Một lô hàng có tranh chấp…
Cty USPC có quan hệ thương mại lâu năm với Cty Tuna Fish Bình Định. Tháng 7/2012, hai doanh nghiệp ký hợp đồng gia công chế biến hàng đông lạnh. Theo đó, Cty USPC gia công 20 tấn cá ngừ nguyên con thành sản phẩm cá ngừ xông CO đông lạnh để xuất khẩu.
Sau khi thực hiện xong, Cty Tuna Fish Bình Định đã nhận một phần hàng. Số còn lại hơn 11 nghìn kilogam, Cty Tuna Fish Bình Định ký hợp đồng ủy thác xuất khẩu cho Cty USPC. Theo hợp đồng ủy thác xuất khẩu ngày 25/9/2012, Cty Tuna Fish Bình Định, chủ sở hữu lô hàng ủy thác cho Cty USPC xuất khẩu lô hàng này cho khách hàng nước ngoài. Cty Tuna Fish Bình Định vẫn là chủ sở hữu lô hàng cho đến khi nó được giao cho khách mua.
Trước đó, Cty USPC đã tìm được đối tác mua hàng là Cty LT Fish Market (Hoa Kỳ) và làm thủ tục mở tờ khai xuất khẩu hàng hóa mở tại Chi cục Hải quan KCN Sóng Thần để xuất hàng cho Cty LT Fish Market. Sau khi ký hợp đồng ủy thác, đầu tháng 10/2012, Cty USPC đã xuất khẩu lô hàng này.
Khi lô hàng rời cảng Việt Nam thì Cty Tuna Fish Bình Định thay đổi yêu cầu thanh toán, đòi Cty USPC và bên mua phải thanh toán tiền của lô hàng xuất khẩu trong 7 ngày kể từ khi xuất hàng. Yêu cầu trên không được Cty USPC chấp nhận nên hai bên xảy ra tranh chấp và Cty Tuna Fish Bình Định… đòi lại hàng.
Mặc dù Cty USPC có văn bản giải thích rằng, việc đòi lại hàng sẽ làm thiệt hại về tài chính và uy tín với đối tác nước ngoài nhưng Cty Tuna Fish Bình Định kiên quyết đòi lại hàng. Thậm chí, theo bà Nguyễn Thị Thu Hà, mẹ đẻ của bà Minh Trang thì tháng 10/2012, khi lô hàng mới được xuất khẩu thì ông Đỗ Tấn Vinh, Giám đốc Cty Tuna Fish Bình Định và vợ là Trịnh Thị Ngọc Sâm còn tố cáo bà Trang “lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” đến Công an tỉnh Bình Dương khiến Cty USCP không còn cách nào khác là phải triệu hồi lô hàng đã xuất khẩu và “muối mặt” xin lỗi khách hàng về sự cố này.
Ngày 17/11/2012, Cty USPC làm thủ tục nhập lại lô hàng trên tại chính Chi cục Hải quan KCN Sóng Thần, đúng cả về số lượng và mã số hàng hóa. Do là “tái nhập” mà doanh nghiệp kê khai nên Chi cục Hải quan KCN Sóng Thần đã không áp thuế nhập khẩu đối với lô hàng này.
…Và hai tội danh thiếu căn cứ
Những tưởng việc triệu hồi và trả lại hàng là xong. Thế nhưng, liên tục 3 tháng, từ tháng 11/2012 đến tháng 1/2013, Cty USPC thông báo cho Cty Tuna Fish Bình Định đến nhận lại lô hàng mà công ty này đã đòi về. Thế nhưng, đáp lại những thông báo trên của Cty USPC chỉ là sự im lặng một cách khó hiểu. Lý do của việc im lặng này là Cty Tuna Fish Bình Định không muốn nhận hàng nữa mà muốn… đòi tiền. Theo phản ánh của bà Nguyễn Thị Thu Hà, trong buổi làm việc ngày 20/11/2012 tại Cơ quan điều tra (CQĐT) Công an tỉnh Bình Dương, đại diện Cty Tuna Fish Bình Định cho rằng lô hàng trên “không phải” là hàng của công ty này và đổi ý đòi hơn 145 nghìn USD theo giá bán lô hàng với đối tác.
Không chỉ bị Cty Tuna Fish Bình Định làm khó, trong thời gian này, Cty USPC còn bị cơ quan điều tra yêu cầu “giải trình”. Việc cơ quan điều tra đã tích cực can thiệp vào tranh chấp giữa hai doanh nghiệp cho thấy vụ tranh chấp thương mại này có dấu hiệu bị hình sự hóa ngay từ thời điểm phát sinh.
Việc tranh chấp kéo dài gần hai năm giữa hai công ty chưa được giải quyết dứt điểm thì bất ngờ ngày 18/9/2014, CQĐT Công an tỉnh Bình Dương khởi tố và có quyết định bắt tạm giam bà Minh Trang về tội “Trốn thuế”. CQĐT cáo buộc bà Trang đã “khai báo gian dối” về lô hàng được “triệu hồi” trở về để trả cho Cty Tuna Fish Bình Định. Trước đó, tháng 7/2014, Chi cục Hải quan KCN Sóng Thần cũng đã có quyết định ấn định thuế đối với lô hàng này vì lý do “chưa có căn cứ xác định đây là lô hàng tái nhập” dù lô hàng xuất khẩu và tái nhập vẫn nguyên đai, nguyên kiện đều cùng một mã hàng, cùng bộ hồ sơ và do chính doanh nghiệp đã nhận hàng gửi lại.
Không những vậy, bà Minh Trang còn bị khởi tố thêm tội “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” vẫn liên quan đến lô hàng này. Vậy là, Cty USPC vừa mất phí gia công, phí xuất khẩu ủy thác, mất uy tín khi triệu hồi lô hàng đã bán về và đổi lại bà Minh Trang nhận được… 2 tội tày đình”.
Theo Luật sư Trần Việt Hùng, Văn phòng Luật sư Trí Việt, Đoàn Luật sư Hà Nội, rõ ràng đây là một vụ việc có dấu hiệu oan sai. Đối với tội “Trốn thuế”, nếu thực sự lô hàng tái nhâp không phải là lô hàng đã xuất thì trách nhiệm nộp thuế thuộc về Cty USPC không phải trách nhiệm cá nhân Phó Giám đốc nên việc khởi tố là không có căn cứ pháp luật. Hơn nữa, chưa đủ căn cứ xác định đây là hai lô hàng khác nhau nên việc ấn định thuế còn đang có khiếu nại, không thể quy kết cá nhân nào là trốn thuế. Đối với lô hàng đã triệu hồi về, Cty USPC nhiều lần yêu cầu Cty Tuna Fish Bình Định đến nhận lại nhưng Cty này không chịu đến nhận. Như vậy, không có ai “chiếm đoạt” tài sản của Cty Tuna Fish Bình Định cả, mà chỉ là vấn đề tranh chấp thương mại thuần túy.
Theo Luật sư Hùng, đây là tranh chấp thương mại và thẩm quyền giải quyết thuộc về tòa án nên việc khởi tố hình sự đối với bà Trang là không đúng pháp luật. Đồng tình với quan điểm này, Luật sư Ngô Trung Kiên, ĐLS Hà Giang cho rằng, đây là tranh chấp thương mại và các bên phải khởi kiện để làm rõ trách nhiệm trong việc thực hiện hợp đồng ủy thác xuất khẩu và có thể yêu cầu tòa án buộc bên có lỗi phải bồi thường. Việc CQĐT quy kết bà Minh Trang phạm tội “Trốn thuế, Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” là không có căn cứ pháp luật và có dấu hiệu oan sai. PLVN sẽ tiếp tục thông tin về vụ việc này.
