Chris Gardner: Từ kẻ vô gia cư trở thành triệu phú chứng khoán

Tuổi thơ u ám 

Trước khi trở thành những người thành công và giàu có, hầu hết các doanh nhân trên thế giới đều nếm trải rất nhiều thất bại. Nhưng họ không bỏ cuộc mà coi những thất bại đó là động lực và bài học để tiến lên phía trước. Một trong số đó là câu chuyện của Chris Gardner, người đàn ông da màu trải qua một hành trình gian khổ và cuối cùng trở thành triệu phú, nhà sáng lập kiêm CEO Công ty môi giới chứng khoán Gardner Rich & Co.

Sinh ngày 9/2/1954 tại Milwaukee, Wisconsin (Mỹ), Chris Gardner chưa bao giờ được gặp cha đẻ và ông là con trai duy nhất trong 12 người con của một bà mẹ độc thân là bà Bettye Jean. Mẹ lấy phải người đàn ông nghiện rượu, nên ông luôn sống trong nghèo đói, bị cha dượng đánh đập và thậm chí từng bị một người đàn ông xâm hại. 

Dẫu vậy, với Gardner, mẹ luôn là nguồn cảm hứng và mang đến động lực sống tích cực. Chia sẻ trong cuốn hồi ký, ông viết: “Tôi có một người mẹ lỗi thời, người luôn nói với tôi rằng: Con trai, con có thể làm hoặc trở thành bất cứ điều gì con muốn. Và tôi tin điều đó, 100%”, ông nói. 

Một lần tại bãi đỗ xe, khi đang chuẩn bị lấy xe ra Chris nhìn thấy một chiếc Ferrari mui trần đang đi vào tìm chỗ để. Anh nói người đàn ông có thể đỗ vào chỗ của mình và yêu cầu trả lời 2 câu hỏi làm nghề gì và làm sao để được như thế này. “Tôi là một người môi giới chứng khoán”, người kia trả lời.

Người đàn ông đó là Bob Bridges, một trong những nhà môi giới chứng khoán thành công nhất San Francisco khi đó, với thu nhập trên 80 nghìn USD/ tháng. Có thể vì có cảm tình với chàng trai tốt bụng, Bridges hẹn trả lời câu thứ 2 trong một buổi ăn trưa. Sau đó, ông giới thiệu Chris đến gặp quản lý của các công ty chứng khoán lớn thời bấy giờ như Merrill Lynch, Paine Webber, E.F. Hutton. Sau 2 tháng đi thử vận may ở từng công ty, Chris được nhận vào chương trình học việc ở Hutton.

Thật không may khi đến nơi làm việc mới, anh nhận ra rằng người tuyển dụng mình vừa bị đuổi việc thành ra anh bị thất nghiệp. Vì lẽ đó mà anh và bạn gái lục đục, người bạn gái Jackie định bế con bỏ đi, Chris đuổi theo và không may xô cô ngã. Không may hơn nữa là cảnh sát nhìn thấy và bắt anh vì bạo hành gia đình.

Tuy không bị kết tội nhưng khi kiểm tra cảnh sát xác nhận ra là anh còn thiếu 1.200 USD tiền vi phạm giao thông. Vì không có tiền nộp phạt Chris bị giam 12 ngày. Khi được thả, anh trở về nhà và bàng hoàng nhận ra Jackie đã bế con bỏ đi mang theo tất cả đồ trong gia đình.

Đây có thể nói là khoảng thời gian khó khăn nhất của cuộc đời. Không tiền, nhà trống trơn, anh phải đến ở nhờ nhà bạn. Ngày hôm sau anh đến dự buổi phỏng vấn tại Công ty chứng khoán Dean Witter Reynolds, trên người vẫn mặc nguyên bộ quần áo từ khi bị bắt. Chris được nhận vào vị trí tập sự nhưng với mức lương ít ỏi anh không đủ tiền thuê nhà và trở thành người vô gia cư.

Nỗ lực để thành công

Không bằng cấp, không kinh nghiệm, cách duy nhất để anh làm quen với công việc mới là cố gắng hết sức mình. Chris đến rất sớm và về rất muộn, ngày nào anh cũng kiên trì gọi 200 cuộc cho những khách hàng tiềm năng. Trong 4 tháng tập sự, vì không có nhà anh phải đi ngủ nhờ nhà bạn hoặc ngay dưới gầm bàn làm việc. 

Sau đó, bạn gái Jackie Medina mang đứa con còn chưa biết đi trả lại cho ông và bỏ đi một lần nữa. Dù nuôi chính mình còn chưa nổi, anh vẫn sẵn sàng nhận hoàn toàn trách nhiệm nuôi con. Vì cả đời chẳng biết mặt cha, bởi vì như anh nói: “Tôi đã xác định ngay từ khi còn bé rằng khi tôi có con chúng sẽ biết cha mình là ai. Và tôi sẽ chẳng bao giờ đi đâu cả”. 

Những ngày sau đó, Chris Gardner và cậu con trai nhỏ lang thang khắp các đường phố để kiếm sống, Gardner thậm chí đã bắt con trai mình phải lựa chọn giữa nơi ở hay đồ ăn hàng ngày. Cậu con trai đã chọn thức ăn và hai cha con ngủ trong các nhà vệ sinh công cộng, các ga tàu điện ngầm ở Chicago. 

Thậm chí, Chris phải bế con trai đến xếp hàng xin ngủ qua đêm ở một nhà thờ trong thành phố tên là Glide Memorial. Thực ra nhà thờ này chỉ chấp nhận phụ nữ và trẻ em vô gia cư nhưng vì thương tình Đức cha Cecil William vẫn nhận 2 cha con. Tuy nhiên luật ở đây chỉ cho người ngủ nhờ từ 6 giờ tối hôm trước đến 8 giờ sáng hôm sau. 

Những ngày không thể đến đúng giờ, 2 cha con Chris phải ngủ vạ vật ở công viên, phòng chờ ở sân bay hay thậm chí ở nhà tắm ga tàu điện ngầm. Đôi lúc khi 2 cha con lang thang ngoài đường, những cô gái bán hoa thấy tội nghiệp còn dúi cho anh một tờ 5 USD.  Nhưng ngay cả trong những ngày khó khăn và đen tối nhất như thế, Chris Gardner chưa bao giờ ngừng hi vọng. 

Bất chấp nghịch cảnh, Chris ngày một phát triển trong công việc. Có năng khiếu bẩm sinh trong việc bán cổ phiếu, kết thúc khoá thực tập sinh, Chris được nhận vào làm việc chính thức. Cuối cùng, ông cũng thuê được một căn hộ che mưa nắng cho mình và con trai. Sự nghiệp của ông đi lên từ đó. 

Sau một thời gian làm việc cho Dean Witter Reynolds, ông chuyển sang Công ty Bear Stearns & Co. Gardner, làm việc tại công ty này từ năm 1983 – 1987 và trở thành người có thu nhập cao nhất tại đây.

Vào năm 1987, ông sáng lập Công ty Môi giới Chứng khoán Gardner Rich ở Chicago với số vốn chỉ 10.000 USD. Gardner Rich LLC là một công ty môi giới chứng khoán chuyên về các thủ tục mượn nợ, có những quyền lợi hợp lý và giao dịch với những tổ chức lớn nhất nước Mỹ. Bên cạnh đó, ông cũng rất quan tâm đến những kế hoạch trợ cấp xã hội và kết hợp cùng với các hiệp hội từ thiện công cộng. Chris Gardner nhanh chóng gia nhập tầng lớp trung lưu. Năm 1987, ông mở công ty đầu tư cho riêng mình. Đến năm 1988 anh kiếm được một triệu USD và mua một chiếc Ferrari để tự thưởng cho mình.

Năm 2006, ông bán cổ phần của mình, thu được hàng triệu USD và tiếp tục mở một công ty lớn hơn là Christopher Gardner International Holdings. Giờ dây, Gardner có số tài sản ước tính 60 triệu USD và đi khắp thế giới làm diễn giả. Ông cũng tài trợ cho nhiều tổ chức từ thiện giúp người vô gia cư và các tổ chức chống bạo hành phụ nữ. 

Tại những nơi mà hai cha con Chris Gardner đã trải qua những ngày khốn khó nhất, ông đã lập các quỹ cho người vô gia cư, đặc biệt quan tâm đến những người Mỹ gốc Phi để họ không chịu sự phân biệt đối xử về giáo dục và tìm kiếm công việc.  

Sau khi thành danh, ông quyết định kể lại câu chuyện của mình qua cuốn hồi ký “The Pursuit of Happyness”. Đến tháng 5/2006, cuốn tự truyện của ông đã trở thành best-seller trong ba tuần liền ở Mỹ và được chuyển dịch sang 14 thứ tiếng. Gardner với cuốn tự truyện của mình là nguồn cảm hứng cho một bộ phim cùng tên The Pursuit of Happiness (Mưu cầu hạnh phúc) được dựng bởi hãng Columbia Pictures vào tháng 12/2006. Diễn viên nổi tiếng Will Smith vào vai Gardner và đã được đề cử những giải thưởng danh giá như Oscar, Quả cầu vàng, Hiệp hội diễn viên Mỹ (SAG) với sự trình diễn tuyệt vời này.

Có thể thấy, niềm đam mê chứng khoán đã biến Chris Gardner từ một kẻ vô gia cư trở thành một tỷ phú, Gardner từng nói rằng: “Tôi đam mê công việc với chứng khoán. Tôi học được trong lĩnh vực kinh doanh này, nếu bạn có thể chứng minh hiểu biết và bản lĩnh của mình, không ai quan tâm đến màu da của bạn. Và đó là lý do tôi gắn mình với chứng khoán đến ngày nay. Đó là lĩnh vực cho tôi tự tin phát triển chính bản thân mình”.