Được giao đất nhưng… không có đường vào
Như PLVN đã thông tin, do bị chính quyền địa phương giao đất khi chưa giải phóng mặt bằng “sạch” hoàn toàn nên Cty Đạt Phát (trụ sở thị trấn Đồng Đăng, huyện Cao Lộc, Lạng Sơn) đã phải “vật vã” nhiều năm liền, thỏa thuận hỗ trợ thêm cho người dân để được triển khai dự án xây dựng Nhà máy ván ép MDF tại thôn Khơ Đa, xã Tân Mỹ, huyện Văn Lãng.
Khó khăn lúc này vẫn chưa hết. Để triển khai dự án, Cty vẫn phải mượn đường vận chuyển vật liệu, thiết bị vì không có đường vào chính thức. Đến 2014 (tức 5 năm sau khi có Quyết định giao đất), UBND huyện Văn Lãng mới có Thông báo về việc “thu hồi đất mở đường ngang đấu nối với QL4A xây dựng đường vào Nhà máy ván ép xuất khẩu của Cty Đạt Phát”. Tiếp tục phải đến 2016, Cty mới tiến hành thỏa thuận hỗ trợ xong với người dân để di chuyển 2 ngôi mộ ra khỏi đường đi vào. Sau quá trình thi công, đến tháng 4/2017, dự án mới chính thức có đường vào sau gần 8 năm từ khi được Lạng Sơn giao đất.
Chưa hết, theo Đạt Phát, trong giai đoạn khó khăn trên, dù mang tiếng được ưu đãi nhưng Cty đã rất khó khăn khi tiếp cận các ưu đãi đầu tư của tỉnh. Thậm chí, Cục Thuế Lạng Sơn còn yêu cầu Cty phải nộp tiền thuê đất từ 2009 (thời điểm giao đất) trong khi đến năm 2016 mới có mặt bằng “sạch”.
Không những vậy, Cục Thuế còn 2 lần phong tỏa tài khoản và cưỡng chế tài khoản để thu tiền thuê đất của Cty hơn 720 triệu đồng. Trong khi đó, biên bản bàn giao đất giữa Sở TN&MT, UBND huyện Văn Lãng cho Đạt Phát năm 2009 đã có nhiều nội dung không đúng như chính UBND huyện Văn Lãng đã thừa nhận sau này là “Trong biên bản giao đất không giao nhà văn hóa, miếu thổ công, trạm mobile và không xác định được bãi tha ma trẻ em. Do đó, khi DN tiến hành san ủi, một số người dân ra sức ngăn cản”.
Cho đến nay, Đạt Phát vẫn không nhất trí với cách tính thời điểm sử dụng đất từ năm 2009 theo Biên bản bàn giao trên, mà cho rằng phải được tính từ thời điểm nhận mặt bằng “sạch” hoàn toàn.
Theo tìm hiểu, trong giai đoạn 2009-2017, để giải quyết hậu quả từ việc chính quyền bàn giao đất không “sạch” và xử lý ổn thỏa những cản trở của người dân với dự án của Đạt Phát; thì ông Trần Văn Tưởng (Giám đốc Cty Đạt Phát) đã sử dụng tư cách cá nhân để thỏa thuận nhận chuyển nhượng đất của một số hộ dân thôn Khơ Đa. Diện tích chuyển nhượng lên tới cả ngàn m2 này nhằm mục đích triển khai xây dựng Nhà máy ván ép MDF giai đoạn 2 theo đúng Giấy chứng nhận đầu tư mà Cty được cấp (tổng diện tích hai giai đoạn hơn 36.000m2) cũng như để triển khai những dự án khác của Cty Đạt Phát (khi đó chính quyền địa phương sẽ không phải làm thủ tục đền bù, GPMB).
Chưa hết trắc trở
Những tưởng khi đã có mặt bằng “sạch” vì đã tự nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì việc triển khai dự án mới của Cty Đạt Phát sẽ thuận lợi hơn. Tuy nhiên, việc Cty triển khai Dự án xây dựng kho ngoại quan đa năng, khu chế biến gia công hàng hóa xuất nhập khẩu (dự án kho ngoại quan) và Dự án bến xe, kho bãi địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hóa xuất nhập khẩu (dự án bến bãi) lại gặp những trắc trở mới.
Một trong vướng mắc chính là việc địa phương cho rằng ông Tưởng đã nhận chuyển nhượng một số thửa đất không đúng thủ tục nên không làm thủ tục cho ông Tưởng đứng tên. Nên ông Tưởng cũng không thể chuyển nhượng hoặc góp vốn vào Đạt Phát nhằm triển khai các dự án như kế hoạch.
Đáng nói, những diện tích đất trên đều đã được các hộ dân bàn giao cho ông Tưởng và nằm trong quy hoạch đất thương mại dịch vụ nhưng sau nhiều năm vẫn không được tháo gỡ để triển khai dự án.
Dự án bến bãi của Cty Đạt Phát được UBND tỉnh Lạng Sơn đồng ý chủ trương cho xây dựng địa điểm tập kết hàng hóa xuất khẩu tập trung tại thôn Khơ Đa theo Văn bản 559/UBND – KTTH ngày 15/6/2016. Trước đó, Cục Hải quan tỉnh đã đồng ý và có văn bản đề nghị UBND tỉnh xem xét.
Tiếp đó, UBND tỉnh còn có văn bản đồng ý cho xe Trung Quốc qua cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị và cửa khẩu phụ Cốc Nam vào bãi tập kết hàng hóa của Cty Đạt Phát để nhận hàng. Tổng cục Hải quan cũng có văn bản đồng ý đối với địa điểm tập kết, kiểm tra hàng hoá xuất nhập khẩu của Cty Đạt Phát tại thôn Khơ Đa.
Từ những chủ trương trên, Đạt Phát đã triển khai san gạt mặt bằng, xây dựng bến bãi làm điểm tập kết hàng hóa trên phần diện tích đất ông Tưởng đã nhận chuyển nhượng.
Đến 2017, Công an tỉnh Lạng Sơn đã chấp thuận nghiệm thu PCCC với công trình tại địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá và kho ngoại quan đa năng Đạt Phát giai đoạn I. Cùng với đó, UBND tỉnh cũng ban hành giá dịch vụ tạm thời và quản lý thu phí dịch vụ xe ra, vào cũng như quản lý thu phí tại địa điểm tập kết, kiểm tra, giám sát hàng hoá xuất nhập khẩu tập trung của Cty.
Cùng thời gian này, tại thôn Khơ Đa, Đạt Phát còn triển khai san gạt, xây dựng dự án kho ngoại quan trên cơ sở Quyết định (năm 2013) của Tổng cục Hải quan về thành lập kho ngoại quan (đến 2015, Tổng cục Hải quan có quyết định chuyển kho ngoại quan sang vị trí mới cách kho cũ 300m).
Doanh nghiệp phản ánh “bị đối xử bất công”
Vì cả hai dự án được triển khai khi chưa hoàn tất hồ sơ pháp lý khác nên vào tháng 10/2017, Chủ tịch UBND tỉnh đôn đốc các sở, ban, ngành, UBND huyện Văn Lãng hoàn thiện các thủ tục hành chính cho DN để dự án chính thức đi vào hoạt động, tránh lãng phí nguồn lực đầu tư.
Thực hiện yêu cầu này, Sở Tài chính phê duyệt giá dịch vụ xe ra, vào bãi tập kết để làm căn cứ thu tiền nộp ngân sách nhà nước; Sở KH&ĐT thẩm định dự án có có ý kiến “đồng ý cho DN đầu tư dự án” và khẳng định “dự án phù hợp với quy hoạch và kế hoạch”.
Liên tiếp những năm sau đó, lãnh đạo UBND tỉnh Lạng Sơn đều tổ chức họp bàn và có ý kiến yêu cầu sở, ban ngành giúp chủ đầu tư sớm hoàn thành các thủ tục hành chính. Tuy nhiên, cho đến nay, các thủ tục đầu tư để đưa các dự án chính thức hoạt động vẫn chưa thể hoàn tất theo chỉ đạo trên mà trắc trở nhất vẫn là khâu hoàn thiện thủ tục pháp lý đối với các hợp đồng nhận chuyển nhượng đất giữa ông Tưởng và các hộ dân trước đây. Rất nhiều hợp đồng đều đã được ông Tưởng hoàn tất theo hướng dẫn tại Công văn 736/STNMT-IND ngày 21/8/2013 của Sở TN&MT Lạng Sơn nhưng sau đó thì Văn phòng đăng ký đất đai huyện Văn Lãng đã không đồng ý xác nhận với nhiều lý do khác nhau.
Trong khi đó, Cty Đạt Phát đang phải đối mặt với Quyết định xử phạt hành chính về môi trường của UBND tỉnh. Cùng với đó, cá nhân ông Tưởng cũng phải đối mặt với hai quyết định xử phạt (về hành vi chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng sang đất phi nông nghiệp khi chưa được phép) với số tiền phạt và khắc phục hậu quả lên tới gần 7 tỷ đồng.
Việc xử phạt như trên khiến DN cho là bị đối xử bất công bởi rõ ràng khu đất thực hiện san gạt đã có quy hoạch chuyển sang đất phi nông nghiệp. Đồng thời, việc san gạt trên được triển khai từ năm 2016-2017 trên cơ sở có các văn bản đồng ý chủ trương triển khai dự án của UBND tỉnh và trên diện tích đất đã nhận chuyển nhượng. Nếu DN hoặc cá nhân Giám đốc DN có vi phạm về sử dụng đất, tại sao không xử lý từ 2016 mà phải đợi đến 2021 mới xử phạt theo Nghị định ban hành vào năm 2019.
Những khía cạnh pháp lý trong việc xử phạt “muộn màng” này sẽ được một số luật sư “mổ xẻ” trong số báo tới đây.
