Chốn yên nghỉ của người tâm thần
Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn thành lập năm 1979. Từ thời điểm ấy, đội ngũ lãnh đạo trung tâm đã nghĩ đến chuyện xin riêng một nơi an nghỉ cho những người tâm thần không có gia đình hoặc không được gia đình đón về.
Bởi, nghĩa tử là nghĩa tận. Lúc sống đã tận mắt chứng kiến họ chống chọi với bệnh tật, ai cũng mong lúc nằm xuống, người tâm thần không có gia đình cũng được chăm lo hậu sự như bao người bình thường khác. Vậy là nghĩa địa riêng cho người tâm thần ra đời dưới sự chấp thuận của UBND xã Hoài Hảo.
Nghĩa địa đầu tiên nằm trên một khu đất cát, cách trung tâm vài cây số về hướng Tây. “Thời đó, mức hỗ trợ mai táng phí chỉ 2 triệu đồng/người. Vậy nên, để tiết kiệm chi phí, anh em trung tâm chia nhau đảm nhiệm các phần việc liên quan đến hậu sự.
Trên nền đất cát, huyệt mộ cho người đã khuất rất dễ sạt lở. Có 20 mộ chôn tại đây là đúng 20 lần huyệt mộ bị sạt lúc đưa quan tài xuống, anh em ở Trung tâm phải đào đến lần hai, lần ba mới hoàn tất việc chôn cất”, ông Võ Khắc Trực - Trưởng phòng tổ chức của Trung tâm nhớ lại.
Hơn 6 năm nay, do nghĩa địa nằm ở khu vực quy hoạch của địa phương nên Trung tâm được cấp mảnh đất mới với diện tích hơn 670m2. Nghĩa địa mới nằm ngay bên cạnh nghĩa địa nhân dân của hai thôn Phụng Du 1 và Phụng Du 2 (thuộc xã Hoài Hảo).
Đi một vòng thắp nén hương cho những người đã khuất, ông Trực khẽ nhắc về hoàn cảnh ẩn chứa đằng sau mỗi cái tên trên bia mộ. Có người vốn là người tâm thần lang thang được tập trung về trung tâm nên không thể khai thác được thông tin gia đình để có thể báo tin khi họ bước qua bên kia thế giới.
Có người, Trung tâm biết thông tin về gia đình nhưng khi tìm về báo thì người nhà không còn ai. Có người, gia đình còn đầy đủ nhưng quá nghèo hoặc cha mẹ đã già yếu nên nhờ trung tâm lo hậu sự.
Lúc thắp hương cho từng ngôi mộ, ông Đoàn Thế Tuấn - Giám đốc Trung tâm tâm sự: “Mỗi người về bên kia thế giới là nỗi đau để lại cho những người còn lại ở Trung tâm. Có một cụ già ở địa phương, mỗi lần có người mất cụ đều đến đây đưa tiền. Cụ nói với tôi, tình người nằm ở những việc làm giản đơn nhất. Nếu ở nhà, đến lúc mất chưa chắc cụ đã được mồ yên mả đẹp như thế này”.
Ông Tuấn cũng trăn trở: “Đây là khu nghĩa địa mới của trung tâm. Chúng tôi rất muốn xây tường rào khang trang nhưng vì kinh phí hạn hẹn nên chưa thực hiện được. Còn một số mộ ở khu nghĩa địa cũ nằm trong khu quy hoạch nên sắp tới sẽ di dời về đây. Họ là những người kém may mắn trong xã hội nên mỗi người may mắn như chúng ta hãy cùng góp một phần công sức để giúp cho những người kém may mắn kia được yên nghỉ ấm lòng dưới ba tấc đất”.
Theo tìm hiểu của chúng tôi, mỗi lần có người qua đời, những người bệnh đang sống ở Trung tâm đều đưa tiễn. 3 ngày sau tang lễ, Trung tâm tổ chức cúng mở cửa mả. Vào các ngày 14, rằm, 30, mùng một âm lịch hàng tháng, bàn thờ ở nhà tang lễ của Trung tâm lại đầy trái cây, nhang đèn lên hương khói. 20 tháng Chạp hàng năm, Trung tâm lại tổ chức chạp mả, tôn tạo, quét vôi mới cho từng ngôi mộ.
Ấm nồng nén tâm hương
Ngoài khu nghĩa địa, những người tâm thần tại Trung tâm Nuôi dưỡng người tâm thần Hoài Nhơn còn được thờ cúng tại nhà tang lễ nằm trong khuôn viên của trung tâm. Nơi đây in dấu những tấm lòng nhân hậu với người bệnh tâm thần.
Ông Tuấn cho biết: “Hiện Trung tâm đang nuôi dưỡng gần 500 người tâm thần, trong đó có 144 đối tượng lang thang không có gia đình. Trong khả năng của mình, cán bộ Trung tâm chung tay lo chuyện hậu sự, đồng thời lưu lại hình ảnh và thông tin liên quan để hỗ trợ các gia đình đi tìm người thân, có nguyện vọng dời mộ về quê hương. Chế độ mai táng phí là 3 triệu đồng/đối tượng nên chi phí lo hậu sự cho người đã khuất thường phải trích từ nguồn từ thiện để đảm bảo”.
Ông Tuấn kể: “Một bệnh nhân đã từng nói với tôi: “Dù kém may mắn nhưng sống ở Trung tâm này tôi thấy mãn nguyện và cảm thấy may mắn rất nhiều so với những người không nơi nương tựa, lang bạt ngoài xã hội”. Tôi cảm thấy rất vui khi nghe người bệnh nói như thế và đó là một động lực để những cán bộ, nhân viên ở đây làm tốt hơn nữa trách nhiệm của mình đối với người bệnh”.
Khi vào thăm nhà tang lễ của trung tâm, chúng tôi thật sự bất ngờ khi nhìn thấy ngay trước bàn thờ là thùng “Hương nhu”, nơi đựng những đồng tiền đóng góp để hương khói cho những người bất hạnh đã khuất.
Trên góc tường là danh sách những doanh nghiệp, cá nhân đóng góp tu sửa nhà tang lễ của trung tâm được đóng khung trang trọng. Mỗi lần tổ chức bữa ăn ngon từ thiện cho người tâm thần, các nhà hảo tâm không quên đặt lễ cúng lên bàn thờ. Thế mới biết, tình thương của cộng đồng dành cho những số phận không may mắn không chỉ dừng lại khi họ còn sống mà còn tiếp nối khi họ đã lìa xa cuộc đời.
