Thần Shu- Thần của không khí ngăn trời và đất

(PLVN) - Shu là Thần gió của người Ai Cập là người chồng trong đôi vợ chồng thần linh đầu tiên kể từ khi thế giới bắt đầu được hình thành. Vị thần thường giơ tay đỡ lấy mình nữ thần Nut, để ngăn bầu trời sụp đổ và bảo vệ mặt đất. Tuy không có bất cứ đền thờ nào dành riêng cho Shu nhưng ông vẫn nhận được sự tôn kính đặc biệt của nhân dân trên khắp đất nước Ai Cập.
Các vị thần trong thần thoại Hy Lạp
Các vị thần trong thần thoại Hy Lạp

Một trong ba vị thần đầu tiên sáng tạo thế giới

 Shu có nghĩ là “khoàng không trống rỗng”, là một trong số các vị thần nguyên thủy trong Thần thoại Ai Cập, là hiện thân của không khí ở thành phố Heliopolis. Ông cũng là một trong Bộ 9 vĩ đại của Heliopolis. Thần Shu được sinh ra khi thần Ra tối cao, dưới cái tên Ra-Atum, khạc hay hắt hơi và phun ông ta từ trong miệng ra. Vợ ông là Tefnut, nữ thần độ ẩm, sương mai cũng được sinh ra theo kiểu đó. Shu và Tefnut đã rời xa Ra-Atum, để đi khảo sát khu vực Nun, vực nước đen ngòm vốn đã tồn tại từ thủa khai thiên lập địa. Và giờ đây ba vị thần riêng biệt từ từ khám phá vùng nước Nun mênh mông lan tràn vô tận.

Mặc dù chưa có âm nhạc, còn chưa có màu sắc, nhưng thần Ra tìm thấy niềm vui khi đã tạo ra con trai và con gái mình. Đó là một khởi đầu tốt đẹp, những viên gạch đầu tiên để 3 vị thần sáng tạo ra thế giới. Shu được miêu tả trong nhiều bức vẽ như là một người mang một chiếc lông ngỗng trên đầu. Cũng đôi khi người ta bắt gặp ông với hình ảnh có 4 cọng lông ngỗng trên đầu, trong hình ảnh này thì ông liên kết với thần chiến tranh Anhur.

Tranh vẽ thần Shu - vị thần sáng tạo ra thế giới
Tranh vẽ thần Shu - vị thần sáng tạo ra thế giới  

Ông là cha của thần mặt đất Geb và nữ thần bầu trời Nut. Về sau, Nut và Geb lại kết hôn, sinh ra Osiris, Isis, Seth và Nephthys. Chắt của ông là Horus và Anubis. Ông cũng là vị thần của ánh sáng, nhưng không phải là thần mặt trời. Sự chiếu sáng của ông xóa tan đi bóng tối của sự hỗn loạn, chia cách ngày và đêm, tách biệt dương trần với địa ngục. Shu cũng liên kết chặt chẽ với thần Ra.

Ông cũng là một trong những vị thần trên con thuyền mặt trời, giúp Ra đánh đuổi con rắn quỷ Apep, đem ánh mặt trời vào mỗi bình minh. Mọi người biết đến ông là vị thần của những cơn gió. Là một thần gió, ông đem lại sự mát dịu cho nhân loại, cấp thêm gió cho những chiếc thuyền xuôi dòng sông Nile. Shu được coi như biểu tượng của sự bình tĩnh, làm xoa dịu mọi thứ và là người lập lại hòa bình. Những đám mây được coi là xương của ông, được xem là những nấc thang để đưa linh hồn người chết về thiên đàng. Shu là vị pharaoh thứ 2 cai trị sau Atum-Ra.

Tuy nhiên, con rắn quỷ Apep và những người theo phe nó bắt đầu chống phá lại ông. Sau khi đánh bại được Apep và tay sai, Shu trở nên yếu ớt và đã truyền ngôi lại cho Geb. Ông quay về thiên đàng, bảo vệ ánh sáng mặt trời và lại tiếp tục chiến đấu với Apep hằng đêm. Ông cũng là một vị thẩm phán dưới địa ngục Duat, phán xét các linh hồn người chết tại “Đại sảnh của Ma›at”.

Trách nhiệm đứng giữa chống đỡ trời và đất

Theo truyền thuyết của người Ai Cập cổ đại, Shu và Tefnut kết hôn với nhau, lại đẻ ra một nam một nữ là Geb và Nut. Hai anh em họ muốn lấy nhau nhưng vấp phải sự phản đối của thần Ra. Khi thấy Geb và Nut ôm nhau say đắm, thần Ra vô cùng tức giận đã lệnh cho Shu phải chia tách họ ra. Và khi biết Nut có thai, Ra tuyên bố Nut “sẽ không sinh con vào bất cứ ngày nào trong năm”. Bấy giờ, 1 năm chỉ có 360 ngày. 

Thần trí tuệ Thoth biết được chuyện nên đã tìm cách giúp. Ông cùng thần Mặt trăng Khonsu đánh cờ và giao ước nếu Khonsu thua thì phải đưa cho Thoth một phần ánh sáng của mình. Thoth là vị thần trí tuệ nên Khonsu đã thua ông rất nhiều lần, và số ánh trăng thu được đủ tạo thêm 5 ngày nữa. Trong 5 ngày này, Nut đã hạ sinh 5 vị thần: Osiris, Isis, Set, Nephthys và Horus.

Còn trách nhiệm của Thần Shu là đứng giữa 2 người con của mình, nâng nữ thần Nut lên cao để trở thành nữ thần Bầu trời và đẩy Geb xuống dưới trở thành thần Mặt Đất. Shu là thần gió đã tạo ra bầu không khí, ngăn giữa 2 người con. Vậy là Trời và Đất mãi mãi không bao giờ được gần nhau. Thần Geb vì quá thương nhớ người tình nên thường xuyên gây ra những đơn địa chấn (động đất thời nay).

Để tránh cho 2 người con gặp nhau, Thần Shu phải lãnh trách nhiệm đứng giữa chống đỡ Trời và Đất. Ông tạo ra cây cỏ, tạo nên sự sống và đem lại ruộng đồng cho người. Có thể nói ông là “Người khổng lồ Atlas” của thần thoại Ai Cập. Vì vậy đôi khi tên của ông được dịch ra là “Người chặn đường”. Trong một câu chuyện thần thoại khác, Shu và Tefnut đã ra đi để khám phá vùng biển Nun. Ra-Atum rất nhớ họ, cho rằng cả 2 đã bị lạc nên ông đã gửi thần Mắt đi tìm họ.

Khi cả 2 quay về, hạnh phúc vì đoàn tụ, Ra khóc rất nhiều và những giọt nước mắt đó tạo ra những con người đầu tiên. Một thần thoại khác nói rằng, Tefnut vì bất hòa với cha mình, Ra, nên bà đã rời bỏ Ai Cập, mang theo nguồn nước tới Nubia, khiến đất đai trở nên khô cằn. Bà sống tại Nubia với hình hài một con sư tử cái, giết những động vật xung quanh để uống máu. Ra hối hận đã sai Shu và Thoth đi tìm bà. Thoth và Shu biến thành khỉ đầu chó và bắt đầu tìm kiếm vị nữ thần này để thuyết phục bà quay trở lại. Khi gặp hai người, Tefnut từ chối quay về vì bà cho rằng mình đang sống rất hạnh phúc tại đây. Thoth cố gắng thuyết phục bà, hứa sẽ tổ chức một buổi lẽ thật linh đình nếu bà đồng ý. Cuối cùng bà cũng chấp nhận quay về. Cả 3 theo đường nước sông Nile trở về, khắp các thành phố và đem nước trở về cho vùng đất Ai Cập.

Sau đó, bà và Shu kết hôn với nhau. Bởi vì điều này mà Shu có liên quan chặt chẽ với thần thợ săn  Anhur  có nghĩa là “Người mang trở lại những gì xa cách”, có vợ là nữ thần sư tử Menhit, cũng bỏ đi tới Nubia và cũng phải quay về. Ra-Atum rất buồn rầu tưởng là mình đã mất hai đứa con nên khi thấy họ trở về thần mừng đến chảy nước mắt, từ những giọt nước mắt này mà những con người đầu tiên được hình thành.

Thần Shu nối ngôi thần Ra nhưng những kẻ đi theo con rắn thần Apep hung ác vẫn tiếp tục chống phá ông. Chán ngán vì xung đột không ngớt, ông đã thoái vị, để cho con mình là Geb lên ngôi. Sau một cơn giông bão khủng khiếp kéo dài hơn một tuần, Shu lên ở hẳn trên trời. Đôi khi, giống như thần mặt trời Ra, Shu được thể hiện với một cái đầu sư tử. Dưới thời Akhenaton, ông và hoàng hậu Nefertiti tự coi mình là hiện thân của thần Shu. Cho đến nay, tại Iunet có một nơi gọi là “Nhà của Shu” và tại Djeba cũng có một nơi gọi là “Chỗ ngồi của Shu” những minh chứng còn sót lại thể hiện sự tôn kính của người dân Ai Cập với vị thần gió này

Đọc thêm