Chiến thắng vang dội
Cuối tháng 12/2021, Hội đồng Bầu cử quốc gia Honduras chính thức công bố ứng viên cánh tả Xiomara Castro là Tổng thống đắc cử trong cuộc bầu cử Tổng thống diễn ra ngày 28/11/2021. Đây là lần đầu trong lịch sử Honduras có nữ Tổng thống.
Thông báo tại buổi lễ công bố, Chủ tịch Hội đồng Bầu cử quốc gia Honduras Kelvin Aguirre cho biết, nhiệm kỳ 4 năm của Tổng thống Xiomara Castro sẽ bắt đầu từ ngày 27/1/2022. Tại sự kiện, cơ quan này cũng đã công bố danh sách 3 Phó Tổng thống trong chính quyền của bà Castro, bao gồm các ông Salvador Alejandro César Nasralla, Renato Florentino Pineda và bà Doris Alejandrina Gutiérrez.
Bà Castro (63 tuổi) là lãnh đạo Đảng Tự do và Tái thiết theo đường lối cánh tả tại Honduras. Tại cuộc bầu cử Tổng thống Hondura, bà đã giành chiến thắng với tỷ lệ 51,12% phiếu bầu, vượt xa ứng viên đứng thứ hai là Nasry Asfura thuộc Đảng Dân tộc hữu khuynh cầm quyền, với 36,93% số phiếu bầu. Với số phiếu bầu này, bà Castro cũng đã ghi danh vào lịch sử Honduras khi trở thành ứng viên Tổng thống nhận được nhiều phiếu bầu nhất trong lịch sử đất nước gồm 9 triệu dân này. Chiến thắng của bà cũng sẽ chấm dứt 12 năm cầm quyền của Đảng Quốc gia cánh hữu vốn bị lòng tin của người dân bởi các vụ bê bối và cáo buộc tham nhũng.
Bà Castro sẽ thay thế ông Juan Orlando Hernandez là vị Tổng thống sắp mãn nhiệm của Honduras thời gian qua, ông này vướng phải cáo buộc liên quan đến buôn bán ma túy sau khi anh trai của ông ta là Antonio bị bỏ tù vì tội buôn bán ma túy ở Mỹ.
Tại cuộc bầu cử, bà Castro đã vận động cử tri với cam kết xây dựng một nhà nước dân chủ để đưa đất nước vượt qua các thách thức về nghèo đói, bất công, bạo lực, buôn bán ma túy, tham nhũng và chia rẽ xã hội. Bà Castro khẳng định sẽ thành lập một chính phủ hòa giải dân tộc mang tính ổn định và công bằng, đồng thời củng cố nền dân chủ trực tiếp bằng cách tổ chức các cuộc trưng cầu ý dân về những vấn đề lớn của đất nước.
Trước khi giành chiến thắng vang dội nói trên, bà Castro cũng đã được chú ý với việc là vợ của cựu Tổng thống bị lật đổ Manuel Zelaya cách đây 12 năm. Ông Zelaya đã nắm quyền tại Honduras từ năm 2006 đến năm 2009, khi ông bị lật đổ bởi một cuộc đảo chính. Trước khi giành được chiến thắng vang dội tại cuộc bầu cử vừa qua, trong thời gian sau khi chồng mất chức, bà Castro đã 2 lần ra tranh cử Tổng thống nhưng không thành công.
“Núi” thách thức chực chờ
Theo các nhà quan sát, ngay sau khi nhậm chức tới đây, bà Castro sẽ phải giải quyết hàng loạt những thách thức vô cùng nan giải. Honduras những năm qua đã bị cuốn vào vòng xoáy bê bối tham nhũng và bất ổn xã hội, tội phạm bạo lực lộng hành.
Tỷ lệ thất nghiệp ở nước này trong những năm gần đây luôn ở mức cao và đại dịch Covid-19 càng khiến tình hình trở nên trầm trọng hơn. Tính đến cuối năm 2021, con số này đã ở mức hơn 10%. Trong đó, theo một nghiên cứu, khoảng 400.000 người ở nước này đã mất việc làm kể từ khi dịch bệnh bùng nổ.
Thêm vào đó, Honduras còn bị tàn phá bởi 2 cơn bão lớn trong năm 2020. Ngoài ra, các băng đảng đường phố cũng khiến cho nền kinh tế trở nên kiệt quệ hơn bởi tình trạng tống tiền và bạo lực. Nạn buôn bán ma túy tại Honduras cũng đang ở mức độ nghiêm trọng. Những bất ổn về xã hội, chính trị như vậy góp phần khiến cho nhiều người Honduras đang phải sống trong cảnh nghèo đói, phải nhặt rác để duy trì cuộc sống.
 Tổng thống đắc cử của Honduras Xiomara Castro (đeo kính ở giữa) và những người ủng hộ. |
Một thống kê cho rằng, trong hơn 9 triệu người dân ở nước này, 59% thường xuyên sống trong cảnh nghèo đói, kéo theo đó là làn sóng người khổng lồ di cư khỏi quốc gia Trung Mỹ này hòng thoát khỏi cảnh nghèo đói, thất nghiệp và bạo lực, trong đó Mỹ là một điểm đến phổ biến.
Thực trạng nói trên của Honduras đã đặt ra những thách thức lớn đối với nhiệm kỳ của bà Castro. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 lan rộng tại Trung Mỹ, bà Castro và chính phủ mới sẽ phải rất nỗ lực để đáp ứng yêu cầu khôi phục kinh tế và giữ ổn định chính trị-xã hội của các cử tri.
Quyết tâm chống tham nhũng
Một trong những điểm được các nhà quan sát chú ý ở bà Xiomara Castro thời gian qua là quyết tâm chống tham nhũng. Một số thông tin cho biết, nữ Tổng thống đầu tiên của Honduras đang có kế hoạch kêu gọi sự trợ giúp từ Liên Hợp quốc trong việc chống lại vấn nạn tham nhũng đang hoành hành ở quốc gia Trung Mỹ này. Cùng với đó, bà cũng cho biết muốn đẩy mạnh việc đưa một phái đoàn quan sát quốc tế về chống tham nhũng trở lại Honduras.
Trước đó, Chính phủ của Tổng thống sắp mãn nhiệm Hernandez vào năm 2020 đã chấm dứt hoạt động của phái đoàn quan sát chống tham nhũng của Tổ chức Mỹ tại Honduras sau khi họ chú ý đến một số nghị sĩ của Đảng Quốc gia bị cáo buộc lạm dụng công quỹ. Theo các nhà quan sát, hoạt động của một phái đoàn như vậy cùng với một Tổng Chưởng lý hoạt động độc lập, mạnh mẽ có thể giúp giải quyết một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất tại Honduras hiện nay.
Cùng với đó, bà cũng được cho là sẽ có những động thái mạnh mẽ nhằm thúc giục Quốc hội Honduras bãi bỏ các điều luật miễn trừ trừng phạt nhằm mở đường cho việc đẩy mạnh cuộc chiến chống tham nhũng. Ví dụ, bà này đang đặc biệt quan tâm đến cái gọi là “luật bí mật”, cơ sở cho việc phân loại thông tin về các giao dịch mua sắm của Nhà nước mà theo một số người trên thực tế đã giúp che đậy tất cả các vụ tham nhũng.
Bà cũng phản đối việc cải cách Bộ luật Hình sự nhằm giảm hình phạt đối với tội rửa tiền. “Hãy chấm dứt chiến tranh! Chấm dứt thù ghét! Chấm dứt tình trạng tham nhũng! Chấm dứt tình trạng buôn bán ma túy và tội phạm có tổ chức!”, bà Castro nhấn mạnh trong một bài phát biểu mới đây.
Làn gió mới và những động thái mạnh mẽ của bà Castro đang đưa đến những hy vọng cho cả người dân Honduras và các nhà phân tích ở nước ngoài. Cô Vielka Yossira López (một bà mẹ đơn thân 24 tuổi) cho biết đã phải bán hết giường, tủ lạnh, TV và điện thoại để lấy tiền mua thức ăn và bỉm cho 2 con khi phải nghỉ việc do mắc Covid-19. Tại kỳ bầu cử vừa qua, cô đã không đi bỏ phiếu nhưng hy vọng sẽ có những thay đổi trong thời gian tới. “Tôi không nghỉ làm để đi bầu cử được vì nếu không làm thì sẽ không có gì bỏ vào miệng!”, López nói.
Bà mẹ này hy vọng khi bà Castro lên nắm quyền, với việc thấu hiểu nỗi khó khăn của người phụ nữ khi phải nuôi sống cả gia đình và có những quyết sách đúng đắn. “Tôi hy vọng rằng việc có một nữ Tổng thống sẽ mang đến những thay đổi. Bà ấy có con cái và nhiều thứ khác”, López nói.
Còn các nhà phân tích hy vọng bà sẽ có những động thái mạnh mẽ để hỗ trợ người nghèo và thu hút đầu tư nước ngoài. Với việc có quan điểm phù hợp với Chính phủ Mỹ về ít nhất 3 vấn đề là di cư, buôn bán ma túy và tham nhũng, quan hệ giữa Chính phủ Mỹ và Honduras được dự báo sẽ có những tiến triển trong thời gian tới. Bản thân bà Castro trong các phát biểu trước đây cũng đã hứa hẹn sẽ thúc đẩy sự chuyển hướng trong quan hệ với Mỹ sau khi lên nắm quyền.
