có nhiều kỹ năng mềm (tin học văn phòng, kỹ năng phỏng vấn, ngoại ngữ…) nên khả năng tìm được công việc mới ngay lập tức sẽ rất khó khăn.
Nhằm giúp người lao động vượt qua những bấp bênh này trong mùa đại dịch, hàng trăm nhà tuyển dụng như: Canavi phối hợp Global Shapers Hà Nội, Global Shapers HCM, Accesstrade, G.A.P, Sage, Vinacapital Ventures... phối hợp cùng Thành đoàn Hà Nội, Hội sinh viên TP.HN thực hiện Chiến dịch “Chống thất nghiệp mùa dịch - 10.000 việc làm dành cho bạn”, từ ngày 8/4 đến ngày 30/4. Các doanh nghiệp cung cấp các công việc thời vụ, không yêu cầu kinh nghiệm cao, nhằm giảm bớt những áp lực trong bối cảnh hàng ngàn lao động phải nghỉ việc không lương vô thời hạn…