Phản ánh đến Báo PLVN, ông Hồng Bỉnh Hiếu (ngụ phường Bùi Hữu Nghĩa, quận Bình Thủy, TP Cần Thơ) cho biết, gia đình ông tin tưởng, thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ tại gia; mỗi năm sinh hoạt 1 - 2 lần, có năm không tổ chức. Đây là tín ngưỡng được UNESCO công nhận Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vào 2016.
Trước đây, UBND phường có lập đoàn xuống kiểm tra, gia đình đã cam kết về an ninh trật tự, giờ giấc, âm thanh và được tổ chức bình thường. Tuy nhiên từ tháng 4/2025, cán bộ phường và trưởng khu vực một số lần gọi điện thoại mời ông lên làm việc vì cho rằng có tin báo về việc tổ chức các nghi thức trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ tại nhà ông.
“Thời điểm đó tôi không có dự định tổ chức và cũng chưa tổ chức. Từ trước đến nay, nếu tôi có tổ chức, đều có văn bản thông báo và cam kết rõ ràng với khu vực và UBND phường”, ông Hiếu nói.
Trước đó, hồi tháng 2/2025, ông Hiếu gửi thông báo cho phường về việc sinh hoạt tín ngưỡng và đã tổ chức xong. Tuy nhiên đến tháng 4/2025, UBND phường trả thông báo cho ông Hiếu vì cho rằng thông báo không đúng quy định.
Trong Văn bản 308 ngày 12/5/2025 gửi ông Hiếu, UBND phường Bùi Hữu Nghĩa khẳng định việc công chức phường mời làm việc mà không gửi thư mời là chưa đúng và đã chấn chỉnh. Cũng trong văn bản có nội dung: “Ông Hiếu muốn tổ chức sinh hoạt tín ngưỡng phải bảo đảm theo các nguyên tắc, điều kiện đăng ký HĐTN quy định tại các Điều 10, 11, 12, 13 Luật Tín ngưỡng, Tôn giáo (TNTG). Nội dung thông báo của ông Hiếu là chưa thực hiện đúng quy định của Luật TNTG”. Công văn cũng đề nghị “ông Hiếu trước khi tổ chức phải thực hiện đầy đủ trình tự, nội dung theo quy định của Luật TNTG”.
Trước thông tin này, ông Hiếu băn khoăn: “Không gian thờ của gia đình tôi không phải là CSTN, nên có bị buộc phải tuân thủ những quy định này hay không?”.
 |
Văn bản 308 của UBND phường. (Ảnh trong bài: Đ.Thương) |
Theo PV ghi nhận, ngôi nhà nơi ông Hiếu đang thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu nằm trong một hẻm nhỏ với kết cấu 1 trệt, 1 lầu. Không gian thờ được bố trí trên lầu với diện tích khoảng 25m2, ban thờ có nhiều tượng, chiếm hơn một nửa diện tích. Không gian trống còn lại khá hẹp, khoảng 10m2.
Trao đổi với Báo PLVN, bà Phạm Anh Đào - Phó Chủ tịch UBND phường Bùi Hữu Nghĩa cho biết, việc thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu được cho phép và đã được công nhận di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Việc ông Hiếu lập ban thờ theo tín ngưỡng thờ Mẫu tại nhà trong phạm vi gia đình là điều hết sức bình thường; tuy nhiên phải bảo đảm an ninh trật tự, không gây ảnh hưởng tới bà con trong khu dân cư.
“Ông Hiếu thờ tại gia, trong khuôn viên gia đình nên không cần làm đơn hay thông báo cho UBND phường. Vì vậy, thông báo ngày 12/2/2025 của ông gửi UBND phường là không đủ cơ sở để tiếp nhận đơn nên mời lên để trả đơn”, bà Đào nói.
Tuy nhiên, bà Đào cho rằng mặc dù không phải CSTN, nhưng gia đình ông Hiếu muốn tổ chức HĐTN thì phải bảo đảm theo nguyên tắc, điều kiện và đăng ký theo Luật TNTG.
Nhận định về vấn đề này, Luật sư (LS) Trần Công Tú, GĐ Cty Luật TNHH MTV Luật Văn (Đoàn LS Cần Thơ) cho biết, theo khoản 4 Điều 2 Luật TNTG thì CSTN là nơi thực hiện HĐTN của cộng đồng như đình, đền, miếu, nhà thờ dòng họ và những cơ sở tương tự khác. Theo khoản 1 Điều 12 Luật TNTG: “HĐTN của CSTN phải được đăng ký, trừ CSTN là nhà thờ dòng họ”.
“Điện thờ tư gia không phải là đình, đền, miếu, nhà thờ dòng họ nên không được công nhận là CSTN; không phải đăng ký HĐTN. HĐTN tại các điện thờ tư gia chỉ được phục vụ riêng cho gia đình”, LS Tú nói.
Ở một góc nhìn khác, LS Nguyễn Ngọc Trâm (Đoàn LS TP HCM) cho rằng: “Vì HĐTN tại các điện thờ tư gia chỉ được phục vụ riêng cho gia đình, nên nếu gia đình ông Hiếu mời thêm những người khác đến sinh hoạt tín ngưỡng vào một số dịp, thì ý kiến của UBND phường cũng là có cơ sở pháp lý”. LS Trâm cho rằng cơ quan quản lý TNTG cần có giải thích rõ ràng về vấn đề này, tránh để xảy ra những tình huống “khó xử” như UBND phường và gia đình ông Hiếu đang gặp phải.
