Những câu chuyện đáng sợ
Người mẹ trẻ đang cố gắng mang thức ăn về nhà cho 2 đứa con. Cô bị binh lính kéo xuống khỏi chiếc xe buýt nhỏ ở vùng Tigray của Ethiopia. Họ nói rằng xe bị quá tải. Đó là sự khởi đầu cho sự đày đọa kéo dài 11 ngày khi cô bị 23 binh sĩ cưỡng hiếp liên tục. Những người này thậm chí đã buộc đinh, đá và các vật dụng khác vào vùng kín của nạn nhân.
Những người dân trong làng tìm thấy người phụ nữ trong tình trạng bất tỉnh. Họ đưa cô tới một bệnh viện gần đó. Reuters cho biết các bác sĩ đã lấy ra khỏi cơ thể nạn nhân viên đá dính máu và 2 chiếc đinh dài hơn 7 cm. Người mẹ trẻ cho biết cô bị chảy máu vì những chấn thương nội tạng nghiêm trọng và không thể kiểm soát việc tiểu tiện, đi lại vô cùng có khăn và phải dùng cáng. Sự đau đớn khiến cố thậm chí còn chẳng ngồi được lâu, một chân bị gãy.
Người phụ nữ 27 tuổi này là một trong số hàng trăm nạn nhân đã báo cáo rằng họ bị bạo hành tình dục bởi các binh lính Ethiopia và đồng minh Eritrea sau khi giao tranh nổ ra vào tháng 11/2020 ở khu vực miền núi phía Bắc Ethiopia.
Một người mẹ khác (32 tuổi) nói với Reuters rằng các binh sĩ đã đưa cô ra khỏi một chiếc xe buýt nhỏ trên cùng tuyến đường hồi cuối tháng 2. Họ mặc quân phục Ethiophia, nhưng nói giọng Eritrea. Người phụ nữ này nói rằng các binh sĩ đã bắn chết đứa con trai 12 tuổi của cô, rồi đưa cô tới trại của họ. Tại đây, cô và những phụ nữ khác bị giam cầm và bị hãm hiếp nhiều lần trong 10 ngày.
 |
| Phụ nữ và trẻ em là đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều nhất bởi chiến tranh. |
Trốn tránh trách nhiệm
Tiến sĩ Fasika Amdeselassie, một quan chức y tế công cộng hàng đầu của Chính phủ lâm thời ở Tigray, cho biết một số phụ nữ đang bị giam cầm trong thời gian dài. “Họ đang bị bắt làm nô lệ tình dục”, ông cho biết.
Trên thực tế, các báo cáo về những vụ cưỡng hiếp đã xuất hiện ở Ethiopia trong nhiều tháng. Khẳng định của ông Fasika đã đánh dấu lần đầu tiên một quan chức Ethiopia đưa ra cáo buộc bạo lực tình dục liên quan đến cuộc xung đột ở Tigray.
Theo Reuters, 8 bác sĩ khác kể lại hầu hết nạn nhân bị hãm hiếp mô tả những đối tượng tấn công họ là lính chính phủ Ethiopia hoặc quân đội Eritrea. Các bác sĩ cho biết việc phụ nữ tố cáo bị bạo lực tình dục ngày càng phổ biến hơn. Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed thừa nhận trong bài phát biểu trước Quốc hội vào ngày 23/3 rằng “hành vi cưỡng hiếp phụ nữ tàn bạo đã xuất hiện”. Ông cam kết thủ phạm sẽ bị trừng phạt nhưng không đưa ra thông tin gì thêm.
Cả chính phủ Ethiopia và Eritrea đều không phản hồi về thông tin các binh sĩ của họ đang phối hợp thực hiện chiến dịch bạo lực tình dục với phụ nữ ở Tigray. Không có cáo buộc nào được công bố bởi các công tố viên dân sự hoặc quân sự chống lại bất kỳ quân nhân nào.
Khi được hỏi về báo cáo quân đội Eritrea đã thực hiện các vụ cưỡng hiếp ở Tigray và giam giữ phụ nữ làm nô lệ tình dục, Bộ trưởng Thông tin Eritrea là ông Yemane Gebremeskel đã cáo buộc ngược các nhà hoạt động của Mặt trận Giải phóng Nhân dân Tigray (TPLF). Theo ông, lực lượng TPLF đã “huấn luyện” những người này để bịa ra chuyện: “Tất cả đều là bịa đặt, họ rêu rao để che đậy tội ác khởi đầu chiến tranh của TPLF”, ông nói.
 |
| Những phụ nữ chung tay, sát cánh đấu tranh với nạn tấn công tình dục. |
Kêu gọi công lý
Giao tranh ở Tigray bắt đầu nổ ra vào tháng 11/2020 giữa quân đội chính phủ và đảng cầm quyền cũ của khu vực TPLF. Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed đã đưa quân từ vùng Amhara của Ethiopia đến Tigray. Lực lượng từ nước láng giềng Eritrea cũng tham gia với phe Chính phủ Ethiopia.
Hãng tin CNN đã trò chuyện với 9 bác sĩ ở Ethiopia và một bác sĩ trong trại tị nạn Sudan. Họ nói số vụ tấn công tình dục đã gia tăng đáng báo động kể từ khi thực hiện chiến dịch chống các lãnh đạo ở Tigray. Theo các bác sĩ, gần như mọi bệnh nhân nữ của họ đều kể về việc bị binh sĩ hãm hiếp. Những phụ nữ này nói binh sĩ tự cho mình có sứ mệnh trừng phạt nạn nhân.
Tuy nhiên, những lời cáo buộc bạo lực tình dục của hàng loạt phụ nữ ở Tigray đã thu hút sự chú ý của quốc tế. Phát ngôn viên của Thủ tướng Ethiopia, bà Billene Seyoum cho biết Liên Hợp Quốc, Liên minh châu Phi và Ủy ban Nhân quyền do nhà nước Ethiopia chỉ định đã được ủy quyền thực hiện các cuộc điều tra chung về các hành vi của các bên trong cuộc xung đột. “Điều đó bao gồm bè lũ tội phạm”, bà nói, ám chỉ sự liên quan TPLF trong vụ việc.
Những báo cáo mới về bạo lực tình dục ở Tigray cũng xuất hiện trong bối cảnh Tổng thống Mỹ Joe Biden cử Thượng nghị sĩ Chris Coons đến gặp Thủ tướng Ethiopia. Thượng nghị sĩ Chris Coons đã chuyển tải những quan ngại của Mỹ về cuộc khủng hoảng nhân đạo và vi phạm nhân quyền ở Tigray. Bộ Ngoại giao Mỹ cũng kêu gọi điều tra độc lập về những hành động tàn bạo trong cuộc chiến. Những tuần qua, Chính phủ Ethiopia đã bắt đầu cho các nhà báo quốc tế vào. Kể từ đó, nhiều câu chuyện kinh hoàng về các vụ hãm hiếp và bạo lực tình dục đã được hé lộ.
Channel 4 News (trực thuộc CNN) đăng tải báo cáo về bạo lực tình dục với phụ nữ ở Tigray. Báo cáo bao gồm các cuộc phỏng vấn với những nạn nhân trong nơi trú ẩn duy nhất dành cho những người như họ ở Tigray. Tại đó, khoảng 40 phụ nữ đang được chăm sóc và hỗ trợ. Một nạn nhân cho biết mình cùng 5 phụ nữ khác bị 30 binh sĩ hãm hiếp tập thể. Thủ phạm đã cười đùa và chụp ảnh trong suốt vụ tấn công tình dục. Khi cố gắng chạy trốn, người phụ nữ này bị bắt lại và trừng phạt trong 10 ngày.
Theo bà Wafaa Said (Phó điều phối viên của Liên Hợp quốc ở Ethiopia), báo cáo từ 5 cơ sở y tế ở Mekelle, Adigrat, Wukro, Shire và Axum cho thấy có ít nhất 516 vụ hiếp dâm tại khu vực Tigray. “Phụ nữ tại đây kể rằng họ đã bị các cá nhân có vũ trang xâm hại. Nhiều người bị cưỡng hiếp tập thể hoặc trước mặt các thành viên gia đình”, bà Said nói. Bà đánh giá, trên thực tế hầu hết cơ sở y tế không hoạt động. Thêm vào đó, phụ nữ bị hiếp dâm thường bị kỳ thị. Vì vậy, con số thực tế có thể cao hơn nhiều.
Ủy ban Nhân quyền Ethiopia (EHRC) thừa nhận chiến tranh và việc giải tán chính quyền Tigray đã dẫn đến việc gia tăng bạo lực giới trong khu vực. Tại trung tâm giải quyết bạo lực trên cơ sở giới ở Tigray, kể từ khi xung đột nổ ra, mỗi ngày có tới 22 phụ nữ và trẻ em gái đến để chữa trị sau khi bị cưỡng hiếp. Bệnh nhân nhỏ nhất chỉ mới 8 tuổi. Nhu cầu thuốc tránh thai khẩn cấp và xét nghiệm các bệnh lây qua đường tình dục cũng tăng mạnh trong những tháng gần đây. Các bác sĩ cho biết nhiều nạn nhân mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, bao gồm cả HIV.
Ngoài nơi trú ẩn ở Tigray, còn nhiều phụ nữ và trẻ em gái đang được điều trị tại Bệnh viện Ayder Referral, cơ sở y tế chính ở thủ phủ Mekelle của Tigray. Đa số bệnh nhân được chuyển đến đây vì bệnh viện khu vực không được trang bị để xử lý các vụ hiếp dâm. Một bác sĩ ở Bệnh viện Ayder Referral nói họ đã tiếp nhận 200 phụ nữ bị bạo lực tình dục trong những tháng gần đây.
Văn phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hợp quốc tuyên bố sẽ thực hiện điều tra độc lập về bạo lực tình dục liên quan đến xung đột ở Tigray, đồng thời kêu gọi các bên trong cuộc xung đột thực hiện nghĩa vụ của mình theo luật nhân đạo và nhân quyền quốc tế; đảm bảo các lực lượng của họ tôn trọng và bảo vệ các nhóm dân thường, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em, khỏi mọi hành vi vi phạm nhân quyền. Bà lên án mọi hành vi bạo lực tình dục và kêu gọi đưa thủ phạm ra trước công lý khi xảy ra các vụ xâm hại.
