“Ông ấy là một trong những người, giống như Putin (Tổng thống Nga - PV), tin rằng chuyên chế có thể làm được điều mà nền dân chủ không làm được trong một thế giới luôn biến động phức tạp” - nhà lãnh đạo Mỹ nói với các phóng viên như vậy trong cuộc họp báo đầu tiên kể từ khi lên cầm quyền ở Mỹ.
Những phát ngôn ấy của ông Biden xưa nay chưa từng thấy có trong mối quan hệ của Mỹ với Nga và Trung Quốc. Ngôn từ được sử dụng trong cách thể hiện này là nặng lời với hệ lụy rất sâu rộng tới chính trị thế giới và quan hệ quốc tế nói chung cũng như tới triển vọng tương lai của mối quan hệ giữa Mỹ với Nga và Trung Quốc nói riêng.
Mọi phát ngôn và hành động của ông Biden và cộng sự từ sau khi có sự thay đổi chính quyền ở nước Mỹ đến nay đều cho thấy chủ ý của ông Biden là làm găng, thậm chí rất găng với cả Nga và Trung Quốc nhưng vẫn tìm cách duy trì hợp tác trên những lĩnh vực có thể hợp tác được hoặc Mỹ buộc phải hợp tác như về giải trừ vũ khí hạt nhân với Nga hay trong vấn đề bảo vệ khí hậu trái đất với Trung Quốc.
Nhưng một khi đã công khai nhìn nhận lãnh đạo cao nhất của Nga và Trung Quốc với ngôn từ nặng nề và tiêu cực đến như thế thì làm sao Mỹ có thể duy trì được quan hệ hợp tác song phương với Nga và Trung Quốc trong thời gian tới.
Khó có thể đây chỉ là chuyện ông Biden lỡ lời, không phải ngẫu nhiên mà ông Biden có chủ ý công khai nhìn nhận của cá nhân mình về ông Putin và ông Tập Cận Bình. Kiểu cách nặng lời này của ông Biden cho thấy ông này và cộng sự hiện tại hoàn toàn không có chủ trương cải thiện quan hệ của Mỹ với Trung Quốc và Nga. Có thể có hai cơ sở cho định hướng này.
Thứ nhất, xử lý quan hệ của Mỹ với Trung Quốc và Nga dẫu có quan trọng đến đâu đối với Mỹ thì hiện tại, tức là trong những tháng ngày đầu tiên trong nhiệm kỳ cầm quyền hiện tại của ông Biden, cũng không thuộc diện được ông Biden dành cho hay phải dành cho ưu tiên hàng đầu. Ba tháng nữa hoặc nửa năm nữa có thể sẽ khác.
Thứ hai, cọ sát và đối kháng về ý thức hệ giữa Mỹ với Trung Quốc và Nga đóng vai trò rất quan trọng trong hệ thống quan điểm chính sách của ông Biden đối với Trung Quốc và Nga.
Hệ lụy trực tiếp nữa của chuyện ông Biden nặng lời về ông Putin và ông Tập Cận Bình là Trung Quốc và Nga liên kết, liên thủ với nhau chặt chẽ hơn, tin cậy nhau hơn để cùng đối phó Mỹ.
