Có thể tiết tiệm hàng ngàn tỉ đồng
Bên cạnh phương pháp tiếp tục quản lý dân cư bằng hộ khẩu như đang thực hiện, Bộ Công an dự kiến đưa phương pháp quản lý dân cư thông qua số định danh cá nhân cập nhật từ Cơ sở dữ liệu (CSDL) quốc gia về dân cư để xem xét, nghiên cứu.
Theo kết quả hệ thống hóa các thủ tục hành chính (TTHC), giấy tờ công dân và các cơ sở dữ liệu liên quan đến quản lý dân cư, hiện nay có khoảng 2.705 TTHC có yêu cầu các thông tin cơ bản về công dân. Trong 5.400 TTHC thuộc phạm vi quản lý của các bộ, ngành, có khoảng 1.273 TTHC yêu cầu khai thông tin, xuất trình bản chính hoặc nộp bản sao có chứng thực giấy tờ công dân, có khoảng 70 TTHC yêu cầu xuất trình Giấy khai sinh hoặc bản sao Giấy khai sinh, khoảng 18 TTHC yêu cầu Giấy chứng nhận kết hôn hoặc bản sao Giấy chứng nhận kết hôn.
Như vậy, nếu quản lý dân cư bằng số định danh cá nhân và khai thác thông tin cá nhân trong CSDL quốc gia về dân cư thay cho việc xuất trình các loại giấy tờ như hiện nay, công dân không cần mang theo các loại giấy tờ nêu trên, không phải công chứng, chứng thực các loại giấy tờ này, mà chỉ mang theo Thẻ căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng để thực hiện TTHC, thì sẽ vừa cắt giảm được các TTHC, giấy tờ và giảm được những chi phí mà người dân, doanh nghiệp đang phải chi trả.
Theo tính toán sơ bộ của Bộ Công an, khi cập nhật thông tin cá nhân từ CSDL quốc gia về dân cư vào giải quyết TTHC sẽ giúp giảm chi phí khi thực hiện TTHC cho người dân ước tính khoảng 1.600 tỷ đồng/năm, tạo thuận lợi cho người dân khi thực hiện TTHC tại các cấp chính quyền.
Nền tảng phát triển thẻ công dân điện tử
Hiện nay, 15 trường thông tin cơ bản về công dân đang được cơ quan Công an tổ chức thu thập, cập nhật vào CSDL quốc gia về dân cư, bao gồm: Họ, chữ đệm và tên khai sinh; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; nơi đăng ký khai sinh; quê quán; dân tộc; tôn giáo; quốc tịch; tình trạng hôn nhân; nơi thường trú; nơi ở hiện tại; nhóm máu; họ, chữ đệm và tên, số định danh cá nhân hoặc số Chứng minh nhân dân, quốc tịch của cha, mẹ, vợ, chồng hoặc người đại diện hợp pháp; họ, chữ đệm và tên, số định danh cá nhân hoặc số Chứng minh nhân dân của chủ hộ, quan hệ với chủ hộ; ngày, tháng, năm chết hoặc mất tích.
Nếu quản lý dân cư bằng số định danh cá nhân, khoảng 178 văn bản quy phạm pháp luật cần sửa đổi, bổ sung, thay đổi, bao gồm: 07 Luật (Luật Cư trú, Luật BHXH, Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư, Luật Lý lịch tư pháp, Luật Nuôi con nuôi, Luật Quốc tịch Việt Nam), 35 Nghị định, 01 quyết định của Thủ tướng Chính phủ, 119 thông tư, thông tư liên tịch và 16 quyết định của Bộ trưởng.
Với thông tin đa dạng và khả năng liên thông giữa các ngành, lĩnh vực, việc sử dụng số định danh cá nhân vào quản lý dân cư sẽ là nền tảng để phát triển và sử dụng thẻ công dân điện tử (hoặc phương tiện điện tử), mở rộng các ứng dụng để tích hợp thông tin của nhiều ngành trên một thẻ (hoặc phương tiện điện tử), làm tăng khả năng khai thác, cập nhật thông tin về dân cư, hạn chế tối đa trùng lặp thông tin, giảm chi phí đầu tư ngân sách nhà nước đối với hạ tầng công nghệ thông tin của các cơ sở dữ liệu chuyên ngành.
Có thể lấy ví dụ trong công tác quản lý về bảo hiểm xã hội (BHXH). Hiện nay, BHXH Việt Nam đang quản lý thông tin của khoảng 72% dân số cả nước, nếu hoàn thiện việc triển khai xây dựng CSDL quốc gia về dân cư và thực hiện quản lý dân cư bằng số định danh cá nhân thì sẽ giảm chi phí trong quản lý về BHXH. Theo đó, mỗi năm có khoảng 1 triệu trẻ em sinh ra, cơ quan BHXH phải chi trả khoảng 10 tỷ đồng để cấp thẻ bảo hiểm y tế. Nếu có số định danh cá nhân thì BHXH lấy số đó làm căn cứ để cấp luôn. Hiện nay, việc nhập dữ liệu mới phải trả 10.000 đồng/tờ khai, và nếu 30 triệu người phải cấp mới thì sẽ tiêu tốn khoảng 300 tỷ đồng, gây lãng phí rất lớn.
Tuy nhiên, để thực hiện quản lý dân cư thông qua số định danh cá nhân thì cần thiết phải hoàn thiện và đưa vào khai thác, sử dụng CSDL quốc gia về dân cư. Đây là dự án quy mô lớn, tính chất phức tạp, phạm vi triển khai rộng khắp, nguồn vốn đầu tư rất lớn (3.367 tỷ đồng), trong khi điều kiện ngân sách nhà nước còn nhiều hạn chế.
Hiện nay, khung pháp lý cho việc triển khai dự án CSDL quốc gia về dân cư đã được hoàn thiện, đã xây dựng hạ tầng Trung tâm dữ liệu quốc gia về dân cư tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, tổ chức cấp hơn 8 triệu số định danh cá nhân tại 16 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương thông qua công tác cấp căn cước công dân và phối hợp với Bộ Tư pháp cấp hơn 900.000 số định danh cá nhân cho trẻ em mới sinh tại 18 địa phương. Ngoài ra, công tác thí điểm, chuẩn bị cũng được triển khai ở các tỉnh, thành, cùng dữ liệu từ hệ thống tàng thư của công an là nguồn quan trọng để cung cấp cho CSDL quốc gia về dân cư. Bộ Công an cho rằng, việc triển khai đồng bộ xây dựng CSDL quốc gia về dân cư trên toàn quốc theo lộ trình đến năm 2020 là khả thi.
