(PLO) - Nằm ngay đằng sau bến xe của quận 8- TP. Hồ Chí Minh , không hề "cách chở đò ngang" nhưng xóm ve chai vẫn mang tên là "ốc đảo". Không phải là khoảng cách về địa lí mà khoảng cách về văn hóa, lối sống đã khiến cuộc sống của người dân ở đây trở lên "biệt lập" với thế giới xung quanh
Bốn phương trời ta về đây chung vui
Giữ buổi trưa, cái nắng Sài Gòn càng thêm gay gắt. Xóm lao động nghèo thuộc khu phố 10, phường 5 nằm sau lưng bến xe Quận 8 càng ngột ngạt. Những hẻm ngoằn ngoèo, nối với nhau bởi những đoạn cua gấp khúc chỉ một đủ một xe máy chạy. Không khí oi bức, tù túng, lại thêm nắng nóng khiến mùi tanh hôi càng bốc lên nồng nặc.
Ông Lê Hồng Huỳnh, tổ trưởng khu phố 10 cho biết "Tôi đã sống ở đây hơn 20 năm, cũng thời gian đó "xóm ve chai" hình thành. Họ là dân nghèo gốc miền Đông, miền Tây, Bình Phước phiêu dạt về đây. Ban đầu những người này sống tạm bợ ở bên rạch Bồ Đề. Sau sinh con đẻ cái họ chở thành một cộng đồng". Trước thắc mắc về cái tên của xóm, ông Huỳnh giải thích "Trước kia xóm này có mấy cái ao rất lớn, nước đen kịt toàn rác thải, muỗi mòng chuột bọ nhiều vô kể. Vì vậy, tuy nằm ở giữa quận nhưng chẳng mấy khi có người lạ đến, cuộc sống ở đây cũng chẳng khác gì ốc đảo. Còn tên gọi ve chai là do nghề "truyền thống"".
Tất cả các phòng trọ trong xóm ve chai đều có chung một kiểu "thiết kế", "khép kín" với diện tích khoảng hơn 10m2 nhưng có cả toilet và bếp phía trong. Bốn phía được quây sơ sài bởi những tấm tôn han rỉ, thủng lỗ chỗ. Những tấm lợp mái tuy lành lặn hơn nhưng những tia nắng vẫn xuyên qua lỗ hổng xuống sàn gập ghềnh. Khoảng sân nhỏ chừng 6m2 có tới 4 cửa phòng trổ ra là không gian chung của 4 phòng trọ với gần 20 con người đang sinh sống.
|
Những cư dân của ốc đảo ve chai. |
Căn phòng "rộng rãi" nhất có diện tích chừng 12m2 là của vợ chồng anh Hải và tám đứa con. Năm 1962, cha mẹ anh Nguyễn Văn Hải từ Long An di cư lên TP.HCM. Họ dựng nhà bên cạnh rạch Bồ Đề. Năm 1976, Chị Huỳnh Thị cũng theo cha mẹ lên TP.HCM. Họ chở thành hàng xóm. Những ông bố bà mẹ không nghề nghiệp chọn công việc đi nhặc rác để sinh sống. Vậy là cô gái nhặt lông ngan lông vịt bén duyên với anh chàng xe ôm trong xóm nghèo.
Căn phòng ở phía trong cùng, tối tăm ẩm thấp với đủ các bao, túi nilon che chắn. Chủ nhân là bác Dương Thị Hồng. Người đàn bà chưa tới 60 tuổi nhưng già yếu như đã ngoài bảy mươi. Bác Hồng là dân gốc Chợ Lớn ,lấy chồng mới chuyển về quận 8. Sau làm ăn thất bát, chồng mất, bác mang cậu con trai đến thuê nhà ở xóm trọ này. Anh con trai bác Hồng đã lấy vợ cách đây ít lâu. Song do nhà cửa chật chội, nên đành gửi vợ con về đằng ngoại ở Cần Guộc (Long An) mỗi tuần về thăm một lần.
Kế bên phòng của bà Hồng là phòng của chị em sinh đôi Phạm Thị Kim Phượng và Phạm Thị Kim Hoa (1966). Cuộc đời của cặp sinh đôi này khá li kỳ và cảm động. Chị Phượng cho biết, mẹ chị bỏ lại hai đứa con mới sinh ngay ở cổng bệnh viện. Phượng được một gia đình ở huyện Thống Nhất (Đồng Nai) nhận nuôi. Người em gái may mắn hơn được một gia đình khá giả ở Thái Tổ (Quận 3) cưu mang. Họ sống suốt mấy chục năm mà không hề biết mình có người chị em song sinh tồn tại trên đời. Chỉ đến khi người mẹ nuôi của chị Hoa hấp hối, bà mới mang bí mật này nói cho con gái nuôi.
Chị Hoa đã lần tìm mấy năm trời mới tìm thấy "bản sao" của mình . Khi hội ngộ thì cả hai đều đã gần 30 tuổi nhưng chưa ai lập gia đình. Họ dắt nhau về xóm ve chai quận 8 để sống. Đến giờ cha mẹ là ai, quê quán ở đâu chúng tôi cũng không biết . Những ngày cuối đời chỉ biết nương tựa vào nhau mà sống".
Phòng cuối cùng chủ nhân là người phụ nữ có cái tên rất đẹp Hoàng Thị Lệ Thủy. Vốn là cô gái "gốc sài Gòn" thuộc thế hệ 8x . 18 tuổi theo tiếng gọi tình yêu, cô gái bỏ nhà theo gã nhân tình thuộc hàng "đầu trộm đuôi cướp". Sau khi "tình yêu hết", gã bỏ cô phũ phàng .Cô gái gã vào vòng tay vài ba gã "cô hồn" nhưng vẫn sống lay lắt tạm bợ ở chân cầu. Rồi cô có con với một trong những gã nhân tình đó. Hắn "bỏ của chạy lấy người". Cô gái trẻ nghe tin ở xóm ve chai tiền thuê nhà rất rẻ nên mang đứa con trai hơn một tuổi về đây. Hiện bà mẹ trẻ này đang mang bầu tháng thứ ba, nhưng chẳng ai biết tác giả là ai.
Cùng chung "chí hướng"
Từ khắp nơi đến nhưng tất cả những người sống ở đây đều chọn chung một nghề...ve chai. Đám con nít thì đi nhặt ở bãi rác, vỉa hè, quán ăn, nhà hàng. Đám phụ nữ "chuyên nghiệp" hơn thì có cái xe đạp, lượn hết hang cùng ngõ hẻm "Ai ve chai đê". Còn đàn ông ở đây chủ yếu là làm nghề xe ôm.
Một ngày bác Dương Thị Hồng, đạp xe đạp chừng khoảng 50km. Bác Hồng cho biết, 24 vỏ lon bia thì mua với giá 9,5 ngàn đồng. Một cân bịch nilon có giá 10 ngàn. Còn một cân giấy vụn có giá từ 2-3 ngàn tùy loại. Một ngày mỏi chân, khản cổ mua mua bán , người đàn bà này được lời từ 60-70 ngàn đồng. Người con trai chạy xe ôm một ngày cũng kiếm được hơn 100 ngàn. Song anh chỉ đóng cho mẹ 30 ngàn tiền ăn và tiền nhà còn lại gửi về Long An cho vợ con.
Vợ chồng chị Gái thì khó khăn hơn. Gia đình 10 người với 8 đứa con, nhỏ nhất mới hơn một tuổi. Nên nhiều năm nay ngoài "chửa đẻ" chị vợ không làm được việc gì. "Đoàn tàu há mồm" chủ yếu trong chờ vào tiền chạy xe ôm của anh Hải. Chị Gái tâm sự "Bữa nào anh ấy chạy được 3-4 cuốc xa xa thì gia đình có cơm ăn. Bữa nào anh ấy ít khách thì nửa kí gạo làm một nồi cháo bỏ hành lá vô cũng thành một bữa cho cả nhà". Tuy nhiên, gần đây ba bé lớn nhà anh chị đã hơn 10 tuổi. Đủ tuổi tham gia vào "đội quân ve chai nhí" nên những bữa cơm của gia đình này cũng thường xuyên hơn.
|
Thế hệ "tương lai" của ốc đảo. |
Thê lương nhất là mẹ con nhà chị Thủy. Người phụ nữa trẻ tâm sự "Em không có xe đạp nên hàng ngày em đi nhặt ve chai như tụi con nít. Không có tiền để trả tiền nhà theo tháng nên em trả theo ngày. Mỗi ngày dù nắng hay mưa, ốm bệnh em đều phải trích ra 20 ngàn để trả tiền nhà. Sau đó còn tiền thì mua gạo nấu cơm không còn thì hai mẹ con chung một ổ bánh mình".
Bác tổ trưởng cho biết xóm ve chai đã được giải tỏa gần hết, hiện chỉ còn hơn chục hộ sinh sống, với khoảng 50 em nhỏ chủ yếu làm nghề ve chai.
Những người dân ở đây chỉ chọn nghề này mà không làm gì khác là do những người "dạt" về đây đều thuộc hàng "cùng khổ". Họ không biết chữ, không hộ khẩu, không khai sinh nên không thể xin được công việc nào khác. Được biệt hiện nay quận, phường tạo đã quan tâm điều kiện cho những người như chị Phượng, chị Hoa, Hồng... nhập hộ khẩu, làm chứng minh nhân dân. Cho các cháu được đăng ký khai sinh. Tuy nhiên những người này phần lớn không biết chữ hoặc chỉ biết đọc viết bập bõm nên để xin được một công việc như công nhân là rất khó.
Các con của vợ chồng anh Hải, chị Gái đã được tạo điều kiện cho đi học tình thương ở chùa Liên Hoa. Song vận động hết sức, trợ giúp sách vở, thậm chí cả gạo nhưng các cháu chỉ học đến biết đọc biết viết là lại nghỉ ở nhà tăng cường "nhân lực" cho gia đình. Chính vì tư tưởng "ăn xổi" như vậy nên những người dân ở xóm ve chai cứ mãi lẩn quẩn trong vòng tròn nghèo đói không sao thoát ra được.