Cuộc chiến không cân sức
Phiên tòa nói trên gây chấn động dư luận Singapore bởi nguyên đơn là ông Liew Mun Leong - một trong những tỉ phú siêu giàu và là chủ của nhiều công ty lớn nhất quốc đảo sư tử. Ông này chính là Chủ tịch của Tập đoàn Sân bay Changi. Trong khi đó, bị đơn là cô Parti Liyani - một phụ nữ người Indonesia, từng làm giúp việc trong nhà vị tỉ phú.
Cô Parti bắt đầu làm việc cho gia đình ông Liew Mun Leong từ năm 2007. Đến năm 2016, cô bị gia đình ông Liew sa thải. Theo cáo trạng, sau khi Parti đã đi khỏi nhà của ông Liew, gia đình ông này đã quyết định kiểm tra các thùng đồ tư trang của nữ giúp việc và tuyên bố họ tìm thấy nhiều món đồ của mình trong đó. Ông Liew Mun Leong và con trai đã tố cáo sự việc với cảnh sát vào ngày 30/10/2016.
Cô Parti bị cáo buộc đã đánh cắp nhiều món đồ khác nhau của gia đình Liew, trong đó có 115 món quần áo, nhiều túi xách hạng sang, một đầu máy DVD và một chiếc đồng hồ Gerald Genta. Tổng cộng giá trị những món đồ này được cho là khoảng 34.000 SGD. Tại phiên tòa diễn ra sau đó, Parti khẳng định những món đồ mà cô bị cáo buộc đã đánh cắp hoặc là đồ của cô hoặc là những thứ đã bị vứt đi nhưng cô nhặt lại và có cả những thứ cô không hề xếp vào thùng đồ.
Theo lời Parti, sau khi bị gia chủ cho nghỉ việc, ngay trong ngày hôm đó, cô đã lên máy bay về Indonesia mà không hề hay biết về chuyện bị tố cáo trộm cắp. Chỉ đến 5 tuần sau đó, khi bay trở lại Singapore để tìm việc mới, cô bất ngờ bị bắt khi vừa tới nơi và được thông báo mình đang có liên quan đến một vụ tố tụng hình sự. Không thể tìm việc làm trong hoàn cảnh như vậy, Parti đã phải ở tạm trong khu của người lao động nhập cư và sống nhờ sự hỗ trợ tài chính của họ trong lúc chờ xét xử vụ việc.
Tại phiên tòa diễn ra năm 2019, thẩm phán vẫn đã ra phán quyết kết án cô Parti có tội và tuyên mức phạt 2 năm, 2 tháng tù về tội danh này. Parti đã đệ đơn kháng cáo. Đến đầu tháng này, sau 4 năm ròng rã chiến đấu đòi công lý, Parti Liyani cuối cùng đã được tòa tuyên vô tội. “Tôi rất hạnh phúc vì cuối cùng đã được tự do. Tôi đã chiến đấu trong suốt 4 năm qua”, cô Parti nói.
Vụ việc của cô Parti đã khiến công luận Singapore vô cùng phẫn nộ. Họ chất vấn về sự bất bình đẳng và tính nghiêm minh của công lý Singapore. Không ít người đặt câu hỏi làm thế nào mà người ta có thể kết tội cô giúp việc này ở lần tuyên án trước.
Đâu là nguyên nhân thực sự?
Theo lời Parti, sau khi cô đến làm việc cho gia đình ông Liew, mọi việc đều diễn ra suôn sẻ cho đến tháng 3/2016, khi con trai của ông Liew Mun Leong là Karl Liew cùng gia đình chuyển ra sống ở một căn nhà khác. Kể từ đó, Parti đã nhiều lần bị yêu cầu tới lau dọn nhà mới cũng như văn phòng làm việc của anh Karl Liew. Điều này vi phạm các quy định về lao động của Singapore. Bản thân cô Parti cũng đã vài lần phàn nàn với gia đình chủ về việc này.
Vài tháng sau, cô Parti bất ngờ nhận được thông báo đuổi việc từ gia đình Liew với lý do họ nghi ngờ cô lấy trộm đồ của họ. Theo lời Parti, cô nghĩ rằng mình bị đuổi việc vì đã từ chối dọn dẹp nhà Karl Liew. Nữ giúp việc cho biết cô cũng đã nói thẳng với Karl Liew về nghi ngờ của mình và người này không chối bỏ việc đó. Sau khi thông báo đuổi việc Parti, gia đình Liew cho cô này 2 tiếng để thu xếp đồ đạc vào nhiều thùng đồ để nhà chủ gửi về Indonesia. Trong khi thu dọn đồ, Parti đã dọa sẽ khiếu nại lên chính quyền Singapore việc cô bị yêu cầu phải dọn nhà của anh Karl Liew.
Tại Tòa tối cao Singapore, Thẩm phán Chan Seng Onn kết luận gia đình Liew đã có “động cơ không trung thực” khi làm đơn tố cáo cô Parti với cảnh sát. Cùng với đó, vị thẩm phán cũng vạch ra nhiều vấn đề bất ổn trong cách cảnh sát, công tố viên và cả thẩm phán của tòa cấp dưới. Theo ông Chan Seng Onn, có lý do để tin rằng gia đình Liew đã tố cáo với cảnh sát để ngăn cô Parti không làm đơn kiện họ vì đã vi phạm luật lao động khi bắt cô dọn nhà anh Karl Liew.
Vị thẩm phán này cũng cho hay, nhiều món đồ mà gia đình Liew cáo buộc cô Parti lấy trộm trên thực tế đã bị hỏng (trong đó có chiếc đồng hồ, hai chiếc điện thoại iPhone và cả đầu đĩa DVD). Theo vị thẩm phán, chẳng ai lại đi lấy trộm những vật đã hỏng như vậy.
Thẩm phán Chan Seng Onn cho hay, các công tố viên đã biết chiếc đầu đĩa đã bị hỏng nhưng không tiết lộ điều này trong phiên xử. Theo vị thẩm phán, nếu các công tố viên đã biết được việc chiếc máy đã bị hỏng, họ cần phải công bố tình tiết này.
Thêm vào đó, cảnh sát cũng đã không hỗ trợ cô Parti người phiên dịch nói tiếng Indonesia mà lại điều tới một người nói tiếng Malay là ngôn ngữ cô Parti không quen dùng để trợ giúp cô trong phiên tòa. “Cách xử lý vụ việc điều tra của cảnh sát là rất đáng lo ngại”, Giáo sư luật Eugene Tan thuộc ĐH Quản lý Singapore bình luận.
Vụ việc khiến nhiều người ví như cuộc chiến không cân sức giữa chàng David và gã khổng lồ Goliath. Có người cho rằng đó là minh chứng rõ ràng nhất của việc những người siêu giàu bắt nạt người nghèo, người yếu thế và bất chấp pháp luật. Phán quyết trong vụ việc cũng làm “lộ sáng” tình trạng người giúp việc nước ngoài bị bóc lột khi làm việc tại Singapore.
Theo luật pháp Singapore, những người thuê giúp việc và người nhà của họ không được phép bắt người giúp việc phải làm việc nhà hoặc các công việc chăm sóc khác cho hai gia đình, cũng không được phép bắt họ làm những công việc không phải việc nhà tại các cơ sở thương mại.
Trước sự phẫn nộ của dư luận, một tuần sau khi cô Parti được tuyên trắng án, ông Liew Mun Leong tuyên bố sẽ từ bỏ các vai trò tại các cơ quan công quyền cũng như chức vụ tại nhiều công ty lớn như Tập đoàn sân bay Changi, Surbana Jurong, Quỹ Temasek...
Sau phán quyết nói trên, Parti cũng đã đệ đơn kiện ra tòa, yêu cầu tiến hành các thủ tục kỷ luật đối với các công tố viên trong vụ án của cô. Hôm tuần trước, luật sư của Parti là ông Anil Balchandani đã tham dự một hội nghị trước phiên tòa xét xử được tiến hành tại Tòa án Tối cao Singapore. Bị đơn là các đại diện từ Văn phòng Tổng chưởng lý (AGC).
Phiên điều trần được tiến hành theo lệnh triệu tập ban đầu theo Đạo luật Nghề nghiệp Pháp lý quy định về việc xử lý kỷ luật đối với các nhân viên cơ quan pháp lý. Những bị đơn được nêu đích danh trong vụ việc gồm có 2 phó công tố viên đã xử lý phiên tòa của Parti là ông Tan Wee Hao và bà Tan Yanying. Nếu Parti thành công, các thủ tục tố tụng có thể được bắt đầu để đánh giá xem các công tố viên đã có bất kỳ hành vi sai trái nào hay không.
