Có nhiều nguyên nhân khiến tỷ lệ hộ nghèo ở Pa Tần thuộc nhóm cao trong huyện, song nguyên nhân chính được Ban Chỉ huy Đồn Biên phòng Pa Tần xác định, đó là vấn nạn sử dụng chất ma túy trong đồng bào, nhất là trong lớp trẻ.
Một kế hoạch tuyên truyền về phòng chống việc buôn bán ma túy, gieo trồng cây thuốc phiện và tàng trữ, sử dụng chất ma túy... được cấp ủy và Ban Chỉ huy Đồn vạch ra. Trung úy Nguyễn Hữu Thọ - Đội trưởng Đội vận động quần chúng Đồn Biên phòng Pa Tần cho biết, trên cơ sở ý kiến chỉ đạo của Ban Chỉ huy Đồn, Đội Vận động quần chúng xây dựng kế hoạch tuyên truyền cụ thể cho từng tháng.
Trong đề cương, tùy từng thời điểm để có những nội dung tuyên truyền phù hợp với khả năng nhận thức bà con từng bản và từng dân tộc: “Cùng với tuyên truyền về tác hại của ma túy, chúng tôi còn tuyên truyền lồng ghép các văn kiện pháp lý bảo vệ biên giới. Do nắm được những đặc điểm tâm lý và phong tục, tập quán của bà con, chúng tôi lựa chọn nội dung tuyên truyền ngắn gọn, cụ thể và dễ hiểu nhất. Nhờ đó mà đến nay, trên địa bàn xã không còn tình trạng người dân lén lút gieo trồng cây thuốc phiện, không còn hiện tượng vượt biên trái phép vận chuyển ma túy, đặc biệt số người nghiện giảm đáng kể qua từng năm...”, Trung úy Nguyễn Hữu Thọ nói.
Cùng với tuyên truyền, phát tờ rơi, cán bộ chiến sĩ Đồn Biên phòng Pa Tần còn xuống bản mở lớp dạy chữ cho con em đồng bào Mông; tham gia vào các hoạt động vệ sinh làng bản. Ông Vàng A, trưởng bản Pho 2, xã Pa Tần cho biết, Bộ đội Biên phòng thường xuống bản tuyên truyền rằng nơi nào cũng phải lao động mới có cái ăn, cái mặc, không làm thì sẽ không có ăn. Đừng nghe lời xúi giục của bọn người xấu bụng mà mất đoàn kết với nhau, làm giảm niềm tin vào Đảng và Chính phủ.
Ai vi phạm pháp luật về ma túy thì sẽ bị luật pháp xử lý; nghiện ma túy sẽ sinh ra trộm cắp, lừa đảo, an ninh trật tự bản làng không được đảm bảo, nhân dân không yên tâm lao động sản xuất. Cũng tại bản Pho 2, xã Pa Tần, chị Lý Thị Dé cười nói: “Cán bộ biên phòng gần dân, tuyên truyền dễ hiểu. Các anh đến từng gia đình bảo không trồng cây thuốc phiện, không sử dụng ma túy, động viên người nghiện đi cai. Các anh bảo nuôi lợn, trồng ngô, cấy lúa thật nhiều thì đời sống hết khó khăn, không sinh ra tệ nạn xã hội”.
Thời điểm này Pa Tần vẫn là một xã khó khăn, song tại các làng bản, cuộc sống mới đang bừng lên trong những gia đình không còn người sử dụng ma túy. Trên các triền núi, thay vì màu hoa anh túc là màu của ngô, của lúa và màu xanh ngút ngàn của những cánh rừng tái sinh từ diện tích hoang hóa hoặc từng được gieo trồng trái phép cây thuốc phiện. Đêm đêm bên bếp lửa hồng, vẫn còn đó hình ảnh người lính biên phòng hòa vào nhân dân, hòa vào nhịp sống bản làng vì mục tiêu không cho “cái ác” về bản...