“Hương gây mùi nhớ”
Tháng, năm trôi! Chợ Bưởi với những đặc trưng riêng có của người kẻ Bưởi cũng dần phai nhạt. Vào những ngày áp Tết, chao ôi là nhớ! Nhớ những ngày mưa xuân lây rây trên phố. Trước Tết cổ truyền năm nào cũng thế, hoa và cây cảnh chợ Bưởi được bày bán nhiều hơn những ngày thường, loại cây cảnh và hoa cũng đa dạng hơn và xuất hiện nhiều loại hoa lạ rất đẹp, rất mới. Khắp chợ là hoa thơm, quả lạ, là gà, vịt, ngỗng, ngan, là những bó lá dong xanh mướt, hàng trăm lồng chim, chậu cá, rồi đào Nhật Tân, quất Quảng Bá… Tất cả tạo thành một dòng suối xuân rực rỡ chảy tràn sang tận các ngả đường từ Lạc Long Quân đến Thuỵ Khê, Hoàng Hoa Thám.
Chợ Tết xưa, bà con trong vùng Kẻ Bưởi thường mang đến chợ bán những sản vật chính bàn tay mình làm ra. Mấy đấu gạo nếp cái hoa vàng, đôi gà, con lợn, buồng cau, dăm ba quả bưởi… Tất cả quyện lẫn trong mùi nhang trầm tạo nên một hương vị riêng có của ngày Tết ở chợ Bưởi.
“Chợ Bưởi giờ đã thành một trung tâm mua sắm lớn, với đủ loại hàng hóa như ở bất kỳ trung tâm mua bán nào, người ta chẳng cần phải đến chợ Bưởi, và cũng chẳng kỳ vọng đến chợ Bưởi mới có được những thứ cho ngày Tết mà mình cần. Một người con của chợ Bưởi nói trong sự luyến tiếc - Còn chăng một chút “hương gây mùi nhớ” chính là cái “chợ cây, chợ hoa” trên đường Hoàng Hoa Thám này.
Không cứ phải đến ngày phiên (ngày 4, ngày 9) như xưa, người ta mới mang cây đến bán ở chợ Bưởi, mà nó được bày bán quanh năm trên cả một quãng dài trên non nửa phố Hoàng Hoa Thám. Đặc biệt đến tháng Chạp, chợ nhộn nhịp khác thường. Đây là thời điểm bắt đầu của chợ Tết trên đường Hoàng Hoa Thám. Thời điểm này, người ta bắt đầu lựa chọn cây để trang trí nhà cửa đón Xuân. Đây là lúc để các loại hoa quý, các loại hoa đặc trưng của mùa xuân về tụ hội: hoa đào miền Bắc, mai vàng miền Nam, quất cảnh, mai tứ quí, thủy tiên, đỗ quyên, phong lan, đại hồng môn, cẩm tú cầu, tầm xuân…
Cầu kỳ hơn là những loại cây quý như trúc quan âm, cây phật thủ được đánh cả bầu trồng trong chậu lớn, có cây cao gần hai mét, trên cây có hàng chục quả to lúc lỉu, hay những cây cam Canh, khế Bắc Biên được gieo trồng trong chậu ra hoa kết trái rất kỳ công, mang đầy không khí Tết. Hà Nội có nhiều chợ Hoa, nhưng nếu những chợ hoa khác chỉ họp khi Tết đến rất gần, và cũng chỉ dăm bảy hôm thì chợ Hoa của đường Hoàng Hoa Thám lại kéo dài cả tháng. Bởi hoa, cây cảnh ở đây không chỉ để trưng vài ba hôm, mà có thể làm đẹp cho gia chủ cả thời gian rất dài.
Người đi chợ Tết ở chợ cây này cũng chẳng giống những phiên chợ Tết nơi khác. Họ trầm ngâm, họ suy tư… Có khi quanh đi quẩn lại mấy ngày liền mới hồ hởi mang về một chậu cây, để rồi hỉ hả khi nó gói gém được sở thích, được ước nguyện cả một năm của họ. Cũng vì thế, là chợ Tết là ồn ào, đông đúc thật đấy, nhưng người bán cây ở chợ này cũng không quen thói mua nhanh bán vội. Người bán và khách như những người tâm giao, tỉ tê trò chuyên, thế mới mong vui lòng khách đến, thế mới mong khách hài lòng khi xuân về khoe mãi một chậu cây mua ở “chợ Bưởi”, và năm sau lại tìm đến…
Ngày xửa ngày xưa, chợ Bưởi…
“Ngày xửa ngày xưa, chợ Bưởi vốn đã được định vị ở nơi đây, trên đất làng Yên Thái ở bờ Tây Nam của Hồ Tây. Chợ nằm ở trung tâm của vùng Kẻ Bưởi cũ, giữa một vùng làng nghề thủ công làm giấy, dệt lụa, dệt lĩnh, nấu nha, nuôi lợn, trồng dâu... Chợ Bưởi nằm bên chốn hợp lưu giữa 2 con sông tự nhiên Tô Lịch và Thiên Phù, nên thuận lợi trong việc giao lưu buôn bán trên bến dưới thuyền. Chợ lại nằm kề vòng tường thành bao quanh kinh đô Thăng Long, nên dân cư tập trung qua lại khá đông đúc.
 |
Thời xa xưa, Chợ Bưởi từ vốn là nơi buôn bán hàng hoá của dân các làng nghề trong vùng. Một trong những mặt hàng đặc sắc ở chợ Bưởi là cây giống các loại từ các làng trồng hoa, cây cảnh cổ truyền ven hồ Tây như Yên Phụ, Nghi Tàm, Quảng Bá, Nhật Tân hoặc các xã vùng rau, hoa như Tây Tựu, Phú Thượng… đem về vào các buổi chợ phiên. Các loại cây hoa đẹp như hồng, huệ, nhài, tường vi, dâm bụt, trinh nữ, cẩm tú cầu... trăm thức khác nhau, mỗi thứ một vẻ.
Thậm chí, muốn tìm mấy giống cây ăn quả, hay những cây bóng mát loại lớn, người Hà Nội cũng chỉ tìm lên chợ Bưởi. Cùng với các loại cây, có một thứ hàng mà người ta chỉ cảm thấy an tâm khi được chọn mua tại chợ Bưởi, đó là con giống. Nghe nói ngày xưa, vào phiên chợ 19 tháng Chạp âm lịch hàng năm, chợ Bưởi còn có bán cả các loại đại gia súc như trâu, bò, ngựa...
